آیا صدقه دادن برای امام مهدی صحیح است؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
آیا صدقه دادن برای امام مهدی صحیح است؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / آشنایی با امام مهدی / معرفت امام مهدی (شناخت امام مهدی)
تعداد پاسخ۴ پاسخ

آیا صدقه دادن برای امام مهدی صحیح است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

پاسخ نخست

محسن قرائتی

حجت الاسلام و المسلمین محسن قرائتی در کتاب «جهت‌نما» در این باره گفته است:

«آری؛ دعا برای دیگری مؤثر است. قرآن هم به فرزندان سفارش می‌کند که برای والدین دعا کنید: ﴿وَقُل رَّبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا [۱] امام پدر انسان است و رهبر الهی، پدر معنوی ماست. قرآن می‌فرماید: ﴿وَجَاهِدُوا فِي اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ هُوَ اجْتَبَاكُمْ وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ مِّلَّةَ أَبِيكُمْ إِبْرَاهِيمَ هُوَ سَمَّاكُمُ الْمُسْلِمِينَ مِن قَبْلُ وَفِي هَذَا لِيَكُونَ الرَّسُولُ شَهِيدًا عَلَيْكُمْ وَتَكُونُوا شُهَدَاء عَلَى النَّاسِ فَأَقِيمُوا الصَّلاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَاعْتَصِمُوا بِاللَّهِ هُوَ مَوْلاكُمْ فَنِعْمَ الْمَوْلَى وَنِعْمَ النَّصِيرُ[۲] و یا پیامبر (ص) فرمود: "أَنَا وَ عَلِيٌ‏ أَبَوَا هَذِهِ‏ الْأُمَّة‏‏‏‏"[۳] به والدین هم سفارش شده که در حق فرزندان دعا کنند: ﴿رَبِّ اجْعَلْنِي مُقِيمَ الصَّلاةِ وَمِن ذُرِّيَّتِي رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاء[۴] پس ما باید برای پدران و مادران خود دعا کنیم.

  • جالب توجه آن که در میان عبادات، نماز از ویژگی خاصی برخوردار است؛ زیرا در موارد متعددی از قرآن با آن که سخن از عبادات و کارهای خیر به میان می‌آید؛ اما نام نماز جداگانه برده شده است؛ مثلاً می‌فرماید: ﴿قُلْ إِنَّ صَلاتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَايَ وَمَمَاتِي لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ[۵] با این که نماز جزئی از مناسک الهی است خداوند درباره آن می‌فرماید: ﴿وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرَاتِ وَإِقَامَ الصَّلاةِ وَإِيتَاء الزَّكَاةِ وَكَانُوا لَنَا عَابِدِينَ[۶] یعنی با وجود این که نماز جزئی از ﴿فِعْلَ الْخَيْرَاتِ یا همان کارهای خوب است؛ ولی نام نماز جداگانه برده شده و این بر اهمیت و ویژگی خاص نماز دلالت می‌کند. از سوی دیگر در میان ارکان نماز، سجده جایگاه ویژه‌ای دارد تا آن جا که خداوند متعال در آیه آخر سوره علق که خواندن آن، سجده واجب دارد، به پیامبرش می‌فرماید: "راه قرب تو به ما سجده است" و در میان سجده‌ها، امتیاز و ارزش سجده آخر بیشتر است. در آن حالت حساس سفارش شده است که برای رزق همسر خود دعا کنید و مستحب است که بگوییم: "وَ ارْزُقْنِي‏ وَ ارْزُقْ‏ عِيَالِي‏ مِنْ‏ فَضْلِك‏‏‏‏‏"[۷]؛ بنابر این وقتی در این حالت حساس، آیا دعا برای رزق همسر سفارش شده است، دعا برای نجات نسل بشر از انواع ظلم، شرک، جهل و تفرقه به اندازه رزق همسر ارزش ندارد؟ این همه روایات که برای صلوات نقل شده به خاطر تأثیر دعاست. خداوند متعال در قرآن با کمال صراحت به همه مؤمنین خطاب می‌کند و می‌فرماید: ﴿إِنَّ اللَّهَ وَمَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا[۸]. بر این اساس، اگر صلوات ما برای پیامبر (ص) بی‌اثر بود، این دستور با این صراحت صادر نمی‌شد. بر همین اساس دادن صدقه و سایر هدایای مادی و هدایای معنوی برای معصومین و از جمله امام عصر (ع) مؤثر است»[۹].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. حجت الاسلام و المسلمین موسوی‌نسب؛
حجت الاسلام و المسلمین سید جعفر موسوی‌نسب، در کتاب «دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان» در این‌باره گفته است:

