آیا امام مهدی شاهد و ناظر اعمال است؟ (پرسش)

آیا امام مهدی (ع) شاهد و ناظر اعمال است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند.

آیا امام مهدی شاهد و ناظر اعمال است؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / آشنایی با امام مهدی / معرفت امام مهدی (شناخت امام مهدی)
تعداد پاسخ۱ پاسخ

پاسخ نخست

 
عبدالله جوادی آملی

آیت‌الله عبدالله جوادی آملی، در کتاب «امام مهدی موجود موعود» در این‌باره گفته است:

«امام، مظهر اسم حی الهی است و چون حیات مبدأ علم و قدرت است و علم خداوند شهودی است او نیز شاهد اعمال امت و به همه کارهای آنان آگاه است. امام، چونان احاطه جان بر بدن، به تمام شئون انسان‌ها احاطه دارد، زیرا وی جان جانان است و اطلاع و وقوف حضرتش به اعمال ما منحصر در روزهای مشخص و دفعات محدود نیست. عرضه اعمال به پیشگاه امام گاه عرضه‌ای عمومی است که روزهای دوشنبه و پنج‌شنبه اعمال امت به حضورشان برده می‌شود چنان‌که ظاهر برخی روایات عرض اعمال همین است و گاه عرضه دائمی و اشراف همیشگی است که با عبارات كُلِّ يَوْمٍ وَ لَيْلَةٍ[۱]، كُلَّ صَبَاحٍ[۲] در روایات معصومان آمده است و ناظر به دوام وقوف امام (ع) بر اعمال امت است. همان‌طور که جان ما از جسم ما باخبر است و می‌داند که بر او چه می‌گذرد، امام به واقع از جان ما باخبر است؛ گویی درون جان ماست. این نکته فاخر را که امام جان جانان است می‌توان از تعبیر ﴿النَّبِيُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنفُسِهِمْ[۳] استفاده کرد، زیرا اگر انسان کامل معصوم مانند حضرت رسول اعظم‌ (ص) از جان آنان سزاوارتر است حتماً به مناسبت تفوق وجودی نسبت به ارواح است به طوری که ارواح امت به منزله بدن برای روح نبوی‌اند و چون حقیقت امامت جز خلافت خدا و رسول نیست، قال الرضا (ع): إِنَّ الْإِمَامَةَ هِيَ مَنْزِلَةُ الْأَنْبِيَاءِ وَإِرْثُ الْأَوْصِيَاءِ إِنَّ الْإِمَامَةَ خِلَافَةُ اللَّهِ وَ خِلَافَةُ الرَّسُولِ ص وَ مَقَامُ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ[۴] هر کمال مشترکی را که میان مقام نبوت و ولایت متصور باشد واجد خواهد بود. بنابراین مقام اولویتی که در آیه مذکور به واسطه تفوق وجودی برای پیامبر بالاصاله ثابت است برای امام معصوم که خلیفه رسول الله است بالتبع ثابت خواهد بود»[۵].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. آقای هدایتی فخرداوود؛
آقای ابوالفضل هدایتی فخرداوود در کتاب «مهدویت در منظر امام خمینی»؛ در این‌باره گفته‌ است: «نظارت انسان کامل- چه در دوران غیبت و چه در دوران ظهور و حکومت عدل جهانی- قابل انکار نیست؛ زیرا او مظهر تمام صفات حق و مأمور خدا برای نظارت در امور بشر است. البته نوع نظارت در هر دورانی، متفاوت از دوران دیگر است. نظارت در عصر غیبت حمایت و هدایت امام عصر (ع) را به همراه دارد، هرچند که برخی به دلیل کج‌اندیشی دچار بی‌خبری یا انکار فیض‌های مهدوی باشند. اما نظارت در عصر حضور، عین حاکمیت آن حضرت است و آشکارا نمودهای خود را نشان می‌دهد. در حقیقت، این‌گونه نظارت انسان کامل است که واکنش بدخواهان حضرت را برمی‌انگیزد و آنان را به انکار و ستیز وامی‌دارد. از منظر امام خمینی، حضرت مهدی، تنها انسان کامل زنده و توانا است که در سایه قدرت حق به نظارت در امور بندگان او می‌پردازد: ما مفتخریم که ائمه معصومین، از علی بن ابی طالب گرفته تا منجی بشر حضرت مهدی صاحب زمان (ع) که به قدرت خداوند قادر، زنده و ناظر امور است ائمه ما هستند[۶]»[۷].
۲. آقای دکتر طالعی؛
آقای دکتر عبدالحسین طالعی، در کتاب «ره‌توشه منتظران» در این‌باره گفته است:

