اسود بن عرفجه سکسکی در تاریخ اسلامی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث اسود بن عرفجه سکسکی است. اسود بن عرفجه سکسکی در تاریخ اسلامی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: اسود بن عرفجه سکسکی در تاریخ اسلامی - اسود بن عرفجه سکسکی در تراجم و رجال - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

او به «سکاسک» (با فتح دو سین یا فتح سین اول و کسر سین دوم) از شاخه‌های بنی اشرس بن کنده و از فرزندان سکاسک بن اشرس بن کندة بن عفیر منسوب است. در منابع رجالی شیعه، در بیان شرح حال او تنها به گریختن او از دست معاویة بن ابوسفیان و پناه بردن وی به امیرالمؤمنین علیS اشاره شده است. این در حالی است که برخی منابع تاریخی، کمی مشروح‌تر به شرح حال اسود بن عرفجه پرداخته، در توضیح بیشتر این ماجرا چنین نقل کرده‌اند که: بنی سکاسک و بسیاری دیگر از یمنی‌های شام، پس از به خلافت رسیدن امام علیS و در پی خدعه عمرو بن عاص و معاویه بر شرحبیل بن سمط – بزرگ یمنی‌های شام - مبنی بر کشته شدن عثمان به دست حضرت علیS، با مقصر جلوه دادن امام علیS در قتل عثمان، بر شرحبیل گرد آمدند. شرحبیل نیز ایشان را نزد معاویه برد و آنان جملگی در دشمنی با علیS با معاویه بیعت کردند. در این اثنا مردی از قبیله سکاسک -که از مجتهدین، فضلا و شعرای ایشان بود- به نام اسود بن عرفجه به پا خاست و در برابر معاویه شعری خواند مشتمل بر شرح مجاری احوال روزگار و کیفیت اعمال شام و ذکر رسیدن شرحبیل بدان موضع تا این که به این بیت در ذکر امیرالمؤمنین علیS رسید: فاحذر اليوم صولة الاسد الورد اذ جاء في رحي الهيجاء

معاویه گفت: ای پسر عرفجه، این شیر زرد کیست که ما را از او می‌‌ترسانی؟ اسود گفت: مگر او را نمی‌شناسی؟ او علی بن ابی طالبS، برادر رسول خداa و پسر عمو و شوهر دختر او، پدر هر دو فرزند او، وصی و وارث علم اوست. همان کس که در جنگ بدر، عموی تو عتبه، دایی تو ولید، عموی مادر تو شیبه و برادر تو حنظله را با شمشیر به سوی دوزخ روانه ساخت. معاویه، آن چنان خشمگین شد که نعره ای بر سر او کشید و به دژخیمانش دستور داد تا او را دستگیر کنید. دژخیمان معاویه او را گرفتند؛ در این هنگام، شرحبیل از معاویه خواست تا دستور بدهد ابن عرفجه را آزاد کنند؛ چراکه او مردی است فاضل و بزرگوار که مهتر قوم خویش است. او تهدید کرد چنانچه که وی را آزاد نکند، بیعتش را با آنها خواهد شکست و از عهدی که با او کرده است خارج می‌‌شود. معاویه نیز بالاجبار دست از اسود کشید و گفت: او را به خاطر تو می‌‌بخشم. اسود بن عرفجه از شام به مصر گریخت و از آنجا نامه ای به امامS نوشت و در آن، شعری که با مطلع: الا ابلغ ابا حسن عليّا فكفي بالذي تهوي طويله سروده بود، تقدیم حضرتش کرد برخی منابع هم، از پیوستن او به امام علیS پس گریختنش از چنگ معاویه، خبر داده‌اند.

منابع

1. حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت