آیا در رجعت مردگان توسط امام مهدی زنده می‌شوند و آیا این قضیه پشتوانه عقلی روایی قرآنی دارد؟ (پرسش)

آیا در رجعت مردگان توسط امام مهدی زنده می‌شوند و آیا این قضیه پشتوانه عقلی روایی قرآنی دارد؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / عصر پس از ظهور / رجعت
تعداد پاسخ	۱ پاسخ

آیا در رجعت مردگان توسط امام مهدی زنده می‌شوند و آیا این قضیه پشتوانه عقلی روایی قرآنی دارد؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند.

پاسخ نخست

سید جعفر موسوی‌نسب

حجت الاسلام و المسلمین سید جعفر موسوی‌نسب، در کتاب «دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان» در این‌باره گفته است:

«مسأله رجعت هیچ ارتباطی با زنده کردن مردگان و یا عزیز نمودن مؤمنین و عذاب کردن فاسقین، توسط امام زمان ندارد و شیعیان هیچ موقع زنده نمودن مردگان را به امام زمان ربط نمی‌دهند، بلکه همواره اعتقادشان این است که زنده کردن و یا میراندن مخصوص ذات اقدس الهی است. با توجه به این مطلب بحث از احیاء مردگان توسط غیر خدا، بحث حاشیه‌ای خواهد بود.

در قرآن کریم خداوند صفاتی را برای خودش مطرح می‌کند که مخصوص ذات مقدس او می‌باشد و غیر خداوند کسی از انبیا و ائمه و ملائکه آن صفات را ندارند. مانند لا إِلَهَ إِلاَّ هُوَ يُحْيِي وَيُمِيتُ؛ معبودی جز او نیست، زنده می‌کند و می‌میراند. و اللَّهُ يَتَوَفَّى الأَنفُسَ حِينَ مَوْتِهَا...؛ خداوند ارواح را به هنگام مرگ قبض می‌کند... .

هنگامی که خداوند به عیسی بن مریم فرمود: یاد کن نعمتی را که به تو و مادرت بخشیدیم، زمانی که تو را با "روح القدس" تقویت کردیم؛ که در گهواره و به هنگام بزرگی، با مردم سخن می‌گفتی و هنگامی که کتاب و حکمت و تورات و انجیل را به تو آموختم، و هنگامی که به فرمان من، از گل، چیزی به صورت پرنده می‌ساختی، و در آن می‌دمیدی، و به فرمان من پرنده می‌شد، و کور مادرزاد، و مبتلا به بیماری پیسی را به فرمان من، شفا می‌دادی، و مردگان را (نیز) به فرمان من زنده می‌کردی؛ و زمانی که بنی اسرائیل را از آسیب رساندن به تو، بازداشتم؛ در آن موقع که دلایل روشن برای آنها آوردی، ولی جمعی از کافران آنها گفتند: اینها جز سحر آشکار نیست.

با توجه به مطالب فوق، می‌گوئیم: در همه ادیان به ظهور مصلح جهانی بشارت داده شده است و این مصلح جهانی که وارث همه علوم و معجزات انبیاء گذشته می‌باشد و عدل و داد را برقرار کرده و زمین را از لوث ستمگران و خیانتکاران پاک می‌کند. قرآن می‌فرماید: وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ؛ در "زبور" بعد از ذکر (تورات) نوشتیم بندگان شایسته‌‌‌ام وارث (حکومت) زمین خواهند شد، و امام زمان (ع) که همان مصلح موعود است همه معجزات پیامبران را خواهد داشت، بنابراین زنده کردن مردگان نیز می‌تواند از معجزات آن حضرت باشد اما باید توجه داشت که هرگونه معجزه‌ای تنها به اذن الهی خواهد بود و بدون اذن خداوند انجام معجزه ممکن نیست.

• رجعت و عقیده مسلّم شیعه

رجعت، به معنی بازگشتن است، و مراد از آن زنده شدن و بازگشتن گروهی، (از نیکان بسیار نیک و انسان‌های بسیار بد) تا نیکان با مشاهده دولت آن بزرگوار شادمان بشوند و به فیض نصرتش مفتخر گردند. و انسان‌های بد نیز با مشاهده دولتی که هرگز نمی‌خواستند، غمگین گردند و به ذلت و خواری برسند، و عقوبت و عذاب ببینند و به دست دوستان آن حضرت کشته شوند و اما دیگر مردمان در قبرها می‌مانند تا در قیامت حاضر گردند.

اما اینکه بیان شد عقلا ممکن است؟! می‌گوئیم بهترین دلیل بر امکان چیزی وقوع آن است و در امت‌های گذشته نظیر آن واقع شده است و قرآن کریم موارد مختلفی از رجعت را بیان نموده است از جمله به داستان قومی اشاره می‌کند که از ترس طاعون از وطن خود فرار کردند و خداوند آنها را مدتی طولانی میراند و سپس به سبب دعای یکی از پیامبران بنام "حزقیل" همه آنها را زنده کرد بعد از آن پس از مدتی به اجل طبیعی از دنیا رفتند.

برای روشن شدن مطلب دو آیه و دو روایت نیز نقل می‌شود:

۱. آیات

1. قرآن می‌فرماید: آیا ندیدی آنان را که از بیم مرگ از خانه‌های خود بیرون رفتند و آنها هزاران تن بودند، پس خداوند به آنها گفت: بمیرید. سپس آنان را زنده کرد، بی‌گمان خدا بر مردم صاحب فضل است. و لکن بسیاری از مردم سپاسگزاری نمی‌کنند. و طبق قاعده معروف: "حکم الامثال فیما یجوز و ما لا یجوز واحد" احتمال امتناع آن از بین می‌رود و ثابت می‌شود که رجعت یک کار ممکنی است و نمی‌تواند در این امت (پیامبر اسلام) ممکن نباشد، و روایات ما آن را اثبات کرده‌اند و پیامبر (ص) در این مورد می‌فرماید: "يَكُونُ فِي هَذِهِ الْأُمَّةِ كُلُّ مَا كَانَ فِي بَنِي إِسْرَائِيلَ حَذْوَ النَّعْلِ بِالنَّعْلِ وَ حَذْوَ الْقُذَّةِ بِالْقُذَّةِ"؛ هر اتفاقی که در بنی اسرائیل رخ داده بدون ذره‌ای کم و زیاد در این امت هم رخ می‌دهد.
2. آیه دیگری که بر رجعت دلالت دارد این است که خداوند می‌فرماید: وَيَوْمَ نَحْشُرُ مِن كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجًا؛ (به‌‌‌خاطر آور) روزی را که ما از هر امتی، گروهی را از کسانی که آیات ما را تکذیب می‌کردند محشور می‌کنیم، و آنها را نگه می‌داریم تا به یکدیگر ملحق شوند، این آیه مربوط به قیامت نمی‌تواند باشد چون در قیامت همه محشور می‌شوند نه از هرگروهی فوجی، لذا این آیه مربوط به رجعت می‌شود.