«حضرت صاحب الامر (ع) حاضر در میان مردم، ناظر بر حال امّت، قادر بر کشف بلایا، عالم بر اسرار و خفایا است، و چنان نیست که به جهت غیبت و ستر از مردم، از منصب خلافتش عزل شده، و از لوازم و آداب ریاست الهیّهُ خود دست کشیده، و از قدرت ربّانی خویش عاجز شده باشد. بلکه اگر بخواهد، حلّ مشکلی که در دل کسی افتاده می‌کند، بی‌آنکه از راه دیده و گوش چیزی به ناحیه حضرتش رساند. و اگر خواست، دل او را به آن کتاب که دوای دردش در آن است، یا عالمی که پاسخ به سؤالش نزد اوست مایل و شائق کند. گاهی دعایی به او تعلیم کند، و گاهی در خواب، دوای مرضش به او آموزد.

اینکه دیده و شنیده شده که با ولایت صادقانه و اقرار به امامت، چه بسیار شده که گرفتاران و نیازمندان در مقام عجز و لابه و شکایت برآمدند و اثر اجابت و کشف بلیّت ندیدند، گاهی از این جهت است که فرد گرفتار، بدون آنکه موانع دعا و قبول آن را بداند، به آن مبتلا است. و گاهی در تشخیص اضطرار خود خطا کرده که خود را مضطرّ می‌داند، حال آنکه چنان نیست. و گاهی گم‌گشته و متحیّر است، ولی به صورتی راه را به او نشان داده‌اند، مثل جاهل به احکام عملیّه که او را به عالِم ارجاع فرمود. چنانچه در توقیع مبارک است که در جواب مسائل اسحاق بن یعقوب مرقوم فرمود: "و اما حوادثی که به شما روی دهد، در آنها به راویان احادیث ما رجوع کنید. بدرستی که ایشان حجّت من بر شماها هستند، و من حجّت خدا بر ایشان هستم"[۸]»[۹].
۳. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛
پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، در کتاب «مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها» در این‌باره گفته‌اند:

«در متون دینی ما آمده است که همه‌کس و همه‌چیز نزد امام زمان (ع) حاضر است و امام بر احوال مردم آگاه است. خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: ﴿وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ...؛[۱۰] بگو عمل کنید، خداوند و فرستاده او و مؤمنان اعمال شما را می‌بینند. درباره این آیه شریفه، روایات بسیاری نقل شده و شاید به حد تواتر برسد[۱۱] که علاوه بر خداوند متعال، پیامبر اکرم (ص) و امامان (ع) از اعمال همه امت آگاه می‌شوند. در اصول کافی در بابی با عنوان "عرضه اعمال" روایات متعددی در ذیل همین آیه شریفه ذکر شده که مراد از "مؤمنون"، ائمه اطهار (ع) هستند، از جمله این روایت:

شخصی خدمت امام رضا (ع) آمد و عرض کرد: برای من و خانواده‌ام دعا کنید. امام فرمود: مگر دعا نمی‌کنم؛ "وَ اللَّهِ إِنَّ أَعْمَالَكُمْ‏ لَتُعْرَضُ‏ عَلَيَ‏ فِي كُلِّ يَوْمٍ وَ لَيْلَةٍ"؛ به خدا سوگند، اعمال شما هر شب و روز بر من عرضه می‌شود." راوی می‌گوید: این سخن بر من گران آمد، امام متوجه شد و به من فرمود: "أَ مَا تَقْرَأُ كِتَابَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: ﴿وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ قَالَ هُوَ وَ اللَّهِ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ"؛ آیا کتاب خداوند عز و جلّ را نمی‌خوانی که می‌فرماید: عمل کنید خدا و پیامبرش و مؤمنان، عمل شما را می‌بینند. به خدا سوگند! منظور از مؤمنان علی‌بن‌ابی‌طالبامامان دیگر از فرزندان او" هستند."[۱۲]

امام علی (ع) هم می‌فرماید: "لَيْسَ يَغِيبُ عَنَّا مُؤْمِنٌ فِي شَرْقِ الْأَرْضِ وَ لَا فِي غَرْبِهَا"؛[۱۳] هیچ مؤمنی در شرق و غرب زمین از ما غایب نیست." امام صادق (ع) هم می‌فرماید: "إِنَّ الدُّنْيَا لَتَمَثَّلَ لِلْإِمَامِ فِي مِثْلِ فِلْقَةِ الْجَوْزِ فَلَا يَعْزُبُ عَنْهُ مِنْهَا شَيْ‏ء..."؛[۱۴] دنیا "آسمان و زمین" در نزد امام چون پاره گردویی حاضر و نمایان است." لذا امام مهدی (ع) به شیخ مفید "ره" می‌فرماید: "فَإِنَّا نُحِيطُ عِلْماً بِأَنْبَائِكُمْ وَ لَا يَعْزُبُ عَنَّا شَيْ‏ءٌ مِنْ أَخْبَارِكُمْ‏"؛[۱۵] ما بر احوال شما آگاهیم و هیچ چیز از اوضاع شما بر ما پوشیده و مخفی نیست." یک چشم زدن غافل از آن ماه نباشید شاید که نگاهی کند آگاه نباشید

روشن است که اعمال، اعم از جوارحی و جوانحی است، لذا امام از هر نوع نیت و عملی که در کارنامه انسان ثبت شود، آگاه است. از عبد الرحمان پرسیدند: چرا شیعه شدی و به امامت امام هادی (ع) معتقد گشتی؟ گفت: چیزی دیدم که موجب شد چنین اعتقادی را بپذیرم. من مردی فقیر بودم. برای گرفتن کمک به دربار متوکل رفتم. آن روز متوکل دستور داده بود تا علی بن محمد بن الرضا (ع) احضار شود. به یکی از حاضران گفتم: این مرد کیست؟ گفت او مردی علوی است که رافضیان معتقد به امامتش هستند و متوکل او را برای کشتن حاضر کرده است. دیدم امام سوار بر اسب آمد و مردم از سمت راست و چپ در دو صف ایستاده و به او نگاه می‌کنند. هنگامی که او را دیدم، محبتش در دلم افتاد. بنا کردم در دل خود برای او دعا کردن که خداوند شرّ متوکل را از او دفع کند. او پیشاپیش می‌آمد و به یال اسبش نگاه می‌کرد ولی به راست و چپ نگاه نمی‌کرد. من پیوسته در دل به او دعا می‌کردم. هنگامی که کنارم رسید، صورتش را به سویم گردانید. آنگاه فرمود: خداوند دعایت را مستجاب کند و عمرت را طولانی و مال و فرزندانت را زیاد گرداند. از هیبت او، بر خود لرزیدم و در میان رفقایم افتادم. پرسیدند چه شده؟ گفتم: خیر است و به هیچ مخلوقی نگفتم. خداوند متعال به برکت دعای او راه‌هایی از مال و ثروت بر من گشود. من به امامت این شخص معتقدم که آنچه در دلم بود، دانست و خداوند دعایش را درباره‌ام مستجاب کرد."[۱۶] امام مهدی (ع) هم در این زمان، چشم خدا در میان خلایق است[۱۷] و بر احوال و اعمال ما آگاهی دارد»[۱۸].

