بحث:دین مسیحیت در کلام اسلامی

Page contents not supported in other languages.
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

کتب دینی مسیحی

پولس رسول

رسمیت مسیحیت

شعائر هفت‌گانه

  • شعائر و آیین‌های یاد شده عبارت‌اند از:

  1. تعمید؛

  1. تأیید میثاق؛

  1. تثبیت ایمان؛

  1. ازدواج مسیحی؛

  1. عشای ربانی؛

  1. درجات مقدس‌ روحانیت؛

  1. اعتراف؛ تدهین[۱۳][۱۴].


انشعابات

دیدگاه قرآنی

مسیحیت صهیونیستی

مسیحیت یهودی

مسیحیت سیاسی آمریکا

  1. مسیحیت سیاسی و اصولگرا در آمریکا "جنبشی پس لائیک" بود که در جامعه‌ای "پس لائیک" ظهور کرد. جامعه‌ای که لامذهبی را از دو قرن پیش می‌شناخته و از یک قرن قبل در تمام زمینه‌های اجتماعی، چه در فضای قانونی و سیاسی و چه در سایر فضاها، با آن آشنا بوده و در آن ریشه دوانده بود. برعکس جوامع اسلامی که وقتی پدیده لامذهبی در این جوامع ظهور کرد، فقط‍‌ نخبگان غربزده آن را در برمی‌گرفت. یک مسلمان وظایف فردی و اصطلاحات قرآنی را می‌خواند، آن‌ها را می‌شناسد یا به راحتی آن‌ها را به یاد می‌آورد و در آن مسیر گام برمی‌دارد، چون مرجع کنونی و حال حاضر مذهبی آن است، در حالی که یک آمریکایی چون لامذهبی بر او تأثیر گذاشته است، نیاز به این دارد که وظایف فردی و اصطلاحات کتاب مقدس را دوباره از نو بخواند و فراگیرد و سرانجام این‌که احیای مذهبی در آمریکا "غسل تعمید دوباره" از پایین "تأثیر بر جامعه" یا از بالا "تلاش جهت تغییر نظام" بود.

  1. جنبش مسیحیت سیاسی و اصولگرا در آمریکا (برعکس جوامع اسلامی) در جامعه‌ای دمکراتیک زاده شد، به همین دلیل مقید و محدود به فرهنگ و آداب و رسومی دمکراتیک است. به همین دلیل به خشونت و زور روی نمی‌آورد، مگر به وسیله گروه‌های بی‌اهمیت و خُرده‌پا، همچنین در معرض قلع‌وقمع و سرکوب به سان جوامع اسلامی قرار نمی‌گیرد، مگر در موارد خاصی؛ مانند خودکشی. همچنین به قدرت رسیدن مسیحیت سیاسی و اصولگرا آمریکا در جامعه‌ای دمکراتیک، آن را به سوی مبارزات سیاسی به‌عنوان قدرت رأی‌دهنده مؤثر و حاکمیت بر شوراهای مدارس و شهرها در بسیاری از ایالت‌ها سوق داد و باعث شد تا نمایندگانی در کنگره و میان استانداران ایالت‌ها داشته باشد. غیر از آن، راست مسیحی، در چارچوب سعی و تلاش خویش جهت "تعمید از بالا" اقدام به ارائه کاندیدای خویش جهت حضور در انتخابات اولیه حزب جمهوری‌خواه در سال ۱۹۸۸ نمود و او کسی نبود جز "پاپ رابرتسون". این تلاش در کاندیداتوری اولیه جهت شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۰۰ به وسیله معرفی "گری‌پویر" که در جنگ انتخاب کاندیداهای حزب جمهوری‌خواه پیروز شده بود، تکرار شد.

  1. جنبش مسیحیت سیاسی و اصولگرای آمریکا، در جامعه‌ای پسا مدرنیسم و پسا صنعتی ظهور نمود؛ به همین دلیل توانایی خارق العاده‌ای داشت که از زبان و تکنولوژی بسیار پیشرفته برای نشر رسالت خویش استفاده کند. این مسئله در ابداع "کلیساهای تلویزیونی" و استفاده از "اینترنت" و "پست الکترونیک" جهت تأسیس شبکه‌های ارتباطی با یاران و پیروان خویش و حتی مردم عادی، طی حملات انتخابی یا جمع‌آوری کمک‌ها با فشار بر اداره ریاست‌جمهوری و کنگره نمود پیدا می‌کند.