۲. روایات

1. مأمون خدمت امام رضا (ع) عرض کرد یا ابا الحسن درباره رجعت چه می‌گویی؟ حضرت فرمودند: رجعت حق است در امت‌های پیشین بوده است و قرآن هم از آن سخن گفته است و پیامبر هم فرمود: پس می‌آید، برای این امت هر آنچه بر امت‌های گذشته پیش آمد، بدون کم و زیاد، و فرمود هنگامی که مهدی (ع) از فرزندان من ظهور نماید، عیسی از آسمان پایین آمده پشت سر آن حضرت نماز می‌گذارد ... مأمون عرض کرد سرانجام چه می‌شود؟ فرمود: حق به اهل خودش برمی‌‌‌گردد. این روایت به خوبی دلالت بر وجود رجعت و صحت آن دارد که نیازی به توضیح نیست.
2. سلمان می‌گوید: پیامبر اسلام (ص) دوازده امام بعد از خود را معرفی نمود، و اسامی هر یک را بیان فرمود، من گریستم و عرض کردم آیا من آنها را درک می‌کنم؟ فرمود: تو ای سلمان و امثال تو آنها را دوست می‌دارند و با معرفت آنها را درک می‌کنند، سلمان گوید خدا را شکر کردم سپس عرض کردم یا رسول اللّه آیا من تا زمان آنها زنده خواهم بود؟ فرمود: ای سلمان این آیه را بخوان "هنگامی که نخستین وعده فرارسد گروهی از بندگان پیکارجویی خود را بر ضد شما می‌انگیزم، خانه‌ها را جستجو کنند و این وعده‌ای است قطعی پس شما را بر آنها چیره می‌کنیم و شما را به‌وسیله دارایی‌ها و فرزندان کمک خواهیم کرد و نفرات شما را بیشتر قرار می‌دهیم". سلمان می‌گوید من از روی شوق گریه نمودم و گفتم یا رسول اللّه این حادثه در زمان شما (و با حضور شما) خواهد بود فرمود آری و اللّه در آن زمان من و علی و فاطمه و حسن و حسین و نه امام از فرزندان حسین (ع) و هرکسی که در مسیر اهل بیت مظلوم واقع شده‌اند همه یکجا گرد هم می‌آییم، آنگاه ابلیس و لشکریان او و مؤمنین واقعی و کافران حقیقی حاضر می‌شوند، و فرمود ماییم تأویل این آیه: "ما چنین اراده نموده‌ایم، که بر مستضعفان زمین منت نهیم و آنان را پیشوایان وارثان روی زمین قرار دهیم". سلمان می‌گوید از نزد پیامبر (ص) برخواستم از آن به بعد، هیچ باکی نداشتم که من مرگ را ملاقات کنم و یا او به سراغم آید"».

پرسش‌های وابسته

1. درباره رجعت چه دیدگاه‌‏هایی وجود دارد؟ (پرسش)
2. آیا اعتقاد به رجعت برگرفته از یهود است؟ (پرسش)
3. آیا قول به رجعت مستلزم تناسخ باطل است؟ (پرسش)
4. آیا رجعت عمومی و همگانی است؟ (پرسش)
5. آیا رجعت پس از ظهور امام مهدی با تکلیف سازگار است؟ (پرسش)
6. مراد از رجعت عیسی مسیح چیست و این رجعت در چه زمانی اتفاق خواهد افتاد و این بازگشت چه خصوصیاتی دارد؟ (پرسش)
7. رجعت چند مرحله دارد؟ (پرسش)
8. آیا رجعت نوعی تناسخ نیست؟ (پرسش)
9. اهمیت رجعت به چه اندازه است؟ (پرسش)
10. منظور از عذاب ادنی که در قرآن آمده چیست؟ (پرسش)
11. آیا اگر کسی چهل روز دعای عهد را بخواند حتما رجعت می‌کند؟ (پرسش)
12. آیا آیات و سوره مؤمنون با مسئله رجعت منافات ندارد؟ (پرسش)
13. چه ارتباطی بین ظهور و رجعت امام حسین وجود دارد؟ (پرسش)
14. آیا اعتقاد به رجعت از ضروریات دین است؟ (پرسش)
15. چگونه رجعت ائمه پس از ظهور امام مهدی انجام می‌گیرد؟ (پرسش)
16. آیه‌‏ای از قرآن رجوع مرده را به دنیا ممتنع می‌‏داند آیا این آیه با مسأله رجعت سازگاری دارد؟ (پرسش)
17. آیا پیامبران در زمان رجعت حضور دارند؟ (پرسش)
18. رجعت در ادعیه و زیارات چه جایگاهی دارد؟ (پرسش)
19. رجعت در روایات چه جایگاهی دارد؟ (پرسش)
20. کدام یک از علما در کتاب‌هایشان از رجعت بحث کرده‌اند؟ (پرسش)
21. چه ارتباطی بین رجعت و قیامت وجود دارد؟ (پرسش)

• رجعت در قرآن و روایات

1. آیا قرآن مخالف قول به رجعت است؟ (پرسش)
2. چه آیاتی از قرآن رجعت را ثابت می‌کند؟ (پرسش)
3. آیا قرآن به رجعت کسانی به این دنیا اشاره نموده است؟ (پرسش)
4. آیا تمام احادیث رجعت از طرق شیعه وارد شده است؟ (پرسش)
5. آیا در رجعت مردگان توسط امام مهدی زنده می‌‏شوند و آیا این قضیه پشتوانه عقلی روایی قرآنی دارد؟ (پرسش)
6. چه تعداد از روایات بر رجعت دلالت دارند؟ (پرسش)
7. رجعت در متون دینی چه جایگاهی دارد؟ (پرسش)