پرسش‌های وابسته

  1. امام مهدی کیست؟ (پرسش)
  2. ویژگی‌های خاص امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  3. کرامات و معجزات امام مهدی در دوران ظهور چیستند؟ (پرسش)
  4. آیا امام مهدی معجزه‌ای دارد؟ (پرسش)
  5. حکمت‌های غائب بودن امام مهدی چیستند؟ (پرسش)
  6. تاریخچه مختصر امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  7. فلسفه عقیده به امام حی چیست؟ (پرسش)
  8. توجه امام مهدی به دوست داران خود چگونه ا­ست؟ (پرسش)
  9. اگر بخواهیم خود را برای نظام مهدوی آماده کنیم باید چه نگاهی داشته باشیم؟ (پرسش)
  10. رابطه شب قدر و امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  11. امام مهدی چگونه ناظر اعمال ماست؟ (پرسش)
  12. چگونه رابطه خود را با اهل بیت به ویژه امام مهدی تقویت کنیم؟ (پرسش)
  13. حروف مقطعه الر که در قرآن آمده چه ارتباطی با امام مهدی دارد؟ (پرسش)
  14. ابعاد شخصیت امام چه می‌باشند؟ (پرسش)
  15. امام مهدی از لحاظ رفتار اجتماعی چه ویژگی‌هایی دارد؟ (پرسش)
  16. راه شناخت امام مهدی چیست؟ بهترین راه شناخت امام مهدی کدام است؟ (پرسش)
  17. زندگانی امام مهدی از آغاز تاکنون چه مسیری را طی کرده است؟ (پرسش)
  18. امام مهدی چگونه سبب امان اهل زمین می‌شود؟ (پرسش)
  19. تسبیح مخصوص امام مهدی چه روزهایی است؟ (پرسش)
  20. دلیل عقلی بر خالی نبودن هیچ زمانی از امام معصوم چیست؟ (پرسش)
  21. دلیل قرآنی بر خالی نبودن هیچ زمانی از امام معصوم چیست؟ (پرسش)
  22. آیا می‌توان به نیابت امام مهدی حج به‌جا آورد؟ (پرسش)
  23. چگوه باید نام امام مهدی مورد تکریم قرار داد؟ (پرسش)
  24. چه کسانی درباره امام مهدی کتاب تألیف کرده‌اند؟ (پرسش)
  25. چه کسانی درباره امام مهدی شعر سرود‌ه‌اند؟ (پرسش)
  26. چگونه حضرت که در یک مکان است ناظر همه جا می‌‌باشد؟ (پرسش)
  27. چه کنیم که وجود امام مهدی را در زندگی خود حس کنیم؟ (پرسش)
  28. چه کنیم تا مورد توجه امام مهدی قرار گیریم و وجودمان نورانی شود؟ (پرسش)
  29. امام مهدی از نوجوانان جامعه امروز چه انتظاری دارند؟ (پرسش)
  30. امام مهدی چه جوانانی را دوست دارد؟ چه کنیم تا مورد توجه و عنایات خاصه حضرتش قرار بگیریم؟ (پرسش)
  31. انسان چگونه می‌‏تواند بفهمد که ارتباط روحی با امام پیدا کرده است؟ (پرسش)
  32. درس خواندن بهتر است یا کار فرهنگی برای رضایت امام مهدی انجام دادن؟ (پرسش)
  33. آیا صدقه دادن برای امام مهدی صحیح است؟ (پرسش)
  34. آیا خواب غیر معصوم حجت است؟ (پرسش)
  35. بخشش امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
  36. آیا مراد از کلمه پسر انسان در انجیل امام مهدی است؟ (پرسش)
  37. بر روی بازوی امام مهدی چه نوشته شده است؟ (پرسش)
  38. خانواده‏‌ها چگونه می‌‏توانند رابطه جوانان را با امام مهدی تقویت کنند؟ (پرسش)
  39. چه کنیم تا فرزندمان جزء سربازان امام مهدی باشد؟ (پرسش)
  40. چگونه دانش‏‌آموزان را با امام مهدی آشنا کنیم؟ (پرسش)
  41. چگونه یاد و نام امام مهدی را همیشه در خاطر دانش‏‌آموزان زنده نگه داریم؟ (پرسش)
  42. مسئولان حکومت برای بالا بردن سطح معلومات مردم چه وظایفی دارند؟ (پرسش)
  43. کشور امام مهدی چگونه کشوری باید باشد؟ (پرسش)
  44. آیات و روایاتی که درباره عرضه کردن اعمال ما به ائمه هست به چه معناست؟ (پرسش)
  45. آیا موقع گناه امامان ناظر اعمال ما هستند و آیا اعمال ما به امام عصر عرضه می‌شود؟ اگر این چنین باشد لقب ستار العیوب بودن خدا برای چیست؟ (پرسش)
