امام حسن عسکری درباره جانشین بعد از خود چه فرموده است؟ (پرسش)

امام حسن عسکری درباره جانشین بعد از خود چه فرموده است؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / امامت و ولایت امام مهدی / امامت امام مهدی
تعداد پاسخ	۲ پاسخ

امام حسن عسکری درباره جانشین بعد از خود چه فرموده است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

خدامراد سلیمیان

حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «فرهنگنامه مهدویت» در این‌باره گفته است:

«احمد بن اسحاق گوید: بر امام عسکری (ع) وارد شدم و خواستم از جانشین پس از وی پرسش کنم؛ او آغاز سخن کرد و فرمود: "ای احمد بن اسحاق! خدای سبحانه و تعالی از زمان حضرت آدم (ع) زمین را خالی از حجّت نگذاشته است و تا روز قیامت نیز از حجّت خالی نخواهد گذاشت. به واسطه او بلا را از اهل زمین دفع می‏‌کند و باران می‏‌فرستد و برکات‏ زمین را بیرون می‌‏آورد. پرسیدم: ای فرزند رسول خدا! امام و جانشین پس از شما کیست؟. حضرت شتابان برخاست و داخل خانه شد و سپس برگشت، در حالی که بر شانه‏‌اش کودکی سه ساله بود که صورتش مانند ماه شب چهارده می‌‏درخشید. پس فرمود: ای احمد بن اسحاق! اگر نزد خدای سبحانه و تعالی و حجّت‌‏های او گرامی نبودی، این فرزندم را به تو نمی‌‏نمودم. او هم نام و هم کنیه رسول خدا (ص) است، کسی است که زمین را پر از عدل‏ وداد می‌‏کند؛ همچنان‏که پر از ظلم و جور شده باشد. ای احمد بن اسحاق! مثل او در این امّت، مثل خضر و ذوالقرنین است، او غیبتی طولانی خواهد داشت که هیچ‏کس در آن نجات نمی‌‏یابد، مگر کسی که خدای سبحانه و تعالی او را در اعتقاد به امامت ثابت بدارد و در دعا به تعجیل فرج موفّق سازد. پرسیدم: ای مولای من! آیا نشانه‌‏ای هست که قلبم بدان آرام گیرد؟. آن کودک به زبان عربی فصیح به سخن درآمد و فرمود: من بقیت اللّه در زمین خدا هستم و منتقم از دشمنان اویم، ای احمد بن اسحاق! پس از مشاهده، جستجوی نشانه مکن شاد و خرّم بیرون آمدم و فردای آن روز نزد امام عسکری (ع) بازگشتم و گفتم: ای فرزند رسول خدا! شادی من به واسطه منّتی که بر من نهادید، بسیار است. بفرمایید آن سنّتی که از خضر و ذو القرنین دارد چیست؟. فرمود:ای احمد! غیبت طولانی. گفتم: ای فرزند رسول خدا! آیا غیبت او به طول خواهد انجامید؟ فرمود: به خدا سوگند! چنین است. تا به اندازه‌‏ای که بیشتر معتقدان به او بازگردند و باقی نماند، مگر کسی که خدای سبحانه و تعالی عهد و پیمان ولایت ما را از او گرفته و ایمان را در دلش نگاشته و با روحی از جانب خود مؤید کرده باشد. ای احمد بن اسحاق! این امری از امر الهی و رازی از رازهای خداوند و غیبی از غیب پروردگار است. آنچه به تو دادم، بگیر و پنهان کن و از سپاسگزاران باش، تا فردا با ما در علّیین باشی

احمد بن اسحاق در یکی از سفرها چون به شهر حلوان رسید، بیمار شد و آن‏جا وفات یافت. همراهانش او را در کفنی که حضرت امام حسن عسکری (ع) یا حسین بن روح - بنا به اختلاف روایات- برایش فرستاده بودند، کفن کرده و همان‏جا به خاک سپردند».

