با اینکه امام علی خود را برتر از خلفا می‌دانست علت امتناع ایشان از پذیرش خلافت پس از عمر و عثمان چه بود؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
با اینکه امام علی خود را برتر از خلفا می‌دانست علت امتناع ایشان از پذیرش خلافت پس از عمر و عثمان چه بود؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ امام علی
مدخل اصلیامام علی

با اینکه امام علی خود را برتر از خلفا می‌دانست علت امتناع ایشان از پذیرش خلافت پس از عمر و عثمان چه بود؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث امام علی است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی امام علی مراجعه شود.

پاسخ به این پرسش

محمدی

حجت الاسلام و المسلمین دکتر عبدالله محمدی در کتاب «امیر مؤمنان علی (ع)» به نقل از آثار شهید مطهری در این باره گفته است:

«پس از مرگ عمر مقرر شد جانشین او از میان شورایی شش نفره انتخاب شود. در آن شورا زبیر به نفع امام علی (ع)، طلحه به نفع عثمان و سعد وقاص به نفع عبدالرحمن بن عوف کناره‌گیری کردند. عبدالرحمن نیز از پذیرفتن خلافت صرف‌نظر کرده و بنا شد از میان عثمان و علی (ع) یک نفر را برای خلافت انتخاب کند. او شرط بیعت با امام علی (ع) را عمل آن حضرت به قرآن، سنت رسول خدا (ص) و سیره شیخین بیان کرد. علی (ع) تنها عمل به قرآن و سنت پیامبر (ص) را پذیرفت. حضرت به دلیل انحراف‌هایی که در دوران خلافت شیخین می‌دید، همچون تفاوت میان مهاجرین و انصار که در زمان عمر تأسیس شد، حاضر به پذیرش چنین شرطی نبود؛ زیرا با پذیرش این شرط فلسفۀ حکومت او که عدالت‌محوری و امتیاززدایی بود از بین می‌رفت. اما عثمان شرط عبدالرحمن را پذیرفت و خلیفه شد.

امیرمؤمنان (ع) پس از خلافت عثمان نیز نخست خلافت را نپذیرفت، چون می‌دانست انحرافات نسبت به زمان عمر نیز بسیار بیشتر و شرایط جامعه با اوضاع زمان پیامبر (ص) بسیار متفاوت شده است. از سویی فضا تیره گردیده و از دیگر سو یاور کافی در میان مردم نمی‌دید تا با کمک آنها بتواند حکومت صحیح تشکیل دهد و سیرۀ پیامبر (ص) را اجرا کند. اما چون اقبال و توجه عمومی مردم به سمت خویش را دید، حجت را بر خود تمام دانست و خلافت را پذیرفت. حضرت معتقد بود با نپذیرفتن حکومت فرصت را از دست داده و تاریخ عذر او را نخواهد پذیرفت[۱]»[۲]

پرسش‌های وابسته

پانویس

  1. مجموعه آثار، ج ۴، صص ۹۰۲ و ۹۲۸.
  2. عبدالله محمدی، امیر مؤمنان علی (ع)، ص ۱۱۴ و ۱۱۵.