اصحاب سبت در علوم قرآنی

== مقدمه == سبت" در لغت به معنای قطع و بریدن یا تعطیل عمل است؛ چنان‌که در آیه ۹ سوره نبأ آمده است: وَجَعَلْنَا نَوْمَكُمْ سُبَاتًا^[۱]؛ اما در سنّت یهود همچنان که در قاموس کتاب مقدس آمده، سبت اسم آن روزی (شنبه) است که قوم یهود از تمام اعمال خود دست کشیده، استراحت می‌کردند. کلمه "سبت" در قرآن کریم شش بار تکرار شده است.

اما قصه اصحاب سبت داستان جمعی از بنی‌اسرائیل است که در ساحل یکی از دریاها می‌زیستند و خداوند برای آزمایش به آنها دستور داده بود از صید ماهی در روز شنبه خودداری کنند؛ اما بنی‌اسرائیل مقابل این آزمایش به سه گروه تقسیم شدند:

بیشترشان به مخالفت با دستور الهی برخاستند؛
اقلیتی که با اکثریت مخالفت ورزیدند و به وظیفه امر به معروف و نهی از منکر پرداختند؛
افراد ساکت و بی‌طرف.

سرانجام اقلیت معترض به نقض فرمان الهی نجات یافتند و دیگران مسخ و نابود شدند. تفصیل این داستان در تفاسیر ذیل آیات وَاسْأَلْهُمْ عَنِ الْقَرْيَةِ الَّتِي كَانَتْ حَاضِرَةَ الْبَحْرِ إِذْ يَعْدُونَ فِي السَّبْتِ إِذْ تَأْتِيهِمْ حِيتَانُهُمْ يَوْمَ سَبْتِهِمْ شُرَّعاً وَيَوْمَ لاَ يَسْبِتُونَ لاَ تَأْتِيهِمْ كَذَلِكَ نَبْلُوهُم بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ وَإِذْ قَالَتْ أُمَّةٌ مِّنْهُمْ لِمَ تَعِظُونَ قَوْمًا اللَّهُ مُهْلِكُهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا قَالُواْ مَعْذِرَةً إِلَى رَبِّكُمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ فَلَمَّا نَسُواْ مَا ذُكِّرُواْ بِهِ أَنجَيْنَا الَّذِينَ يَنْهَوْنَ عَنِ السُّوءِ وَأَخَذْنَا الَّذِينَ ظَلَمُواْ بِعَذَابٍ بَئِيسٍ بِمَا كَانُواْ يَفْسُقُونَ فَلَمَّا عَتَوْا عَن مَّا نُهُواْ عَنْهُ قُلْنَا لَهُمْ كُونُواْ قِرَدَةً خَاسِئِينَ^[۲] و آیات دیگر قرآن کریم ذکر شده است^[۳]^[۴]

منابع

فرهنگ‌نامه علوم قرآنی

پانویس

↑ «و خوابتان را مایه آرامش کردیم،» سوره نبأ، آیه ۹.
↑ «و از ایشان درباره شهری که در کرانه دریا بود بپرس، آنگاه که (از حکم حرام بودن ماهیگیری) در روز شنبه تجاوز می‌کردند زیرا روز شنبه آنان ماهی‌هاشان نزد ایشان روی آب می‌آمدند و روزی که شنبه‌شان نبود نزد آنان نمی‌آمدند، بدین‌گونه آنها را برای آنکه نافرمانی می‌کردند، می‌آزمودیم. و (یاد کن) آنگاه را که گروهی از ایشان گفتند: چرا قومی را پند می‌دهید که خداوند یا آنان را نابود یا به سختی عذاب خواهد کرد؟ گفتند: تا عذری نزد پروردگارتان گردد و باشد که آنان پرهیزگاری ورزند. آنگاه چون اندرزی که به ایشان داده شده بود از یاد بردند کسانی را که (مردم را) از کار بد باز می‌داشتند رهایی بخشیدیم و ستم‌ورزان را برای آنکه نافرمانی می‌کردند به عذابی سخت فرو گرفتیم. و چون از (ترک) آنچه از آن باز داشته شده بودند سرپیچیدند به آنان فرمودیم: بوزینگانی باشید رانده!» سوره اعراف، آیه ۱۶۳-۱۶۶.
↑ هاکس، جیمز، قاموس کتاب مقدس، صفحه ۴۶۵؛ قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، جلد۳،صفحه ۲۰۶؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، جلد۶، صفحه ۴۱۸؛ خزائلی، محمد، اعلام القرآن، صفحه ۱۵۳.
↑ فرهنگ نامه علوم قرآنی، ج۱، ص ۳۸۲۷.

[1] «و خوابتان را مایه آرامش کردیم،» سوره نبأ، آیه ۹.

[2] «و از ایشان درباره شهری که در کرانه دریا بود بپرس، آنگاه که (از حکم حرام بودن ماهیگیری) در روز شنبه تجاوز می‌کردند زیرا روز شنبه آنان ماهی‌هاشان نزد ایشان روی آب می‌آمدند و روزی که شنبه‌شان نبود نزد آنان نمی‌آمدند، بدین‌گونه آنها را برای آنکه نافرمانی می‌کردند، می‌آزمودیم. و (یاد کن) آنگاه را که گروهی از ایشان گفتند: چرا قومی را پند می‌دهید که خداوند یا آنان را نابود یا به سختی عذاب خواهد کرد؟ گفتند: تا عذری نزد پروردگارتان گردد و باشد که آنان پرهیزگاری ورزند. آنگاه چون اندرزی که به ایشان داده شده بود از یاد بردند کسانی را که (مردم را) از کار بد باز می‌داشتند رهایی بخشیدیم و ستم‌ورزان را برای آنکه نافرمانی می‌کردند به عذابی سخت فرو گرفتیم. و چون از (ترک) آنچه از آن باز داشته شده بودند سرپیچیدند به آنان فرمودیم: بوزینگانی باشید رانده!» سوره اعراف، آیه ۱۶۳-۱۶۶.

[3] هاکس، جیمز، قاموس کتاب مقدس، صفحه ۴۶۵؛ قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، جلد۳،صفحه ۲۰۶؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، جلد۶، صفحه ۴۱۸؛ خزائلی، محمد، اعلام القرآن، صفحه ۱۵۳.

[4] فرهنگ نامه علوم قرآنی، ج۱، ص ۳۸۲۷.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]