«در منابع روایی زیاد بر می‌خوریم به اعمالی که شیفتگان برای مقتدای خود انجام داده‌اند و از محضر ائمه (ع) پرسیده‌اند و آنها تأیید کرده‌اند و آن اعمال را دارای ارزش معنوی دانسته‌اند از جمله:

در روایتی از امام کاظم (ع) که شخصی به حضرت عرض کرد روز عید فطر که فرا می‌رسد شروع می‌کنم به یک ختم قرآن برای رسول اللّه (ص) و یک ختم قرآن برای حضرت فاطمه (س) و یک ختم قرآن برای امامان (ع) و یک ختم برای شخص شما آیا این کار ثوابی برایم دارد؟ حضرت در جواب فرمودند ثوابش آنست که در روز قیامت با آنان خواهی بود. این شخص می‌گوید: گفتم اللّه اکبر، چنین ثوابی برای من است؟ حضرت سه مرتبه فرمود: بلی بلی بلی»[۱۰].

و موقعی که بررسی می‌کنیم در می‌یابیم که در عالم مادّه و فیزیک هیچ حرکت و عملی بدون بازتاب و اثر نیست و کوچک‌ترین عمل فیزیکی مانند برخورد دو جسم خرد با هم دارای اثر است. حال چگونه می‌شود حرکات روحانی و معنوی که در نشئه روحانیت است و تأثیر و تأثر در آن عالم با دنیای فیزیک قابل ملاحظه نیست، بدون اثر باشد؟

ولو اینکه پیامبر (ص) و سایر معصومین (ع) نیازمند اعمال ما نیستند ولی خداوند ذوالفضل العظیم است و هیچ عملی را بدون اثر نمی‌گذارد به ویژه اگر برای اولیای او باشد.

و در روابط عاطفی هدیه از بهترین ابزار جذب محبّت است، شخصیت‌ها هرچه که بزرگ و ستودنی باشند از هدیه چه مادّی و چه معنوی خشنود می‌شوند، امام زمان (ع) که قطب عالم امکان است از هدیه یک شاخه گل و یا یک سوره قرآن و یا صدقه از طرف آن حضرت معلوم است که آن حضرت را دلشاد می‌کند و در پی جبران و پاسخ به محبت‌کننده بر می‌آید و هدیه کننده را به محبت دوباره افتخار می‌دهد، و طبق روایات و احادیث، حضرت ولی عصر (ع) دارای زندگی طبیعی و معمولی و عادی هستند، آن حضرت هم مانند سایر مردم در معرض امراض طبیعی و آفات و گرفتاری‌های جسمی و اندوه‌های روحی می‌باشند، بنابراین صدقه و دعا و نمازها و هدایای معنوی که به فرموده ائمه (ع) دورکننده بلاهاست آن حضرت را از بلایا دور می‌دارد و در سلامت جسم و جان آن عزیز اثر خواهد داشت.

