المبادئ و الأسالیب التربویة فی نهج البلاغة (کتاب)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
المبادئ و الأسالیب التربویة
فی نهج البلاغة (دراسة مقارنة)
زبانعربی
نویسندهامیره برغل
موضوعسیره، سیره تربیتی، تربیت، نهج البلاغه، امام علی (ع)
مذهبشیعه
ناشرانتشارات دار الهادی
محل نشربیروت، لبنان
سال نشر(۱۳۸۴ش)، (۲۰۰۵ م) ش
چاپاول
تعداد صفحه۲۹۶

المبادئ و الأسالیب التربویة فی نهج البلاغة (دراسة مقارنة)، کتابی است که با زبان عربی به موضوع شناخت شیوه تربیتی در نهج البلاغه می‌پردازد. این کتاب اثر امیره برغل است و انتشارات دار الهادی نشر آن را به عهده داشته‌ است.[۱]

دربارهٔ کتاب

در معرفی این کتاب آمده است: «بررسی حاضر با هدف استفاده در بعد تربیتی از تفکر یکی از بارزترین شخصیت‌های اسلامی پس از رسول خدا (ص) یعنی حضرت امام علی (ع) می‌‌باشد. تلاشی در جهت تأسیس یک شناخت تربیتی اصیل و به روز، با توانایی حل مشکلات تربیتی که مسلمانان در عصر حاضر با آنها مواجه می‌‌باشند.

ساختار بحث و بررسی در کتاب پیش رو حول پاسخ دهی به سؤالات ذیل می‌‌باشد:

آیا در کتاب نهج البلاغه گفتار و مطالبی وجود دارد که بتوان در بعد تربیتی مورد استفاده قرار گیرد، خصوصا در دو بخش قواعد و روش‌های تربیتی؟ آیا در این قواعد و روش‌ها آنچه متناسب با عصر حاضر باشد، وجود دارد؟ تا چه اندازه این قواعد و روشهای تربیتی موجود در نهج البلاغه با قواعد و روش‌های تربیتی موجود در رویکرد طبیعت‌گرایی و همچنین زیر مجموعه‌ها و بخش‌های مختلف این علم، هماهنگی و یا اختلاف دارد؟ این کتاب در هفت فصل و بر اساس یک روش علمی به صورت زیر دسته‌بندی گردیده است:

  1. در این فصل نویسنده به بررسی رابطه میان تربیت و تمدن می‌‌پردازد، این بررسی برای روشن نمودن اهمیت و ضرورت شناخت قواعد و روش‌های تربیتی است که تمدن‌ها بر اساس آنها شکل پذیرفته‌اند. خصوصا آن دسته از قواعد و روش‌هایی که یک دگرگونی اساسی برای بشر بر اساس پیشرفت علمی و اجتماعی و سیاسی و اخلاقی ایجاد می‌‌کنند.
  2. در این فصل نیز نویسنده به معرفی رویکرد طبیعت‌گرایی و شرایط شکل‌گیری آن و همچنین جایگاهی که این علم در میان رویکردهای تربیتی مختلف به خود اختصاص داده است، می‌‌پردازد. این تلاش برای ثابت نمودن این مدعاست که دیدگاه طبیعت‌گرا نقطه حرکت و ستون بیشترین رویکردهای تربیتی نوین می‌‌باشد.
  3. نویسنده فصل سوم و چهارم را برای ذکر مهم‌ترین قواعد و روش‌های تربیتی به دست آمده از رویکرد طبیعت‌گرا و زیر شاخه‌های مختلفش اختصاص داده است، این تلاش مقدمه ای خواهد بود برای مقایسه ای که در ادامه بدان خواهد پرداخت، مقایسه ای میان این قواعد و روشها و میان روشها و قواعد به دست آمده از کتاب گرانسنگ نهج البلاغه.
  4. در فصل پنجم نویسنده ابتدا کتاب نهج البلاغه را معرفی نموده و به بررسی صحت انتساب این کتاب به حضرت امیر المؤمنین علی (ع) می‌‌پردازد. همچنین نویسنده در این فصل ارزش این کتاب گرانبها در عرصه تفکر اسلامی و به ویژه در عرصه تفکر تربیتی را آشکار می‌‌سازد.
  5. نویسنده در فصل ششم مهم‌ترین قواعد و مبادی تربیتی که از کتاب ارزشمند نهج البلاغه به دست آمده را معرفی نموده و سپس به مقایسه این قواعد با آنچه از قواعد تربیتی رویکرد طبیعت‌گرا و زیر شاخه‌های آن در فصل سوم ذکر شد، می‌‌پردازد.
  6. در فصل هفتم که فصل آخر این کتاب می‌‌باشد، نویسنده به مهم‌ترین روشهای تربیتی معرفی شده در منظومه تربیتی حضرت امیر المؤمنین (ع) که از خلال خطبه‌ها، نامه‌ها و وصیت‌های ایشان در کتاب نهج البلاغه به دست آمده؛ می‌‌پردازد. سپس در پایان مباحث نویسنده به پاسخ دهی نسبت به سؤالات اساسی، که این کتاب با هدف پاسخ به آنها شکل گرفت می‌‌پردازد.» [۱]

