اگر امام علی برای امامت نصب شده است پس چرا با خلفای وقت خود همکاری کرد؟ (پرسش)
اگر امام علی برای امامت نصب شده است پس چرا با خلفای وقت خود همکاری کرد؟ | |
---|---|
موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ امامت |
مدخل اصلی | امامت |
تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
اگر امام علی (ع) برای امامت نصب شده است پس چرا با خلفای وقت خود همکاری کرد؟ یکی از سؤالهای مصداقی پرسشی تحت عنوان «تعیین امام» است. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی امامت مراجعه شود.
عبارتهای دیگری از این پرسش
- برخی براین گماناند که اگر از ناحیه پیامبر (ص) بر خلافت و امامت حضرت علی (ع) نص و نصبی وجود داشت خلافت حق منحصره حضرت علی (ع) میشد و غیر آن حضرت عنوان حاکم غاصب و ظالم پیدا میکرد که با چنین مقام حقیقی نباید همکاری میشد، امّا از آنجا که حضرت علی (ع) باهر سه خلیفه وقت خود کمال همکاری داشته و در نماز و جماعت آنان مشارکت میکرد و در بعض مواقع و رویدادها به عنوان مشاور یا جانشین خلیفه استفاده میشد. چنانکه حضرت در اول حکومت ابوبکر با لشکر خلیفه در مقابله با لشکر مرتدان که در صدد حمله به مدینه بودند به همراه زبیر و طلحه و ابن مسعود مسئولیت حفاظت از گذرگاههای اصلی شهر را به عهده گرفت[۱]. در سال ۱۴ هجری هنگامی که عمر برای حضور و تجهیز سپاه شهر را ترک میکند، حضرت سرپرستی شهر را پذیرفت [۲]. ارتباط حضرت با خلیفه دوم به مراتب بیشتر و مشاورههای حضرت به وی در عرصههای علمی و دینی و نظامی معروف است. از آنهمه همکاری بر میآید که حضرت علی (ع) به خلفا به عنوان حاکم ظالم و غاصب نگاه نمیکرد و حکومت آنان را انکار نمیکرد و به نوعی موید آن نیز بود و در نتیجه نصبی نیز وجود ندارد وگرنه یعنی درصورت نصب و ظالم غاصب بودن خلفای وقت، همکاری با حضرت با آنان قابل توجیه نخواهد بود [۳]. برخی از معاصران نیز از همکاری نزدیک حضرت با خلفا در مسائل سیاسی و حکومت خواستند به نوعی مشروعیت و تأیید اجمالی حکومتهای وقت را ولو به عنوان ضرورت و اولویت دوم استنتاج کنند. البتّه آنان اصل نص ونصب را قبول دارند ولکن آن را به عنوان اصل اولیه یا مرحله اولیه توصیف میکنند که در صورت عدم عمل به آن، نوبت به مرحله دوم یعنی انتخاب و بیعت مردم میرسد و آن نیز مشروع است [۴].
پاسخ
حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد حسن قدردان قراملکی در کتاب «امامت» در اینباره گفته است:
«نکته اول و ظریفی که نخست باید روشن شود اینکه حکومتها و زمامداران وقت از دیدگاه شیعه و حضرت علی (ع) مسلمان و فی الجمله پیرو اسلام و پیامبر (ص) بودند، اینگونه نیست که شیعه سه خلیفه اول را غیر مسلمان تلقی میکنند که ممکن است چنین چیزی در میان اهل سنت شایعه شده باشد.
نهایت اینکه خلفا و سیاست گردانندگان وقت بعد از رحلت پیامبر (ص) حق را به حق-دار اعطا نکرده و برمسند مسلّک آن حضرت از روی عصب تکیه زدند و از این حیث مرتکب خطا و گناه شدهاند. اگر شخص سنی نیز انصاف به خرج دهد و بنا به اعتراف خودشان که حضرت علی (ع) را قبول دارند، باید کلام و اعتراف آن حضرت را معتبر و حجت بشمارند. در صفحات پیشین نقل شد که آن حضرت از غصب حق مسلم خویش به صورت متعدد سخن گفته و به انتقاد از خلفای معاصر خود پرداخته است.
بنابراین نخست باید بپذیریم که خلفای وقت از منظر امام علی (ع) از جانت نص و دین فاقد مشروعیت دینی بودهاند، امّا به عر علتی که شده - چه از راه بیعت یا غیرآن - عملاً سه خلیفه بر مسند حکومت تکیه نموده و تا حدی به اجرای احکام اسلام نیز میپرداختند، "قطعنظر از اینکه آنان بعضاً بر خلاف سیرهی پیامبر (ص) عمل میکردند، مانند تحریم متعه". از سوی دیگر مخالفان اسلام مانند منافقان، کفار و مرتدان در مقام تضعیف اسلام و حکومت نوپای مسلمانان برآمده بودند، در چنین موقعیت خطیری حفظ اصل اسلام "فارغ از اینکه حاکم و خلیفه کیست؟" و حفظ وحدت مسلمانان از واجبات اولیه و اساسی بهشمار میآمد، لذا حضرت برای این منظور از حق مسلّم خویش به صورت موقت چشمپوشی و تا حدی لازم به همکاری باخلفای معاصر خود پرداخت»[۵].