و مهم‌ترین نکته اینکه میان هدیه کننده و هدیه گیرنده ارتباط عاطفه و مهر برقرار می‌گردد این عمل ما را به او و او را به ما متوجّه می‌سازد و در این ارتباط ما را به رنگ و خوی او آشنا و صدای نیاز ما را به او می‌رساند و پاسخ پدرانه او را بر جان ما فرود می‌آورد، دل کوچک ما را به قلب بزرگ قطب عالم امکان و بی‌ساحل او پیوند می‌زند و جویبار عبادات ما را به دریای موّاج بندگی او متّصل می‌سازد و نهال خرد و ساقه نازک وجود ما را در سایه‌سار آن شجره فراگیر الهی به سایه می‌نشاند و ستاره وجود ما را از ماه و خورشید جهان‌تاب هستی او روشن می‌سازد[۱۱]»[۱۲].
۲.آقای رضوانی (پژوهشگران حوزه علمیه قم)؛
آقای علی اصغر رضوانی، در کتاب «موعودشناسی و پاسخ به شبهات» در این‌باره گفته است: «اصل صدقه دادن دارای ارزش و ثواب بسیاری است و می‌تواند بلاها را از انسان دور کند. و اگر انسان از طرف امام زمان (ع) و به وکالت از آن حضرت (ع) صدقه دهد، هم برای انسان مؤثر است و هم برای حضرت. برای انسان تأثیر دارد؛ زیرا هدیه به مؤمن، آن هم بالاترین مؤمن روی زمین ثواب دارد. برای حضرت نیز تأثیر دارد؛ زیرا موجب می‌شود که خداوند به او برکات بیشتری دهد و بر عنایاتش بیفزاید، زیرا عنایات خداوند حدّ و حصری ندارد. و نیز موجب دفع بلا از وجود حضرت می‌گردد، زیرا خداوند متعال حضرت را از راه‌هایی که از آن جمله صدقه دادن است حفظ می‌نماید. در مورد دعا برای سلامتی امام زمان (ع) نیز همین جواب را خواهیم داد»[۱۳].
۳. آقای دکتر طالعی؛
آقای دکتر عبدالحسین طالعی، در کتاب «ره‌توشه منتظران» در این‌باره گفته است: «هیچ نفسی عزیزتر و گرامی‌تر از وجود مقدّس امام عصر (ع) نیست، و نباید باشد. بلکه باید آن حضرت را محبوب‌تر از نفس خویش بداند. و اگر چنین نباشد، در ایمان، ضعف و نقصان دارد و در اعتقاد او خلل و سستی است[۱۴]. به اسانید معتبر، از رسول خدا (ص) روایت شده است که فرمود: کسی از شما ایمان نیاورد، تا آنکه من و اهل بیت من، نزد او محبوب‌تر از جان و فرزند و تمام مردم باشیم[۱۵]. و چگونه چنین نباشد، در حالی که وجود و حیات و دین و عقل و صحّت و عافیت و دیگر نعمت‌های ظاهری و باطنیِ تمام موجودات، از پرتو آن وجود مقدّس و اوصیای او (ع) است. در این زمان، ناموس عصر و مدار دهر، نوربخش آفتاب و ماه، صاحب این قصر و بارگاه، سبب آرامش زمین و سیر افلاک، و رونق دنیا از زمین تا آسمان، حاضر در قلوب نیکان، و غائب از دیده بیگانگان، حضرت حجة بن الحسن (ع) است. جامه صحّت و عافیت در این زمان، اندازه قامت موزون آن نفس مقدّس و شایسته قدّ معتدل آن ذات اقدس است. پس بر تمامیِ خودپرستان - که تمامی اهتمامشان در حفظ و حراست و سلامتی نفس خویش است - لازم و ضروری است که مقصود اوّلی و هدف اصلی ایشان از چنگ زدن به دامان هر وسیله و سببی که برای بقای صحّت و جلب عافیت و قضای حاجت و دفع بلیّت مقرّر شده، مواردی همچون دعا و تضّرع و تصدّق و توسّل برای سلامتی و حفظ آن وجود مقدس باشد. چه رسد به افراد وفادار و امام شناس، که جز آن وجود مقدّس، کسی را لایق هستی و سزاوار عافیت و تندرستی نمی‌دانند[۱۶]»[۱۷].
۴. سرکار خانم نجفی لیواری ؛
سرکار خانم مریم نجفی لیواری و نرگس محمدنیا گالشکلامی در مقاله «واکاوی شاخصه‌های الگوی خانواده منتظر» در این‌باره گفته‌اند:

«از نشانه‌های مودت و دوستی آن حضرت در یک خانواده منتظر، صدقه دادن به نیابت از ایشان است. از آن‌رو که سنت خانواده‌ها در محبت‌ورزی به یکدیگر و قصد سلامتی نمودن برای هم، دادن صدقه می‌باشد، پایه گذاری و ترویج فرهنگ تصدق به حضرت قائم (ع) می‌تواند در ایجاد رابطه قلبی از یک سو و نشانه انتظار موعود از سوی دیگر اثرگذار باشد.

در مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم آمده است: نظر به اینکه این کار از گونه‌های مودت نسبت به قربی و بستگان پیغمبر (ص) است که خداوند بندگانش را در کتاب خود به آن امر فرموده، نمی‌بینی که هرگاه فرزندت یا کسی از عزیزانت را دوست می‌داری و برای او بیمناک هستی به قصد سلامتی او صدقه می‌دهی؟! پس مولای تو به هر کس به این سزاوارتر است. اضافه بر اینکه این کار از اقسام صله امام است و این برای خردمندان واضح می‌باشد[۱۸].

علی بن طاووس در کتاب کشف المحجه به صدقه و دوستی امام سفارش کرده و گفته است: "... پس در پیروی و وفاداری و تعلق خاطر و دلبستگی نسبت به آن حضرت به گونه‌ای باش که خداوند و رسول او و پدران آن حضرت و خود او از تو می‌خواهند، و حوایج آن بزرگوار را بر خواسته‌های خود مقدم بدار هنگامی که نمازهای حاجت را به جای می‌آوری و صدقه دادن از سوی آن جناب را پیش از صدقه دادن از سوی خودت و عزیزانت قرار ده و دعا برای آن حضرت را مقدم بدار بر دعا کردن بر خودت و نیز در هر کار خیری که مایه وفای به حق آن حضرت است آن بزرگوار را مقدم بدار که سبب می‌شود به سوی تو توجه فرماید و به تو احسان نماید"[۱۹]»[۲۰].
۵. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛
پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، در کتاب «مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها» در این‌باره گفته‌اند: «آری، علاقه مندان به حضرت می‌توانند اعمال عبادی مستحب را به نیابت از ایشان انجام دهند و به ویژه از طرف آن حضرت و یا برای سلامتی وجود مبارک آن حضرت صدقه دهند، و این خود یکی از جلوه‌های زیبای نمایش محبت و ارادت به آن امام عزیز است. سید بن طاووس می‌نویسد: صدقه دادن از سوی آن جناب را پیش از صدقه دادن از سوی خود و عزیزانت قرار ده و دعا برای آن حضرت را بر دعا کردن برای خودت مقدم بدار و نیز در هر کار خیری که مایه و فای به حق آن حضرت است، آن بزرگوار را مقدم بدار که سبب می‌شود به سوی تو توجه فرماید و به تو احسان کند[۲۱]»[۲۲].

