بحث:امام باقر علیه‌السلام

Page contents not supported in other languages.
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

امام پنجم شیعیان که در سال ۵۷ هجری، روز اول ماه رجب در مدینه به دنیا آمد. کنیه او "ابو جعفر" و لقبش باقر العلوم (شکافنده دانش‌ها) است. وی در حادثه کربلا نیز حضور داشت و آن هنگام چهار ساله بود. پس از شهادت پدرش امام سجاد(ع) به امامت رسید. علم و فضیلت فراوان او، سبب شد که جمعی فراوان برای آموزش علم دین و فراگیری حدیث، به مدینه آمده، از حضور او بهره‌مند شوند. وی دانشی بیکران، اخلاقی پسندیده، چهره‌ای جذاب و بیانی رسا داشت و در علم و زهد و عبادت و بخشندگی، سرآمد عصر خویش بود. دانشمندان بسیاری در مکتب او علم آموختند. از معروف‌ترین شاگردان برجسته او می‌‌توان از ابان بن تَغلب، زُراره، کمیت اسدی و محمد بن مسلم نام برد. آن حضرت با استفاده از فرصتی که پیش آمده بود، به نشر علوم اهل‌بیتو بیان احکام خداوند پرداختند و احادیث فراوانی به یادگار گذاشت. امام باقر(ع) در کنار کار علمی، به کار در باغ و مزرعه خویش هم می‌‌پرداخت و زندگی خود و بستگان را تأمین می‌‌کرد. هفت فرزند داشت که امام جعفر صادق(ع) یکی از آنان است. در هفتم ذی حجه سال ۱۱۴ هجری، در ۵۷ سالگی توسط هشام بن عبدالملک مسوم و شهید شد. قبر مطهرش در قبرستان بقیع در مدینه است[۱].

مقدمه

کنیه آن حضرت، ابوجعفر و لقب معروفش باقر و یا باقرالعلوم به معنای شکافنده دانش‌ها است که از سوی رسول خدا این لقب به او داده شده است. پیامبر(ص) به جابر بن عبدالله انصاری فرمود: ای جابر تو زنده می‌مانی تا زمانی که فرزندم را از نسل حسین به نام محمد که شکافنده علم دین است ملاقات کنی، هرگاه وی را دیدی سلام من را به او برسان[۵]. دوران امامت امام باقر(ع) نوزده سال و همزمان با زمامداری ولید بن عبدالملک، سلیمان بن عبدالملک، عمر بن عبدالعزیز، یزید بن عبدالملک، هشام بن عبدالملک، ولید بن یزید و ابراهیم بن ولید، از خلفای بنی امیه بود. آن حضرت در سال ۱۱۴ هجری قمری، در ۵۷سالگی به وسیله ابراهیم بن عبدالملک مسموم و به شهادت رسید و پیکر مطهرش در قبرستان بقیع، شهر مدینه به خاک سپرده شد[۶].

مقدمه

فضائل و مناقب

  1. علم: امام باقر(ع) سرآمد عالمان روزگار خویش بود. برخی دانشمندان بزرگ مسلمان گفته‌اند که او چنان به رموز و اسرار علوم آگاه بود و احکام و حکمت‌ها و لطایف علمی را به طالبان عطا می‌فرمود که کسی جز کوردلان یا گمراهان منکر آن نتواند بود[۱۰][۱۱].
  2. حلم: فرو خوردن خشم و خویشتنداری هنگام غضب، از صفات آشکار امام باقر(ع) است[۱۲].
  3. تسلیم: رضا و تسلیم در برابر خواست و اراده الهی، از دیگر ویژگی‌ها و فضیلت‌های امام باقر(ع) است. در روایتی همان امام همام(ع) می‌فرماید: "ما [اهل بیت‌] دست به دعا برمی‌داریم و حاجت خویش را از خدا می‌خواهیم؛ اما چون قضای الهی به گونه‌ای دیگر رقم خورد، همان را می‌پسندیم"[۱۳][۱۴].
  4. انفاق: دستگیری از فقیران و تهیدستان، یکی دیگر از فضیلت‌های اخلاقی امام باقر(ع) است.امام(ع) از این نظر میان مردم شهرتی چشمگیر داشت و همه او را به احسان و کرم می‌شناختند هر چند دارایی فراوانی نداشت. امام صادق(ع) در این باره می‌فرماید: "دارایی پدرم در میان خاندانش، کم‌تر بود؛ ولی خرجش بیش‌تر. با این حال، او هر جمعه یک دینار صدقه می‌داد"[۱۵][۱۶].
  5. هیبت: شخصیت امام باقر(ع) را جلوه‌ای ویژه‌ در دیده دیگران بود و هر کسی را در تأثیر خویش می‌گرفت.

امامت

روزگار امامت

شهادت

دوران امامت امام محمد باقر(ع)

پانویس

  1. محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۲۰۲.
  2. طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص۲۱۵؛ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ص۱۵۸؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۶، ص۲۱۲.
  3. ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب، ج۲، ص۲۲۷.
  4. مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ص۱۵۸؛ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، ص۴۹۸.
  5. اربلی، ابن ابوالفتح، کشف الغمة، ج۲، ص۲۳۶؛ فتال نیشابوری، محمد بن فتال، روضة الواعظین، ص۲۰۲.
  6. طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص۲۱۵؛ ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابوطالب، ج۲، ص۲۲۷.
  7. مصنفات شیخ مفید، ۱۱/ ۱۵۹- ۱۵۵.
  8. فرهنگ شیعه، ص۱۰۶.
  9. حلیة الابرار، ۳/ ۳۶۱.
  10. الصواعق المحرقة، ۲۰۱.
  11. فرهنگ شیعه، ص۱۰۷.
  12. فرهنگ شیعه، ص۱۰۷.
  13. سنن النبی‌، ۳۷۲.
  14. فرهنگ شیعه، ص۱۰۷.
  15. وسائل الشیعة، ۷۱/ ۴۱۳.
  16. فرهنگ شیعه، ص۱۰۷.
  17. اصول کافی، ج۲، ص۳۷۴.
  18. محمدی، رضا، امام‌شناسی، ص:۱۰۴.
  19. اعیان الشیعه‌، ۱/ ۶۵۳- ۶۵۱.
  20. فرهنگ شیعه، ص۱۰۸.
  21. ینابیع المودة، ۵۵۴.
  22. بحارالانوار، ۴۶/ ۲۳۰.
  23. الصواعق المحرقة، ۲۰۱.
  24. فرهنگ شیعه، ص ۱۰۸.
  25. فرهنگ شیعه، ص ۱۰۸.
  26. اعلام الوری‌، ۲۵۹.
  27. فرهنگ شیعه، ص۱۰۸.
  28. فرهنگ شیعه، ص۱۰۸.
  29. بحارالانوار، ۴۶/ ۲۵۹.
  30. فرهنگ شیعه، ص۱۰۸.
  31. پیشوایان ما، ۱۷۳ و ۱۷۴.
  32. عوالم العلوم‌، ۱۸/ ۱۷۱.
  33. سیره چهارده معصوم‌، ۴۸۱.
  34. فرهنگ شیعه، ص۱۰۹.
  35. مناقب آل ابی طالب‌، ۴/ ۲۲۷ و ۲۲۸.
  36. فرهنگ شیعه، ص۱۰۹.
  37. محمدی، رضا، امام‌شناسی، ص:۱۳۹-۱۴۰.