  46. آیا وجود بشقاب پرنده صحت دارد و ارتباطی با امام مهدی دارد؟ (پرسش)
  47. چرا امام مهدی به حجت پنهان تعبیر شده است؟ (پرسش)
  48. علمای اهل سنت در مورد احادیث مرتبط با امام مهدی چه دیدگاهی دارند؟ (پرسش)
  49. آیا آن حضرت از حال نیازمندان و گرفتاران با خبر است و می‌تواند کمکی بکند یا چون غایب است نمی‌تواند؟ (پرسش)
  50. چه کار کنم تا موفق شوم به آقا امام مهدی نزدیک شوم؟ (پرسش)
  51. چگونه می‌‌توانیم سطح فکری و اعتقادی خود را در ارتباط با امام عصر بالاتر برده و عمیق‌تر کنیم؟ (پرسش)
  52. چگونه می‌توان رضایت امام مهدی را به دست آورد؟ (پرسش)
  53. مؤلفه‌های معرفت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  54. ارتباط آیه امن یجیب به امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  55. امام مهدی در رحم مادر چه سوره‌ای تلاوت کرد؟ (پرسش)
  56. آیا کسی می‌‏تواند خودش را به صورت امام مهدی درآورد؟ (پرسش)
  57. با توجه به این‏که ما انسان‏‌ها محدود هستیم چگونه می‌‏توانیم امام مهدی که نامحدود است را بشناسیم و از وجود او بهره ببریم؟ (پرسش)
  58. با توجه به حدیث «من مات و لم یعرف امام زمانه ...» مردم چگونه می‏توانند امامی را که غایب است بشناسند؟ (پرسش)
  59. آیا پیامبر اکرم راجع به امام مهدی سخنی فرموده‌‏اند؟ (پرسش)
  60. آیا واسطه فیض بودن امام مهدی در نعمت‌ها و در عالم وجود غیر از روایات ریشه قرآنی هم دارد؟ (پرسش)
  61. آیا از طرف ائمه راجع به امام مهدی مطلبی رسیده است؟ (پرسش)
  62. معنای این جمله از پیامبر که در خطبه غدیر درباره امام مهدی فرمود ألا انه الغراف من بحر العمیق چیست؟ (پرسش)
  63. قرآن کریم برای معرفی افراد از چه روش‌هایی استفاده کرده است؟ (پرسش)
  64. آیا امام مهدی شاهد و ناظر اعمال است؟ (پرسش)
  65. آیا امام مهدی ما را می‏‌بیند؟ (پرسش)
  66. نظر فرقه جارودیه درباره امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  67. چرا امام مهدی رساله ندارد و به وسیله فقها رساله خود را در اختیار مردم قرار نمی‌‏دهند؟ (پرسش)
  68. آیا امام مهدی خداوند متعال را می‌‏بیند؟ (پرسش)
  69. معجزات امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  70. اولین کسی که نام مهدی موعود را بر او گذاشتند چه کسی بود؟ (پرسش)
  71. چه شباهت‌هایی میان پیامبران الهی و امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
  72. چگونه می‌توان معرفت خود را نسبت به امام مهدی افزایش داد؟ (پرسش)
  73. کدام پیامبر خواب‏‌های زیادی را درباره امام مهدی در کتاب‌‏هایش تعبیر کرده است؟ (پرسش)
  74. با چه شرایطی می‌توان عاشق واقعی امام مهدی بود؟ (پرسش)
  75. آیا برای دوست داشتن امام مهدی باید از محبت به دیگران خودداری کرد؟ (پرسش)
  76. درس خواندن بهتر است یا کار فرهنگی برای رضایت امام مهدی انجام دادن؟ (پرسش)
  77. آیا غذاهای امام مهدی از دنیاست یا بهشت؟ (پرسش)
  78. اظهار محبت به امام مهدی به چه صورت‌هایی انجام می‌‏شود؟ (پرسش)
  79. آیا صدقه دادن برای امام مهدی صحیح است؟ (پرسش)
  80. کدام غیب‌گویان درباره امام مهدی اخباری نقل کرده‌اند؟ (پرسش)
  81. غیب‌گویان درباره امام مهدی چه گفته‌اند؟ (پرسش)
  82. چرا در قرآن به طور مستقیم نامی از امام مهدی برده نشده است؟ (پرسش)
  83. من خودم از امامم شاکی هستم چون وقتی ازش می‏خواهم بیاید نجاتم دهد نمی‌‏آید یا فکر می‏کنم به خاطر گناهانی که می‏کنم محلم نمی‏گذارد؟ (پرسش)