پرسش‌های وابسته

  1. امام مهدی کیست؟ (پرسش)
  2. ویژگی‌های خاص امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  3. کرامات و معجزات امام مهدی در دوران ظهور چیستند؟ (پرسش)
  4. آیا امام مهدی معجزه‌ای دارد؟ (پرسش)
  5. حکمت‌های غائب بودن امام مهدی چیستند؟ (پرسش)
  6. تاریخچه مختصر امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  7. فلسفه عقیده به امام حی چیست؟ (پرسش)
  8. توجه امام مهدی به دوست داران خود چگونه ا­ست؟ (پرسش)
  9. اگر بخواهیم خود را برای نظام مهدوی آماده کنیم باید چه نگاهی داشته باشیم؟ (پرسش)
  10. رابطه شب قدر و امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  11. امام مهدی چگونه ناظر اعمال ماست؟ (پرسش)
  12. چگونه رابطه خود را با اهل بیت به ویژه امام مهدی تقویت کنیم؟ (پرسش)
  13. حروف مقطعه الر که در قرآن آمده چه ارتباطی با امام مهدی دارد؟ (پرسش)
  14. ابعاد شخصیت امام چه می‌باشند؟ (پرسش)
  15. امام مهدی از لحاظ رفتار اجتماعی چه ویژگی‌هایی دارد؟ (پرسش)
  16. راه شناخت امام مهدی چیست؟ بهترین راه شناخت امام مهدی کدام است؟ (پرسش)
  17. زندگانی امام مهدی از آغاز تاکنون چه مسیری را طی کرده است؟ (پرسش)
  18. امام مهدی چگونه سبب امان اهل زمین می‌شود؟ (پرسش)
  19. تسبیح مخصوص امام مهدی چه روزهایی است؟ (پرسش)
  20. دلیل عقلی بر خالی نبودن هیچ زمانی از امام معصوم چیست؟ (پرسش)
  21. دلیل قرآنی بر خالی نبودن هیچ زمانی از امام معصوم چیست؟ (پرسش)
  22. آیا می‌توان به نیابت امام مهدی حج به‌جا آورد؟ (پرسش)
  23. چگوه باید نام امام مهدی مورد تکریم قرار داد؟ (پرسش)
  24. چه کسانی درباره امام مهدی کتاب تألیف کرده‌اند؟ (پرسش)
  25. چه کسانی درباره امام مهدی شعر سرود‌ه‌اند؟ (پرسش)
  26. چگونه حضرت که در یک مکان است ناظر همه جا می‌‌باشد؟ (پرسش)
  27. چه کنیم که وجود امام مهدی را در زندگی خود حس کنیم؟ (پرسش)
  28. چه کنیم تا مورد توجه امام مهدی قرار گیریم و وجودمان نورانی شود؟ (پرسش)
  29. امام مهدی از نوجوانان جامعه امروز چه انتظاری دارند؟ (پرسش)
  30. امام مهدی چه جوانانی را دوست دارد؟ چه کنیم تا مورد توجه و عنایات خاصه حضرتش قرار بگیریم؟ (پرسش)
  31. انسان چگونه می‌‏تواند بفهمد که ارتباط روحی با امام پیدا کرده است؟ (پرسش)
  32. درس خواندن بهتر است یا کار فرهنگی برای رضایت امام مهدی انجام دادن؟ (پرسش)
  33. آیا صدقه دادن برای امام مهدی صحیح است؟ (پرسش)
  34. آیا خواب غیر معصوم حجت است؟ (پرسش)
  35. بخشش امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
  36. آیا مراد از کلمه پسر انسان در انجیل امام مهدی است؟ (پرسش)
  37. بر روی بازوی امام مهدی چه نوشته شده است؟ (پرسش)
  38. خانواده‏‌ها چگونه می‌‏توانند رابطه جوانان را با امام مهدی تقویت کنند؟ (پرسش)
  39. چه کنیم تا فرزندمان جزء سربازان امام مهدی باشد؟ (پرسش)
  40. چگونه دانش‏‌آموزان را با امام مهدی آشنا کنیم؟ (پرسش)
  41. چگونه یاد و نام امام مهدی را همیشه در خاطر دانش‏‌آموزان زنده نگه داریم؟ (پرسش)
  42. مسئولان حکومت برای بالا بردن سطح معلومات مردم چه وظایفی دارند؟ (پرسش)
  43. کشور امام مهدی چگونه کشوری باید باشد؟ (پرسش)
  44. آیات و روایاتی که درباره عرضه کردن اعمال ما به ائمه هست به چه معناست؟ (پرسش)
  45. آیا موقع گناه امامان ناظر اعمال ما هستند و آیا اعمال ما به امام عصر عرضه می‌شود؟ اگر این چنین باشد لقب ستار العیوب بودن خدا برای چیست؟ (پرسش)