  1. در جامعه سرمایه‌داری که براساس اصول آزادی و رقابت استوار است، نشوونما یافت. به همین دلیل ملاحظه می‌کنیم، براساس منطق "بازار" فعالیت می‌کند. به اندازه‌ای که می‌توان گفت به خاطر نبود "دین رسمی برای دولت" و یا کلیسای ملی، "بازار آمریکایی دین" وجود دارد که در آن شبکه‌های مذهبی تلویزیونی (کلیساهای مرئی یا تصویری) و دانشگاه‌های الهیات و سازمان‌های بشارت‌دهنده و دستگاه‌های چاپ کاغذی و الکترونیکی مسیحی باهم در رقابت هستند.

  1. جنبش مسیحیت سیاسی و اصولگری آمریکا بسان جنبش اسلامی شرایط‍‌ اجتماعی را به مبارزه فرامی‌خواند. جنبش اسلامی به مبارزه با بدبختی و فقر مادی و اجتماعی می‌پردازد. در حالی که نوع آمریکایی آن به مبارزه با بدبختی‌های اجتماعی در جامعه‌ای مادی و آزاد، با وعده، به درمان اجتماعی از خدای واعظان تلویزیونی و دانشگاه‌های الهیات و درمان‌های سحرآمیز و التزام به قوانین خشک اخلاقی می‌پردازد. قوانینی که سقط‍‌ جنین را منع و هم‌جنس‌بازی را تحریم کرده و روابط‍‌ جنسی را محدود به ازدواج می‌کند و کودکانی براساس اصول اخلاقی مسیحیت تربیت می‌کند و آن‌ها را از ارتکاب خلاف موارد فوق یا "پورنوگرافی" برحذر می‌دارد.

مسیحیت در فرهنگ اصطلاحات علم کلام

  • دین مسیحیت امروزه به‌عنوان فراگیرترین و پرجمعیت‌ترین دین در دنیاست که با فضای تبشیری و تبلیغی فراوانی که از اصول بنیادین این دین است، تلاش برای گسترش آن در تمام نقاط دنیا با حمایت‌های سیاسی و اقتصادی کشورهای غربی، همچنان ادامه دارد.

  • آنچه در پی خواهد آمد گزارشی توصیفی از برخی از زوایای اعتقادی و تاریخی این دین الهی است، که به صورت مختصر به اهم آنها خواهیم پرداخت:

عیسی(ع) در قرآن کریم

ویژگی‌ها و نام‌های عیسی(ع) در قرآن کریم

  1. از پیامبران بزرگ[۳۱]؛

  1. خلقتی خاص و معجزه‌آسا[۳۲]؛

  1. مبارک بودن وجودش[۳۳]؛

  1. کتاب انجیل او[۳۴]؛

  1. عروج عیسی به آسمان[۳۵].

اوصاف عیسی(ع) در انجیل

  1. مولود مقدس در شکم بانوی مقدس[۴۱]؛

  1. فدای گناهان مردم شده است و آنها را پس از تحمل رنج نجات می‌‌دهد[۴۲]، پسر انسان[۴۳]، جلوه بشری خداست[۴۴]، پسر خداست[۴۵]، گفته می‌‌شود این نظریه را اولین‌بار پولس بنیان گذاشت؛

  1. همگی به‌وسیله ایمان مسیح، پسران خدایید[۴۶]؛

  1. خدا بودن عیسی؛ او می‌‌گوید: "من و پدر یکی هستیم"[۴۷]، "عیسی خدای حق و حیات جاودانی است"[۴۸].

  1. دو ذات داشتن عیسی.

کتاب مقدس

تقسیم‌بندی عهد جدید

  • انجیل ۴ بخش و جمعاً ۲۷ کتاب دارد:

تفاوت انجیل‌ها

انجیل از نظر مسیحیت

پولس

اهمیت تصلیب

تثلیث

  • واژه پدر درباره خدا را عیسی به کار می‌‌برد، آنجا که در انجیل متی از قول آو آمده است که: "نزد خدای خود و پدر خود می‌‌رود". الوهیت عیسی نیز در شورایی در نیقیه در سال ۳۲۵ م. با حضور حدود ۳۰۰ اسقف تأیید و پذیرفته شد.

  • با تلاش‌های فراوان که درباره توجیه تثلیث تاکنون انجام شد، اما همگی به نافرجامی کوشش‌های خود معترف هستند. و آن را یک راز می‌‌دانند که قابل بیان با تعابیر بشری نیست. در یکی از توجیهات آمده است: "خدا یکتا، اما دارای سه اقنوم (حالت و مظهر) است"[۶۷].

فدا

آیین‌های مقدس

  • در این دین برای پیروان آن، آیین‌های متعددی آمده است که بجا آوردن آنها به معنای ملاقات و همسانی با حضرت مسیح است؛ زیرا آنها معتقدند حضرت مسیح بعد از بازگشت از میان مردگان، نیز این اعمال را انجام می‌دهد که با وجود اختلافاتی در تعداد آنها، اما درباره تعمید و عشای ربانی همه مسیحیان اتفاق‌نظر دارند. به اهم و شایع‌ترین این آیین‌ها اشاره می‌‌شود[۶۹].

تعمید

  • تعمید نوعی از شستشو بوده، و معمولاً در هنگام تعمید، کشیش این عبارت را می‌‌خواند که تو را به نام پدر، پسر و روح‌القدس تعمید می‌دهم: تازه مسیحیان معمولاً در روز عید پاک که مهمترین جشن دینی مسیحیان، به خاطر یادآوری برخاستن مسیح از میان مردگان در روز سوم پس از تصلیب است، تعمید می‌‌گیرند. زمان آن نخستین یکشنبه پس از نخستین بدر کامل ماه در بهار بوده، که حدود ۲۲ مارس تا ۲۵ آوریل (۲ فروردین تا ۵ اردیبهشت) است[۷۰].

تأیید

  • اگر شخص بزرگسال باشد، تعمید و تأیید او هم‌زمان است؛ اما اگر در دوران کودکی تعمید شده باشد، تأیید او تا زمان بلوغ یعنی حدود سن ۱۳ تا ۱۶ سالگی تأخیر می‌‌افتد[۷۱].

اعتراف

تدهین

عشای ربانی

فرقه‌های مسیحی

  1. کاتولیک: این فرقه به عصر حواریون یعنی حدود ۲۰۰۰ سال پیش می‌‌رسد. مهم‌ترین ویژگی آنها این است که رهبر واحد دارند که پاپ (یا همان پدر) نامیده می‌‌شود. این مسئله با نام این فرقه (کاتولیک در زبان یونانی به معنای جامع است) نیز مناسبت و همخوانی دارد.

  1. ارتدوکس: ارتدوکس (که در زبان یونانی به معنی راست‌کیش است) حدود هزار سال پیش پدید آمد. اختلاف زیادی با فرقه کاتولیک ندارد، اما برخلاف آنها رهبری واحد را قبول ندارند و معتقدند اسقف رم نیز مانند دیگر اسقف‌های چهار کلیسای قدیم (قسطنطنیه، اسکندریه، انطاکیه و اورشلیم) و حتی کلیساها و اسقف‌های جدید که قریب به ۱۰ مورد می‌‌شوند، می‌‌توانند یکی از چند رهبر دینی باشد. قابل توجه آنکه مسیحیان ارمنی[۷۵] نیز از نظر عقیدیتی ارتدوکس به حساب می‌‌آیند، هرچند کلیسای آنها با کلیساهای کاتولیک و ارتدوکس متفاوت است.

  1. پروتستان: پروتستان (که واژه‌ای لاتینی و به‌ معنای معترض است) از حدود ۵۰۰ سال پیش و پس از رنسانس و آغاز عصر نوزایی و مدرنیته، در دنیای مسیحیت با کلیساهای فراوان و رهبران متعدد پدید آمد؛ زیرا آنها نه تنها مانند کاتولیک‌ها رهبر واحدی را قبول ندارند، بلکه حتی برخلاف ارتدوکس ها، برای روحانیون مسیحی ارزش زیادی قائل نیستند و با بسیاری از اعتقادات غیر منطقی دیگر فرقه ها، جز تثلیث و فدا مخالف هستند.