• مفهوم رجعت

1. منظور از رجعت چیست؟ (پرسش)
2. مترادف‌های واژه رجعت چیست؟ (پرسش)
3. رجعت چیست و ادله آن کدام است؟ (پرسش)

• پیشینه رجعت

1. سابقه اعتقاد به رجعت از چه زمانی است؟ (پرسش)
2. آیا برای رجعت نمونه‌ای در تاریخ یافت می‌شود؟ (پرسش)
3. آیا رجعت از ضروریات تشیع است؟ (پرسش)
4. چرا متکلمین بحث از رجعت را در علم کلام مطرح می‏‌کنند؟ (پرسش)

• هدف از رجعت

1. فایده رجعت چیست؟ (پرسش)
2. هدف از رجعت چیست؟ (پرسش)
3. چه آثاری بر اعتقاد به رجعت مترتب است؟ (پرسش)
4. فلسفه و فوائد رجعت چه می‌باشند؟ (پرسش)
5. رجعت امامان برای چیست؟ آیا آنان حکومت خواهند کرد؟ (پرسش)

• دلائل امکان رجعت

1. چه دلیل عقلی بر امکان رجعت می‌توان اقامه کرد؟ (پرسش)
2. آیا رجعت امکان وقوع دارد؟ (پرسش)
3. آیا دلیل عقلی بر ضرورت رجعت وجود دارد؟ (پرسش)
4. آیا رجعت با عقل و فلسفه سازگاری دارد؟ (پرسش)
5. آیا دلیل قرآنی بر ضرورت رجعت وجود دارد؟ (پرسش)

• ویژگی‌های رجعت

1. ویژگی‌های رجعت چیست؟ (پرسش)
2. آیا رجعت جسمانی است؟ (پرسش)
3. آیا رجعت اختیاری است؟ (پرسش)
4. آیا «رجعت» برای مؤمنان و کافران اختیاری است؟ (پرسش)

• زمان رجعت

1. رجعت چه زمانی تحقق پیدا می‌کند؟ (پرسش)
2. رجعت‏‌کنندگان چقدر در دنیا باقی می‏‌مانند؟ (پرسش)
3. آیا زمان رجعت هنگام قیام امام مهدی است؟ (پرسش)

• رجعت‌کنندگان

1. چه کسانی رجعت می‏‌کنند؟ (پرسش)
2. چه کسانی هنگام ظهور امام مهدی زنده می‌‏شوند؟ (پرسش)
3. چه کسانی هنگام ظهور دوباره زنده می‌شوند و امام مهدی را یاری می‌کنند؟ (پرسش)
4. رجعت کنندگان چند دسته‌اند؟ (پرسش)
5. ویژگی رجعت کنندگان چیست؟ (پرسش)
6. اولین رجعت کننده از امامان کیست؟ (پرسش)
7. برنامه‌های امام حسین در رجعت چیست؟ (پرسش)
8. برنامه‌های امام علی در رجعت چه می‌باشد؟ (پرسش)
9. آیا بانوان رجعت می‌کنند؟ (پرسش)
10. چه کسانی در هنگام قیام امام مهدی از قبر خود برانگیخته می‌‏شوند؟ (پرسش)
11. آیا پس از رحلت امام مهدی اولیاء صالح خدواند حکومت می‌کنند؟ (پرسش)
12. آیا در عصر حکومت اولیای صالح احتمال نافرمانی و شورش وجود دارد؟ (پرسش)

• مخالفان رجعت

1. مخالفان رجعت چه می‌گویند و چگونه به آنها پاسخ داده می‌شود؟ (پرسش)
2. مخالفان رجعت چند دسته‌اند؟ (پرسش)
3. چرا اهل سنت رجعت را نمی‌پذیرند؟ (پرسش)

• حکومت امامان پس از رجعت

1. نحوه حکومت ائمه بعد از رجعت چگونه است؟ (پرسش)