  46. آیا وجود بشقاب پرنده صحت دارد و ارتباطی با امام مهدی دارد؟ (پرسش)
  47. چرا امام مهدی به حجت پنهان تعبیر شده است؟ (پرسش)
  48. علمای اهل سنت در مورد احادیث مرتبط با امام مهدی چه دیدگاهی دارند؟ (پرسش)
  49. آیا آن حضرت از حال نیازمندان و گرفتاران با خبر است و می‌تواند کمکی بکند یا چون غایب است نمی‌تواند؟ (پرسش)
  50. چه کار کنم تا موفق شوم به آقا امام مهدی نزدیک شوم؟ (پرسش)
  51. چگونه می‌‌توانیم سطح فکری و اعتقادی خود را در ارتباط با امام عصر بالاتر برده و عمیق‌تر کنیم؟ (پرسش)
  52. چگونه می‌توان رضایت امام مهدی را به دست آورد؟ (پرسش)
  53. مؤلفه‌های معرفت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  54. ارتباط آیه امن یجیب به امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  55. امام مهدی در رحم مادر چه سوره‌ای تلاوت کرد؟ (پرسش)
  56. آیا کسی می‌‏تواند خودش را به صورت امام مهدی درآورد؟ (پرسش)
  57. با توجه به این‏که ما انسان‏‌ها محدود هستیم چگونه می‌‏توانیم امام مهدی که نامحدود است را بشناسیم و از وجود او بهره ببریم؟ (پرسش)
  58. با توجه به حدیث «من مات و لم یعرف امام زمانه ...» مردم چگونه می‏توانند امامی را که غایب است بشناسند؟ (پرسش)
  59. آیا پیامبر اکرم راجع به امام مهدی سخنی فرموده‌‏اند؟ (پرسش)
  60. آیا واسطه فیض بودن امام مهدی در نعمت‌ها و در عالم وجود غیر از روایات ریشه قرآنی هم دارد؟ (پرسش)
  61. آیا از طرف ائمه راجع به امام مهدی مطلبی رسیده است؟ (پرسش)
  62. معنای این جمله از پیامبر که در خطبه غدیر درباره امام مهدی فرمود ألا انه الغراف من بحر العمیق چیست؟ (پرسش)
  63. قرآن کریم برای معرفی افراد از چه روش‌هایی استفاده کرده است؟ (پرسش)
  64. آیا امام مهدی شاهد و ناظر اعمال است؟ (پرسش)
  65. آیا امام مهدی ما را می‏‌بیند؟ (پرسش)
  66. نظر فرقه جارودیه درباره امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  67. چرا امام مهدی رساله ندارد و به وسیله فقها رساله خود را در اختیار مردم قرار نمی‌‏دهند؟ (پرسش)
  68. آیا امام مهدی خداوند متعال را می‌‏بیند؟ (پرسش)
  69. معجزات امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  70. اولین کسی که نام مهدی موعود را بر او گذاشتند چه کسی بود؟ (پرسش)
  71. چه شباهت‌هایی میان پیامبران الهی و امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
  72. چگونه می‌توان معرفت خود را نسبت به امام مهدی افزایش داد؟ (پرسش)
  73. کدام پیامبر خواب‏‌های زیادی را درباره امام مهدی در کتاب‌‏هایش تعبیر کرده است؟ (پرسش)
  74. با چه شرایطی می‌توان عاشق واقعی امام مهدی بود؟ (پرسش)
  75. آیا برای دوست داشتن امام مهدی باید از محبت به دیگران خودداری کرد؟ (پرسش)
  76. درس خواندن بهتر است یا کار فرهنگی برای رضایت امام مهدی انجام دادن؟ (پرسش)
  77. آیا غذاهای امام مهدی از دنیاست یا بهشت؟ (پرسش)
  78. اظهار محبت به امام مهدی به چه صورت‌هایی انجام می‌‏شود؟ (پرسش)
  79. آیا صدقه دادن برای امام مهدی صحیح است؟ (پرسش)
  80. کدام غیب‌گویان درباره امام مهدی اخباری نقل کرده‌اند؟ (پرسش)
  81. غیب‌گویان درباره امام مهدی چه گفته‌اند؟ (پرسش)
  82. چرا در قرآن به طور مستقیم نامی از امام مهدی برده نشده است؟ (پرسش)
  83. من خودم از امامم شاکی هستم چون وقتی ازش می‏خواهم بیاید نجاتم دهد نمی‌‏آید یا فکر می‏کنم به خاطر گناهانی که می‏کنم محلم نمی‏گذارد؟ (پرسش)