  1. فرهنگ شیعه، ص 256.
  2. خلاصة الادیان‌، ۱۵۱؛ ادیان زنده جهان‌، ۳۲۸؛ آشنایی با ادیان بزرگ‌، ۱۱۲.
  3. خلاصة الادیان‌، ۱۶۰.
  4. فرهنگ شیعه، ص 256-257.
  5. همان، ۱۶۸؛ آشنایی با تاریخ ادیان‌، ۱۵۵.
  6. آشنایی با تاریخ ادیان‌، ۱۵۵.
  7. فرهنگ شیعه، ص 257.
  8. خلاصة الادیان‌، ۱۶۲ و ۱۶۳.
  9. فرهنگ شیعه، ص 258.
  10. فرهنگ شیعه، ص 258.
  11. خلاصة الادیان‌، ۱۷۴ و ۱۷۵.
  12. فرهنگ شیعه، ص 258.
  13. آشنایی با ادیان بزرگ‌، ۱۵۶- ۱۵۱.
  14. فرهنگ شیعه، ص 258.
  15. آشنایی با ادیان بزرگ‌، ۱۵۹؛ خلاصة الادیان‌، ۱۸۰.
  16. آشنایی با تاریخ ادیان‌، ۱۶۰.
  17. فرهنگ شیعه، ص 259.
  18. ﴿إِنَّ مَثَلَ عِيسَى عِندَ اللَّهِ كَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَهُ مِن تُرَابٍ ثُمَّ قَالَ لَهُ كُن فَيَكُونُ؛ سوره آل عمران، آیه ۵۹.
  19. ﴿ إِذْ قَالَتِ الْمَلائِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِّنْهُ اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ وَجِيهًا فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ؛ سوره آل عمران، آیه ۴۵؛ ﴿يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لاَ تَغْلُواْ فِي دِينِكُمْ وَلاَ تَقُولُواْ عَلَى اللَّهِ إِلاَّ الْحَقَّ إِنَّمَا الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَكَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَى مَرْيَمَ وَرُوحٌ مِّنْهُ فَآمِنُواْ بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَلاَ تَقُولُواْ ثَلاثَةٌ انتَهُواْ خَيْرًا لَّكُمْ إِنَّمَا اللَّهُ إِلَهٌ وَاحِدٌ سُبْحَانَهُ أَن يَكُونَ لَهُ وَلَدٌ لَّهُ مَا فِي السَّمَاوَات وَمَا فِي الأَرْضِ وَكَفَى بِاللَّهِ وَكِيلاً ؛ سوره نساء، آیه ۱۷۱.
  20. ر.ک: سوره آل عمران، آیه ۴۴- ۳۵؛ سوره مریم، آیه ۲۷- ۱۶؛ ﴿وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَقَفَّيْنَا مِن بَعْدِهِ بِالرُّسُلِ وَآتَيْنَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ أَفَكُلَّمَا جَاءَكُمْ رَسُولٌ بِمَا لاَ تَهْوَى أَنفُسُكُمُ اسْتَكْبَرْتُمْ فَفَرِيقاً كَذَّبْتُمْ وَفَرِيقًا تَقْتُلُونَ؛ سوره بقره، آیه ۸۷؛ ﴿إِذْ قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ اذْكُرْ نِعْمَتِي عَلَيْكَ وَعَلَى وَالِدَتِكَ إِذْ أَيَّدتُّكَ بِرُوحِ الْقُدُسِ تُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلاً وَإِذْ عَلَّمْتُكَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَالتَّوْرَاةَ وَالإِنجِيلَ وَإِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ بِإِذْنِي فَتَنفُخُ فِيهَا فَتَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِي وَتُبْرِئُ الأَكْمَهَ وَالأَبْرَصَ بِإِذْنِي وَإِذْ تُخْرِجُ الْمَوْتَى بِإِذْنِي وَإِذْ كَفَفْتُ بَنِي إِسْرَائِيلَ عَنكَ إِذْ جِئْتَهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُواْ مِنْهُمْ إِنْ هَذَا إِلاَّ سِحْرٌ مُّبِينٌ؛ سوره مائده، آیه ۱۱۰.
