آیا منتقم از القاب امام مهدی است؟ این لقب به چه معناست؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
آیا منتقم از القاب امام مهدی است؟ این لقب به چه معناست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل اصلیمهدویت
تعداد پاسخ۱ پاسخ

آیا منتقم از القاب امام مهدی است؟ این لقب به چه معناست؟ (پرسش) یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

محمد جواد مروجی طبسی

حجت الاسلام و المسلمین محمد جواد مروجی طبسی، در کتاب «بامداد بشریت» در این‌باره گفته است:

«هر یک از معصومین (ع) به یک لقب مشهور شده‌اند، مثلاً حضرت علی (ع) به امیر مؤمنان و امام حسین (ع) به سید الشهداء مشهور گشته‌اند. تمام این لقب‌ها ریشه در روایات دارد.

امامان معصوم (ع) در برخی روایات و دعاها، لقب "منتقم" را به حضرت مهدی (ع) اختصاص داده‌اند. بلکه این لقب را خداوند به امام عصر (ع) داده است. در روایات از امام زمان (ع) به عنوان انتقام گیرنده از دشمنان خدا و دشمنان پیامبر و امامان (ع)، به ویژه منتقم خون امام حسین (ع) نام برده شده است.

از جمله احادیثی که نام معصومین (ع) را برمی‌شمرد، حدیث معراج است. در این حدیث آمده: "وقتی حضرت محمد (ص) به دعوت پروردگار به دیدار ملک و ملکوت و عالم اعلی رفت، ندا رسید: سر خود را بالا بگیر و نگاه کن. آن حضرت سرش را بلند کرد، نگاهش به نورهای خیره کننده و مقدسی افتاد و به خداوند عرضه داشت: بار الها! این نورهای مقدس چه کسانی هستند؟ ندا رسید: اینها امامان می‌باشند و اینکه - در بین آنها قرار گرفته و - ایستاده است، همانا قائم (ع) است؛ آنکه حلال مرا حلال و حرامم را حرام می‌کند، و به وسیله او از دشمنانم انتقام می‌گیرم"[۱].

عایشه گوید: روزی رسول خدا (ص) در دیدار با فرشته وحی، دستور داد هیچ کس نزد او نرود. در این هنگام امام حسین (ع) نزد رسول خدا (ص) رفت. جبرئیل پرسید: این کودک کیست؟ پیامبر (ص) فرمود: فرزندم، او را گرفت و بر زانوی خود نشانید. جبرئیل گفت: او کشته خواهد شد. پیامبر (ص) فرمود: چه کسی او را می‌کشد؟ جبرئیل گفت: امت تو وی را خواهند کشت. پیامبر (ص) فرمود: او را می‌کشند؟ جبرئیل گفت: آری. رسول خدا (ص) گریست. جبرئیل گفت:‌ای رسول خدا گریه مکن! خداوند به وسیله قائم شما اهل بیت، از آنها انتقام خواهد گرفت. پیامبر فرمود: حبیب من، جبرئیل! قائم ما اهل بیت کیست؟ گفت: او نهمین فرد از نسل امام حسین (ع) است[۲].

امام باقر (ع) در تفسیر آیه وَمَن قُتِلَ مَظْلُومًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِيِّهِ سُلْطَانًا فَلاَ يُسْرِف فِّي الْقَتْلِ إِنَّهُ كَانَ مَنْصُورًا[۳]؛ و آن کس که مظلوم کشته شده، برای ولی‌اش سلطهحق قصاص) قرار دادیم، اما در قتل اسراف نکند، چون او مورد حمایت است. فرمود: "مقصود، حسین بن علی (ع) است که مظلوم کشته شد و ما اولیای او هستیم و قائم (ع) از ماست و هرگاه قیام کند، انتقام خون امام حسین (ع) را می‌گیرد". پس آن قدر از آنها را می‌کشد که برخی می‌گویند: "در کشتن و انتقام گرفتن از قاتلان اسراف کرده است"[۴]، اما قرآن می‌فرماید: "هرگز در کشتن و انتقام گرفتن اسراف نمی‌کند".

امام صادق (ع) نیز در تفسیر آن فرمود: "این آیه درباره امام حسین (ع) نازل شده است. پس اگر ولی او (امام زمان (ع)) تمام اهل زمین را بکشد، هرگز مسرف نخواهد بود[۵]»[۶].

پانویس

  1. کفایة الاثر، ص ۱۵۳؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۵۲؛ عیون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۵۸ و اثبات الهداه، ص ۶۵۱.
  2. کفایة الاثر، ص ۱۸۷.
  3. سوره اسراء، آیه ۳۳.
  4. تفسیر عیاشی، ج ۲، ص ۲۹۰.
  5. الکافی، ج ۸، ص ۲۵۵؛ تأویل الایات، ج ۱، ص ۲۸۰ و کامل الزیارات، ص ۶۳.
  6. مروجی طبسی، محمد جواد، بامداد بشریت، ص ۸۸-۹۰.