  84. امام مهدی: «اگر ما فراموشتان کرده بودیم بلا بر شما نازل می‏شد» پس این‏همه بلایی که بر سر شیعیان وارد می‏شود چیست؟ (پرسش)
  85. آیا امام مهدی به کارهای خوب و بد ما آگاهی دارد؟ این منافی با ستارالعیوب بودن خداوند نیست؟ (پرسش)
  86. با این‏همه علاقه‏ ای که از جانب ارادتمندان امام مهدی اظهار می‏شود چرا باز آن حضرت از دیده ‏ها پنهان است؟ (پرسش)
  87. آیا امام مهدی در دوران غیبت فقط به عبادت شخصی مشغولند؟ (پرسش)
  88. آیا مسأله‏ غیبت مختص به امام مهدی است؟ انبیاء و پیشوایان قبل از او نیز چنین سرنوشتی نداشته‏‌اند؟ (پرسش)
  89. چگونه خداوند به غیبت امام مهدی راضی است در حالی که مردم در حیرت هستند؟ (پرسش)
  90. با توجه به اینکه شیعه و سنی معتقدند که وجود یک پیشوای عادل برای سرپرستی جامعه لازم است در حال حاضر آن پیشوا کیست؟ آیا امام غایب است؟ (پرسش)
  91. چه شباهت‌هایی میان امام حسین و امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
  92. راه‌های دوستی با امام مهدی چیست و چه کنیم که قلب آقا امام مهدی از ما راضی و خشنود باشد؟ (پرسش)
  93. مراد از «ناحیه» چیست؟ (پرسش)
  94. چرا امام مهدی با وجود دشمنان زیادی که داشت روز شهادت پدر خود را نمایان کرد؟ (پرسش)
  95. چه معجزات و کراماتی از امام مهدی صادر شده است؟ (پرسش)
  96. آیا در زمان غیبت ذکر نام اصلی حضرت جایز است؟ (پرسش)
  97. مصحف فاطمه چیست؟ و آیا هم‏ اکنون در دست امام مهدی است؟ (پرسش)
  98. چه مانعی داشت که امام مهدی در آخر الزمان متولد می‌‏شد تا دیگر نیازی به غیبت آن حضرت نباشد؟ (پرسش)
  99. چه مانعی داشت که امام مهدی غایب نمی‌‏شد و خداوند از کشته شدن آن حضرت جلوگیری می‏‌کرد؟ (پرسش)
  100. چه اصراری است که امامان معصوم در دوازده تن منحصر شوند تا لازم آید خداوند قوانین طبیعت را به خاطر امام دوازدهم تعطیل کند؟ (پرسش)
  101. علت تشبیه امام غایب به خورشید پنهان در ابر چیست؟ (پرسش)
  102. چه کسانی در مدح امام مهدی شعر سروده‌اند؟ (پرسش)
  103. چرا امام مهدی خود را برای مؤمنان مورد وثوق ظاهر نمی‌‏سازد؟ (پرسش)
  104. چه کنیم تا مردم به سوی امام مهدی‏ جذب شوند؟ (پرسش)
  105. جشن‌‏های میلاد چه آثاری دارد؟ (پرسش)
  106. چرا ما نمی‌‏توانیم خدمت امام خود برسیم؟ (پرسش)
  107. با چه شرایطی می‏توان عاشق واقعی امام مهدی‏ بود؟ (پرسش)
  108. چرا امام مهدی وارث همه‏ مظلومیت‌‏های اجداد طاهرینش می‏‌باشند؟ (پرسش)
  109. آیا امام مهدی در هر زمانی می‌‏توانند شاهد اعمال ما باشند؟ (پرسش)
  110. آیا حدیث «لو أدرکته لخدمته أیام حیاتی» دلیل برتری امام مهدی بر سایر ائمه است؟ (پرسش)
  111. صورت و سیرت مهدی چگونه است و با چه خصوصیات فردی ظهور می‌‏کند؟ (پرسش)
  112. آیا در روایات است که موقع سلام به امام مهدی سر را به اندازه رکوع یا کمتر خم نماییم؟ (پرسش)
  113. آیا امام مهدی می‌‏توانند در یک زمان در دو مکان یا بیشتر باشند؟ آیا طی‌‏الارض دارند؟ (پرسش)
  114. دیدار کنندگان با امام مهدی شمایل ایشان را چگونه توصیف کرده‌اند؟ (پرسش)
  115. امام مهدی به کدام پیامبران شباهت دارد؟ (پرسش)
  116. نوری که در بعضی از زمان‏‌های خاص مانند شب قدر یا در مکان‌‏های خاص مانند امام‏زاده دیده می‏‌شود دلیل بر حضور امام است؟ (پرسش)
  117. چه کسانی از تولد امام مهدی اطلاع یافته‌اند؟ (پرسش)
  118. اگر جسم و بدن امام مهدی برای مردم آشکار است چرا در طی این سال‌ها متوجه نمی‌شوند؟ (پرسش)