  84. امام مهدی: «اگر ما فراموشتان کرده بودیم بلا بر شما نازل می‏شد» پس این‏همه بلایی که بر سر شیعیان وارد می‏شود چیست؟ (پرسش)
  85. آیا امام مهدی به کارهای خوب و بد ما آگاهی دارد؟ این منافی با ستارالعیوب بودن خداوند نیست؟ (پرسش)
  86. با این‏همه علاقه‏ ای که از جانب ارادتمندان امام مهدی اظهار می‏شود چرا باز آن حضرت از دیده ‏ها پنهان است؟ (پرسش)
  87. آیا امام مهدی در دوران غیبت فقط به عبادت شخصی مشغولند؟ (پرسش)
  88. آیا مسأله‏ غیبت مختص به امام مهدی است؟ انبیاء و پیشوایان قبل از او نیز چنین سرنوشتی نداشته‏‌اند؟ (پرسش)
  89. چگونه خداوند به غیبت امام مهدی راضی است در حالی که مردم در حیرت هستند؟ (پرسش)
  90. با توجه به اینکه شیعه و سنی معتقدند که وجود یک پیشوای عادل برای سرپرستی جامعه لازم است در حال حاضر آن پیشوا کیست؟ آیا امام غایب است؟ (پرسش)
  91. چه شباهت‌هایی میان امام حسین و امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
  92. راه‌های دوستی با امام مهدی چیست و چه کنیم که قلب آقا امام مهدی از ما راضی و خشنود باشد؟ (پرسش)
  93. مراد از «ناحیه» چیست؟ (پرسش)
  94. چرا امام مهدی با وجود دشمنان زیادی که داشت روز شهادت پدر خود را نمایان کرد؟ (پرسش)
  95. چه معجزات و کراماتی از امام مهدی صادر شده است؟ (پرسش)
  96. آیا در زمان غیبت ذکر نام اصلی حضرت جایز است؟ (پرسش)
  97. مصحف فاطمه چیست؟ و آیا هم‏ اکنون در دست امام مهدی است؟ (پرسش)
  98. چه مانعی داشت که امام مهدی در آخر الزمان متولد می‌‏شد تا دیگر نیازی به غیبت آن حضرت نباشد؟ (پرسش)
  99. چه مانعی داشت که امام مهدی غایب نمی‌‏شد و خداوند از کشته شدن آن حضرت جلوگیری می‏‌کرد؟ (پرسش)
  100. چه اصراری است که امامان معصوم در دوازده تن منحصر شوند تا لازم آید خداوند قوانین طبیعت را به خاطر امام دوازدهم تعطیل کند؟ (پرسش)
  101. علت تشبیه امام غایب به خورشید پنهان در ابر چیست؟ (پرسش)
  102. چه کسانی در مدح امام مهدی شعر سروده‌اند؟ (پرسش)
  103. چرا امام مهدی خود را برای مؤمنان مورد وثوق ظاهر نمی‌‏سازد؟ (پرسش)
  104. چه کنیم تا مردم به سوی امام مهدی‏ جذب شوند؟ (پرسش)
  105. جشن‌‏های میلاد چه آثاری دارد؟ (پرسش)
  106. چرا ما نمی‌‏توانیم خدمت امام خود برسیم؟ (پرسش)
  107. با چه شرایطی می‏توان عاشق واقعی امام مهدی‏ بود؟ (پرسش)
  108. چرا امام مهدی وارث همه‏ مظلومیت‌‏های اجداد طاهرینش می‏‌باشند؟ (پرسش)
  109. آیا امام مهدی در هر زمانی می‌‏توانند شاهد اعمال ما باشند؟ (پرسش)
  110. آیا حدیث «لو أدرکته لخدمته أیام حیاتی» دلیل برتری امام مهدی بر سایر ائمه است؟ (پرسش)
  111. صورت و سیرت مهدی چگونه است و با چه خصوصیات فردی ظهور می‌‏کند؟ (پرسش)
  112. آیا در روایات است که موقع سلام به امام مهدی سر را به اندازه رکوع یا کمتر خم نماییم؟ (پرسش)
  113. آیا امام مهدی می‌‏توانند در یک زمان در دو مکان یا بیشتر باشند؟ آیا طی‌‏الارض دارند؟ (پرسش)
  114. دیدار کنندگان با امام مهدی شمایل ایشان را چگونه توصیف کرده‌اند؟ (پرسش)
  115. امام مهدی به کدام پیامبران شباهت دارد؟ (پرسش)
  116. نوری که در بعضی از زمان‏‌های خاص مانند شب قدر یا در مکان‌‏های خاص مانند امام‏زاده دیده می‏‌شود دلیل بر حضور امام است؟ (پرسش)
  117. چه کسانی از تولد امام مهدی اطلاع یافته‌اند؟ (پرسش)
  118. اگر جسم و بدن امام مهدی برای مردم آشکار است چرا در طی این سال‌ها متوجه نمی‌شوند؟ (پرسش)