پرسشهای مصداقی همطراز
- چرا نام امام علی در قرآن نیامده است؟ (پرسش)
- آیا نصب امام در روایات نبوی آمده است؟ (پرسش)
- آیا نصب امام عامل تفرقه بین مسلمانان است؟ (پرسش)
- اگر نصب امام اتفاق افتاده است پس چرا شهرت ندارد؟ (پرسش)
- آیا بیعت صحابه و مردم با ابوبکر در سقیفه برای اثبات امامت او کافی نیست؟ (پرسش)
- اگر نصب امام علی اتفاق افتاد پس چرا او به این انتصاب احتجاج نکرد؟ (پرسش)
- اگر امام علی برای امامت نصب شده است پس چرا برای تصدی حکومت اقدام نکرد؟ (پرسش)
- اگر امام علی برای امامت نصب شده است پس چرا سالها سکوت کرد؟ (پرسش)
- اگر امام علی برای امامت نصب شده است پس چرا بیعت ابوبکر پذیرفت؟ (پرسش)
- اگر امام علی برای امامت نصب شده است پس چرا در شورای تعیین خلیفه سوم شرکت کرد؟ (پرسش)
- اگر امام علی برای امامت نصب شده است پس چرا حکومت را پس از قتل خلیفه سوم نپذیرفت؟ (پرسش)
- اگر امام علی برای امامت نصب شده است پس چرا با خلفای وقت خود همکاری کرد؟ (پرسش)
- اگر امام علی برای امامت نصب شده است پس چرا به نماز خلفا اقتدا کرد؟ (پرسش)
- اگر امام علی برای امامت نصب شده و خلیفه دوم از دید او نامشروع است پس چرا رابطه فامیلی با او برقرار کرد؟ (پرسش)
- اگر امام علی برای امامت نصب شده و دیگر خلفا از دید او نامشروعاند پس چرا سه فرزند خود را به نامهای خلفا نامگذاری کرد؟ (پرسش)
- اگر امام علی برای امامت نصب شده و دیگر خلفا از دید او نامشروعاند پس چرا از خلفا ستایش و تمجید کرد؟ (پرسش)
- آیا نصوص نصب و خلافت امام علی تعارض ندارند؟ (پرسش)
- نظریه انتخاب در تعیین امام چیست؟ (پرسش)
پرسشهای وابسته
- امامت چیست؟ (پرسش)
- امامت در لغت و اصطلاح به چه معناست؟ (پرسش)
- امامت در قرآن و حدیث به چه معنا به کار رفته است؟ (پرسش)
- قرآن در مورد امامت چه آیاتی دارد؟ (پرسش)
- چه احادیثی در مورد امامت وجود دارد؟ (پرسش)
- امام کیست؟ (پرسش)
- امام در لغت و اصطلاح به چه معناست؟ (پرسش)
- امام در قرآن و حدیث به چه معنا به کار رفته است؟ (پرسش)
- قرآن در مورد امام چه آیاتی دارد؟ (پرسش)
- چه احادیثی در مورد امام وجود دارد؟ (پرسش)
- امامت چه کاربردهایی دارد؟ (پرسش)
- بحث از امامت چه اهمیت یا ضرورتی دارد؟ (پرسش)
- دیدگاههای مذاهب اسلامی در باره امامت چیست؟ (پرسش)
- موارد اختلافی امامیه و اهل سنت در مورد امامت چیست؟ (پرسش)
- نظر امامیه در مورد تعیین تکلیف بر خداوند بر وجوب امامت چیست؟ (پرسش)
- آیا وجوب تعیین امام بدعتآمیز است؟ (پرسش)
- آیا کلامیانگاری امامت بدعتآمیز است؟ (پرسش)
- آیا مخالفان امامت کافراند؟ (پرسش)
- آیا امامت موروثی است؟ (پرسش)
- آیا امامت از دوران کودکی امکانپذیر است؟ (پرسش)
- آیا مقام امامت بر مقام نبوت برتری دارد؟ (پرسش)
- آیا امامان شیعه بر دیگر پیامبران برتری دارند؟ (پرسش)
- آیا میتوان به مقام امامت بدون مقام نبوت رسید؟ (پرسش)
- آیا امامت با دموکراسی ناسازگار است؟ (پرسش)
- آیا غیبت امام با فلسفه ضرورت امامت ناسازگار است؟ (پرسش)
- آیا مهدویت با دموکراسی ناسازگار است؟ (پرسش)
- آیا امامت با اصل خاتمیت ناسازگار است؟ (پرسش)
پانویس
- ↑ تاریخ کامل، ج ۲، ص ۳۴۴.
- ↑ تاریخ ابن خلدون، ج ۲، ص ۹۱؛ تاریخ کامل، ج۲، ص۴۵۰؛ تاریخ طبری، ج۲، ص ۶۱۱.
- ↑ «فلو انکر امامتهم و غضب علیهم وسخط فعلهم فضلاً عن اَن یشهر علیهم السیف اویدعو الی نفسه لقلنا انهم من الهالکین... و لکنارأیناه رضی امامتهم و بایعهم وصلی خلفهم وانکحهم واکل من فیئهم یکن لنا ان یتعدی فعله و لانتجاوز ما اشتهر منه»؛ شرح نهج البلاغه، ج ۲۰، ص۲۲۱ و نیز : ابن حزم، الفصل، ج۳، ص۱۵.
- ↑ محمد واعظ زاده خراسانی، فصلنامه کتاب نقد، ش ۱۹، تابستان ۱۳۸۰، ص ۲۶؛ مجله نهج البلاغه، ش۴و۵، ص ۱۷۷. توضیح اینکه ما بعض عبارتهای وی را در ضمن توجیه چهارم در فصل توجیهات گزارش خواهیم کرد.
- ↑ قدردان قراملکی، محمد حسن، امامت، ص۳۲۷ - ۳۲۹.