پانویس

  1. و بگو پروردگارا! بر آنان بخشایش آور چنان که آنها مرا در کودکی پروردند؛ سوره اسراء، آیه: ۲۴.
  2. و در (راه) خداوند چنان که سزاوار جهاد (در راه) اوست جهاد کنید؛ او شما را برگزید و در دین- که همان آیین پدرتان ابراهیم است- هیچ تنگنایی برای شما ننهاد، او شما را پیش از این و در این (قرآن) مسلمان نامید تا پیامبر بر شما گواه باشد و شما بر مردم گواه باشید پس نماز را برپا دارید و زکات بپردازید و به (ریسمان) خداوند چنگ زنید؛ او سرور شماست که نیکو یار و نیکو یاور است؛ سوره حج، آیه: ۷۸.
  3. کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص۲۶۱.
  4. پروردگارا! مرا برپادارنده نماز گردان و از فرزندانم نیز و دعای مرا بپذیر!؛ سوره ابراهیم، آیه: ۴۰.
  5. بگو: بی‌گمان نمازم و نیایشم و زندگیم و مرگم از آن خداوند پروردگار جهانیان است؛ سوره انعام، آیه: ۱۶۲.
  6. و آنان را پیشوایانی کردیم که به فرمان ما راهبری می‌کردند و به آنها انجام کارهای نیک و برپا داشتن نماز و دادن زکات را وحی کردیم و آنان پرستندگان ما بودند؛ سوره انبیاء، آیه: ۷۳.
  7. کافی، ج۲، ص۵۵۱.
  8. خداوند و فرشتگانش بر پیامبر درود می‌فرستند، ای مؤمنان! بر او درود فرستید و به شایستگی (بدو) سلام کنید؛ سوره احزاب، آیه: ۵۶.
  9. قرائتی، محسن، جهت‌نما، ص ۷۶ - ۷۸.
  10. بحار، ج ۹۸، ص ۵.
  11. یاد محبوب، ص ۲۷.
  12. دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۱۴۸-۱۵۰.
  13. رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۴۱۹.
  14. بنابر آیه شریفه ﴿النَّبِيُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ بر معتقدین به این آیه لازم است که برای مقام شریف نبوّت و ولایت، اولویت بر خویش (جان، مال و آبرو و دیگر متعلّقات وجود) قائل باشند، و این اولویت را در زندگانی عملی نیز به اثبات رسانند. مثلاً وقتی که می‌خواهند دعا کنند، اول برای فرج امام زمان (ع) و شادی قلب آن حضرت، و بعد برای خویشتن دعا کنند. وقتی می‌خواهند صدقه بدهند، اول برای سلامت آن حضرت، و بعد برای سلامت خود و بستگان خود صدقه بدهند. خلاصه اینکه وجود مقدّس امام معصوم را بر خود و جمیع ماسوی الله مقدّم بدانند.
  15. مکیال المکارم، جلد ۲، باب ۸، امر ۱۳۷۶، ص۲۱۲. «لَا يُؤْمِنُ عَبْدٌ حَتَّى أَكُونَ أَحَبَّ إِلَيْهِ مِنْ نَفْسِهِ وَ أَهْلِي أَحَبَّ إِلَيْهِ مِنْ أَهْلِهِ وَ عِتْرَتِي أَحَبَّ إِلَيْهِ مِنْ عِتْرَتِهِ وَ ذَاتِي أَحَبَّ إِلَيْهِ مِنْ ذَاتِهِ».
  16. حال که تمام نعمت‌ها، از روشنی آفتاب گرفته تا چرخش افلاک، و تمام ارزاق، از طرف وجود مقدّس امام عصر (ع) و به خاطر وجود مقدّس آن حضرت، از جانب خداوند ریزش می‌کند، بر همل افراد، اعمّ از خودپرستان (که همه نیرویشان مصروف خود آنها می‌شود) و متولّیان به ولاء اهل بیت (که خود را طفیلی وجود امام عصر می‌بینند و فقط ایشان را لایق برخورداری از نعمت‌های حقّ متعال می‌دانند) لازم و واجب است که از تمام وسائل و لوازم (دعاء، صدقه، توسّل و...) در جلب سلامتی و آسایش و راحتی آن وجود مقدّس، تلاش کنند و به این کار، اولویت دهند.
  17. طالعی، عبدالحسین، ره‌توشه منتظران، ص ۳۰-۳۱.
  18. موسوی اصفهانی، سید محمد تقی، مکیال المکارم، ج۲، ص۳۰۹.
  19. علی بن طاووس، کشف المحجة، ص۱۵۱-۱۵۲.
  20. نجفی لیواری، مریم و محمدنیا گالشکلامی، نرگس، واکاوی شاخصه‌های الگوی خانواده منتظر، ص۸۱.
  21. کشف المحبة، ص۱۵۲
  22. مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۱۰۷.