فهرست کتاب

  • اهداء؛
  • اهداء: با قلم آیة الله محمد علی تسخیری؛
  • مقدمه نویسنده؛
  • فصل اول: تربیت و تمدن
  • یکم: مفهوم تربیت و اهداف آن؛
  • دوم: رابطه تربیت و تمدن؛
  • سوم: عناصر ثابت و متغیر در تاریخ تمدن‌ها.
  • فصل دوم: تعریف طبیعت‌گرایی و ضرورت آن
  • یکم: تعریف طبیعت‌گرایی؛
  • دوم: شرایط شکل گیری رویکرد طبیعت‌گرایی؛
  • سوم: تأثیر رویکرد طبیعت‌گرایی بر دیدگاه های تربیتی نوین.
  • فصل سوم: قواعد تربیتی در رویکرد طبیعت‌گرایی و مهم ترین زیر شاخه‌های آن
  • یکم: قواعد تربیتی طبیعت‌گرایی؛
  • دوم: مهم ترین قواعد تربیتی به دست آمده از زیرشاخه‌های رویکرد طبیعت‌گرایی.
  • فصل چهارم: روش‌های تربیتی در رویکرد طبیعت‌گرایی و رویکردهای زیر شاخه آن
  • یکم: روش‌های تربیتی در رویکرد طبیعت‌گرایی؛
  • دوم: روش‌های تربیتی به دست آمده از زیرشاخه‌های رویکرد طبیعت‌گرایی.
  • فصل پنجم: اهمیت کتاب نهج البلاغه و ارزش تربیتی آن
  • یکم: تعریف نهج البلاغه و صحت انتساب این کتاب به امام علی (ع)؛
  • دوم: ارزش تربیتی کتاب نهج البلاغه؛
  • سوم: وسعت دستورات و نکته های تربیتی در نهج البلاغه و نحوه به موجود شدن آنها.
  • فصل ششم: قواعد تربیتی نهج البلاغه و مقایسه آنها با قواعد تربیتی همسان آن در رویکرد طبیعت‌گرا و مهم‌ترین زیر شاخه‌های این رویکرد
  • یکم: قواعد تربیتی در نهج البلاغه؛
  • دوم: مقایسه قواعد تربیتی نهج البلاغه با قواعد همسان آن در رویکرد طبیعت‌گرا و مهم ترین زیرشاخه‌های آن.
  • فصل هفتم: روش‌های تربیتی نهج البلاغه و مقایسه آنها با قواعد تربیتی همسان آن در رویکرد طبیعت‌گرا و مهم ترین زیرشاخه‌های این رویکرد
  • یکم: روش‌های تربیتی در نهج البلاغه؛
  • مقایسه روش‌های تربیتی نهج البلاغه با قواعد همسان آن در رویکرد طبیعت‌گرا و مهم‌ترین زیر شاخه‌های آن؛
  • چکیده.[۲]

دربارهٔ پدیدآورنده

امیره برغل
خانم امیره برغل (امیره محمد سعید برغل)، کارشناس ارشد امور تربیتی و خانواده، مدیر سابق بخش تربیت و ارشاد مدارس المصطفی وابسته به جمعیة التعلیم الدینی الاسلامی لبنان از جمله فعالیت‌های وی است. او تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «المبادئ و الأسالیب التربویة فی نهج البلاغة»، «الأسرة المسلمة فی الثقافة العاشورائیة»، «مصاعب أمام الفتاة المسلمة الرسالیة» و «أهمیة التربیة الاجتماعیة للطفل و ضرورتها» برخی از این آثار است.

پانویس