ابراهیم بن عباس بن محمد صولی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

آشنایی اجمالی

ابواسحاق ابراهیم بن عباس بن محمد بن صول بغدادی صولی کاتب. از موالیان یزید بن مهلب،[۱] از نژاد ترک و خراسانی بود و در زمره دانشمندان و شاعران بغداد به شمار می‌‌آمد.[۲] سال تولد او ۱۶۷ یا ۱۷۶ه‍ بوده است.[۳] برخی صولی را از راویان امام رضا (ع)دانسته‌اند.[۴] کسانی چون احمد بن قاسم بن اسماعیل[۵] و ثعلب نحوی از ایشان روایت کرده‌اند.[۶]

وی از کاتبان برجسته، حاذق، بلیغ و فصیح بود[۷] و در شعر نیز دستی توانا داشت.[۸] ابن شهرآشوب نام وی را در زمره شاعران اهل بیت (ع) که به دلایلی تقیّه می‌‌کردند، آورده است.[۹] وی اشعاری در مدح امام رضا (ع) سروده،[۱۰] ولی در زمان متوکل عباسی آنها را از بین برده است.[۱۱] همچنین قصیده‌ای در سوگ امام حسین (ع) سرود و آن را در خدمت امام رضا (ع) خواند و ده هزار درهم مسکوک از امام پاداش گرفت.[۱۲]

صولی و برادرش عبدالله از نزدیکان فضل بن سهل، وزیر مأمون بودند. هنگامی که فضل به مهارت و کاردانی صولی پی برد، از طرف خلیفه مسئولیت برخی از دیوان‌ها از جمله دیوان نفقات و ضیاع (کشاورزی و باغات) را به عهده او گذاشت و تا آخر عمر در این سمت باقی بود.[۱۳] وی به سال ۲۴۳ه‍ در سامرا درگذشت.[۱۴]

آثار و تألیفات صولی عبارت‌اند از: «دیوان رسائل»[۱۵] «دیوان شعر»[۱۶] «الدولة العباسیّه» ،«کتاب العطر» و «کتاب الطبیخ».[۱۷].[۱۸]

منابع

  1. جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱

پانویس

  1. معجم الادباء ۱/۱۶۵.
  2. وفیات الاعیان ۱/۴۵.
  3. معجم الادباء ۱/۱۶۵.
  4. عیون اخبار الرضا (ع) ۱/۱۴۲.
  5. عیون اخبار الرضا (ع) ۱/۱۴۵.
  6. الأنساب ۳/۵۶۸.
  7. معجم الادباء ۱/۱۶۸.
  8. معالم العلماء ۱۵۲.
  9. معالم العلماء ۱۵۲.
  10. اعیان الشیعه ۲/۱۶۹.
  11. عیون اخبار الرضا (ع)۲/۱۴۶.
  12. اعیان الشیعه ۲/۱۶۹.
  13. الاغانی ۱۰/۴۴.
  14. الأنساب ۳/۵۶۸.
  15. الوافی بالوفیات ۲/۲۷.
  16. تاریخ بغداد ۶/۱۱۷.
  17. الفهرست (الندیم) ۳۷۸، ۳۷۹ و ۴۰۸.
  18. جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص ۷۵-۷۶.