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. مجتبی تونه‌ای؛

مجتبی تونه‌ای آقای مجتبی تونه‌ای، در کتاب «موعودنامه» در این‌باره گفته است: «احمد بن اسحاق می‌گوید: به محضر امام حسن عسکری (ع) مشرف شدم، می‌خواستم که از ایشان سؤال کنم که جانشین پس از آن امام همام (ع) کیست‌؟ بدون این‌که سؤال خود را مطرح کنم، حضرت (ع) خود فرمودند: ای احمد بن اسحاق! خداوند از زمان خلقت آدم (ع) تاکنون، زمین را از حجت خالی نگذاشته و تا قیامت نیز چنین خواهد بود تا به واسطه او بلا از اهل زمین دور مانده و باران نازل شود و زمین برکات خود را خارج کند. عرض کردم: ای فرزند رسول خدا! امام و خلیفه بعد از شما کیست‌؟ آن‌گاه امام حسن عسکری (ع) از جا برخاستند و وارد اطاقی شدند و در حالی که پسربچه‌ای را که سه سال بیشتر نداشت در آغوش داشتند، خارج شدند. در حالی که چهره آن طفل چون ماه شب چهارده می‌درخشید، فرمودند: ای احمد بن اسحاق! اگر نبود کرامتی که در نزد خدا و حجج الهی داشتی، فرزندم را به تو نشان نمی‌دادم. او همنام و هم‌کنیه رسول الله (ص) است و زمین را آن‌گاه که از ظلم و جور انباشته شده باشد، پر از عدل و داد می‌کند. ای احمد بن اسحاق! او در این امت مانند حضرت خضر (ع) و ذی القرنین می‌باشد. خداوند او را از دیده‌ها غایب می‌کند و هیچ‌کس غیر از آنها که بر عقیده به امامت ثابتند و برای تعجیل در فرجش دعا می‌کنند، از مهلکه غیبت او رهایی نمی‌یابند. عرض کردم: مولا جان! آیا علامتی هست که قلبم به آن اطمینان پیدا کند؟ در این هنگام آن پسربچه به زبان عربی فصیح گفت: من بقیة الله در زمین هستم و انتقام‌گیرنده از دشمنان خدا، پس بعد از این‌که به عینه مشاهده کردی، علامتی را جستجو مکن! آن روز خوشحال و شاد از محضر امام (ع) خارج شدم. فردا دوباره به حضور امام (ع) شرفیاب شدم و عرض کردم: ای فرزند رسول خدا (ص) بسیار از آن‌چه به من ارزانی فرمودید، مسرور شدم. اما آن سنّت جاریه‌ای که فرمودید از خضر (ع) و ذی القرنین در ایشان موجود است، چیست‌؟ فرمودند: غیبت طولانی اوست. عرض کردم: مگر غیبت او باید طولانی شود؟ فرمودند: آری، قسم به خدا آن‌قدر طولانی که اکثر آن‌هایی که قائل به وجود او خواهند بود، از عقیده خود بازخواهند گشت و جز آن‌هایی که خداوند از آنها به ولایت ما پیمان گرفته است و ایمان را در قلب‌شان تثبیت نموده است و آنها را به روحی از ناحیه خویش تأیید فرموده، کسی در این اعتقاد باقی نمی‌ماند. ای احمد بن اسحاق! این امری است از امر خدا و سرّی است از اسرار خدا و غیبی است از غیب خدا. آن‌چه را که به تو دادم بگیر و پنهان دار و از شاکرین باش و فردای قیامت در اعلی علیین در کنار ما باش!».

== پرسش‌های وابسته ==

1. آیا خداوند برای امامت امام مهدی‏ زمینه ‏سازی کرده است؟ (پرسش)
2. آیا نص متواتر بر امامت امام مهدی‏ از امام عسکری رسیده است؟ (پرسش)
3. آیا انتقال امامت به دو برادر بعد از حسنین جایز است؟ (پرسش)
4. امامت امام مهدی از چه زمانی آغاز شده است؟ (پرسش)
5. آیا فضایل و کرامات امامان ناشی از نبوغ فکری آنها بوده است؟ (پرسش)
6. امام عسکری‏ برای تثبیت امامت فرزندش چه تدابیری اندیشید؟ (پرسش)
7. میان نظام امامت و غیبت امام مهدی چه ارتباطی وجود دارد؟ (پرسش)
8. پس از شهادت امام حسن عسکری چه اختلاف‌‌هایی بر سر مسئله امامت به‌وجود آمد؟ (پرسش)
9. چرا امام عسکری اقدام به معرفی و نشان دادن فرزندش به برخی از شیعیان نمودند؟ (پرسش)
10. امام مهدی در پاسخ سعد بن عبدالله قمی دلیل عدم انتخابی بودن امام را چگونه بیان فرموده است؟ (پرسش)
11. جریان تحویل وجوهات و هدایای شیعیان به امام عسکری توسط محمد بن اسحاق چیست؟ (پرسش)
12. امام حسن عسکری درباره جانشین بعد از خود چه فرموده است؟ (پرسش)
13. چه کسانی بر جنازه امام حسن عسکری نماز خوانده‌اند؟ (پرسش)
14. مقام علمی امام مهدی در روایات چگونه بیان شده است؟ (پرسش)
15. حدیث ولایت چیست و چه ارتباطی با امامت امام مهدی دارد؟ (پرسش)
16. چه ارتباطی میان حدیث معراج و امامت امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)