اگر امام علم غیب دارد پس چگونه در مواردی از قرعه استفاده می‌کند؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
اگر امام علم غیب دارد پس چگونه در مواردی از قرعه استفاده می‌کند؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب
مدخل اصلیعلم غیب
تعداد پاسخ۱ پاسخ

اگر امام (ع) علم غیب دارد پس چگونه در مواردی از قرعه استفاده می‌کند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث علم غیب معصوم است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.

پاسخ به این پرسش

رضوی

حجت الاسلام و المسلمین رضوی در کتاب «نقدهای علامه طباطبایی بر علامه مجلسی» در این باره گفته است:

«پیامبر (ص) و آل (ع) مأمور بودند در قضاوت میان مردم نیز از علم غیب استفاده نکنند. فرمود: «إِنَّمَا أَقْضِی بَیْنَكُمْ بِالْبَیِّنَاتِ وَ الْأَیْمَانِ‏» من در میان شما بر اساس شهادت شهود و سوگندها، قضاوت می‌کنم نه بر اساس علم غیب. و برای قضاوت، یک قانون نیز تشریع کرده است: اگر در موردی نتوانستید بر اساس شهادت شهود و سوگند قضاوت کنید «یا شاهدی وجود نداشت و موضوع به وسیله سوگند نیز قابل حل نبود» قرعه بیندازید. اکنون علی (ع) قضاوت می‌کند باید مانند رسول اکرم علم غیبش را به مسئله دخالت ندهد و در مورد قرعه، قرعه بیندازد تا علاوه بر عدم دخالت علم غیب، به امت نیز عملاً یاد بدهد که موارد قرعه در قضاوت کجاست و قرعه باید چگونه انجام یابد. امام باقر (ع) نیز به عبدالرّحیم یاد می‌دهد که در معضلات موضوعاتی که هیچ راه حلی از شهادت شهود یا سوگند ندارد از قرعه استفاده می‌شود تا بن بست شکسته شود. زیرا دادگاه و هر قاضی موظّف است مشکل مردم را حل کند و دعواها را فیصله بدهد. می‌گوید در هر امری که علی با آن مواجه می‌شد و دربارۀ آن چیزی از قرآن و سنّت نمی‌یافت، به قرعه عمل می‌کرد و قرعه‌اش هم به واقع اصابت می‌کرد. نمی‌گوید: علی به عنوان امام چیزی از قرآن و سنّت برای آن مسئله نمی‌یافت، می‌گوید: علی به عنوان یک قاضی نمی‌یافت، نیافتنی که دیگر قاضی‌های غیر معصوم، نمی‌یابند. این در مقام تعلیم امّت و قاضی‌های امّت است، او می‌توانست راه حل مسئله را از قرآن و سنّت بیابد. اما همیشه علی در هر محکمه‌ای حتی در زمان خودش حاضر نخواهد بود که همۀ مسائل را از قرآن و سنّت حل کند. لازم بود در مواردی از قرعه استفاده کند تا امّت یاد بگیرند. و کلمه "فَاصاب" می‌گوید: که چون او علی و امام بود قرعه‌اش صحیح در می‌آمد و این یک ویژگی‌ای است که خدا بر معصومین عطا فرموده است».[۱].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. حجت الاسلام و المسلمین هاشمی.
حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید علی هاشمی نویسنده کتاب «ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی» در پاسخ به این پرسش گفته‌ است: «باید توجه داشت که علم غیب امام از ابتدا تام و بالفعل نیست و او به شیوه‌های مختلف و به تدریج این علوم را به دست می‌آورد. ممکن است قرعه یکی از شیوه‌هایی باشد که خدای متعال برای امام قرار داده است؛ البته این قرعه با قرعه ما متفاوت است. روایاتی هست که حضرت امیر (ع) از قرعه استفاده می‌کرد و مطابق با واقع در می‌آمد. البته این جواب بر فرض پذیرش روایتی است که قرعه را یکی از راه‌های کسب علم امام معرفی کرده است»[۲].

پرسش‌های وابسته

پانویس