پانویس

  1. الکافی، ج ۱، ص ۲۱۹.
  2. الکافی، ج ۱، ص ۲۱۹.
  3. سوره احزاب، آیه ۶.
  4. الکافی، ج۱، ص۲۰۰.
  5. جوادی آملی، عبدالله، امام مهدی موجود موعود، ص۷۵.
  6. صحیفه امام، ج ۲۱، ص ۳۹۶.
  7. هدایتی فخرداوود، ابوالفضل، مهدویت در منظر امام خمینی، ص۴۸.
  8. احتجاج، طبرسی ج۲، ص۲۸۳. کمال الدین ج۲ ص۴۸۴.
  9. طالعی، عبدالحسین، ره‌توشه منتظران، ص ۴۶-۴۷.
  10. سوره توبه؛ آیه: ۱۰۵.
  11. تفسیر نمونه، ج ۸، ص ۱۲۵.
  12. کافی، ج ۱، ص ۱۷۱، باب عرض الاعمال.
  13. الزامب الناصب، ص ۶؛ روزگار رهایی، ص ۶۴۸.
  14. شیخ مفید، اختصاص، ص ۲۱۷.
  15. قطب‌الدین راوندی، الخرائج و الجرائح، ج ۲، ص ۹۰۲.
  16. قطب‌الدین راوندی، الخرائج و الجرائح، باب معجزات امام هادی (ع).
  17. "السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا عَيْنَ اللَّهِ فِي خَلْقِهِ‏"، مفاتیح الجنان، دعای روز جمعه.
  18. مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۵۹-۶۱.