  21. ﴿وَقَالَتِ الْيَهُودُ عُزَيْرٌ ابْنُ اللَّهِ وَقَالَتْ النَّصَارَى الْمَسِيحُ ابْنُ اللَّهِ ذَلِكَ قَوْلُهُم بِأَفْوَاهِهِمْ يُضَاهِؤُونَ قَوْلَ الَّذِينَ كَفَرُواْ مِن قَبْلُ قَاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى يُؤْفَكُونَ؛ سوره توبه، آیه ۳۰؛ ﴿لَّقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قَالُواْ إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْمَسِيحُ ابْنُ مَرْيَمَ قُلْ فَمَن يَمْلِكُ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا إِنْ أَرَادَ أَن يُهْلِكَ الْمَسِيحَ ابْنَ مَرْيَمَ وَأُمَّهُ وَمَن فِي الأَرْضِ جَمِيعًا وَلِلَّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا يَخْلُقُ مَا يَشَاء وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ؛ سوره مائده، آیه ۱۷ و ﴿ لَّقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قَالُواْ إِنَّ اللَّهَ ثَالِثُ ثَلاثَةٍ وَمَا مِنْ إِلَهٍ إِلاَّ إِلَهٌ وَاحِدٌ وَإِن لَّمْ يَنتَهُواْ عَمَّا يَقُولُونَ لَيَمَسَّنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ مِنْهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ، آیه ۷۳.
  22. ﴿وَقَوْلِهِمْ إِنَّا قَتَلْنَا الْمَسِيحَ عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ رَسُولَ اللَّهِ وَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلَكِن شُبِّهَ لَهُمْ وَإِنَّ الَّذِينَ اخْتَلَفُواْ فِيهِ لَفِي شَكٍّ مِّنْهُ مَا لَهُم بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلاَّ اتِّبَاعَ الظَّنِّ وَمَا قَتَلُوهُ يَقِينًا بَل رَّفَعَهُ اللَّهُ إِلَيْهِ وَكَانَ اللَّهُ عَزِيزًا حَكِيمًا؛ سوره نساء، آیه ۱۵۷ و ۱۵۸.
  23. فرهنگ شیعه، ص 260.
  24. نشریه موعود، شماره ۴۱، ص ۳.
  25. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۶۶۱.
  26. نشریه موعود، شماره ۴۰، ص ۱۶ (مقدمه کتاب المسیح الیهودی و نهایة العالم نوشته رضا هلال، ترجمه قبس زعفرانی).
  27. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۶۶۳.
  28. نشریه موعود، شماره ۴۰، ص ۱۹ (مقدمه کتاب المسیح الیهودی و نهایة العالم، نوشته رضا هلال، ترجمه قیس زعفرانی).
  29. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۶۵۹.
  30. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۳۲۴.
  31. ﴿شَرَعَ لَكُمْ مِنَ الدِّينِ مَا وَصَّى بِهِ نُوحًا وَالَّذِي أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ وَمَا وَصَّيْنَا بِهِ إِبْرَاهِيمَ وَمُوسَى وَعِيسَى أَنْ أَقِيمُوا الدِّينَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِيهِ «از دین، همان را برای شما بیان داشت که نوح را بدان سفارش کرده بود و نیز آنچه را که به تو وحی کردیم و آنچه را که به ابراهیم و موسی و عیسی، سفارش کردیم که دین را استوار بدارید و در آن به پراکندگی نیفتید» سوره شوری، آیه ۱۳.
  32. سوره مریم، آیه ۱۵-۳۵.
  33. ﴿قَالَ إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ آتَانِيَ الْكِتَابَ وَجَعَلَنِي نَبِيًّا * وَجَعَلَنِي مُبَارَكًا أَيْنَ مَا كُنْتُ وَأَوْصَانِي بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ مَا دُمْتُ حَيًّا «(نوزاد) گفت: بی‌گمان من بنده خداوندم، به من کتاب (آسمانی) داده و مرا پیامبر کرده است * و هر جا باشم مرا خجسته گردانیده و تا زنده‌ام به نماز و زکاتم سفارش فرموده است» سوره مریم، آیه ۳۰-۳۱.
  34. ﴿وَقَفَّيْنَا عَلَى آثَارِهِمْ بِعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَآتَيْنَاهُ الْإِنْجِيلَ فِيهِ هُدًى وَنُورٌ وَمُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَهُدًى وَمَوْعِظَةً لِلْمُتَّقِينَ «و از پی آنان عیسی بن مریم را فرستادیم در حالی که تورات پیش از خود را راست می‌شمرد و به او ل دادیم که در آن رهنمود و روشنایی بود و تورات پیش از خود را راست می‌شمرد و رهنمود و پند برای پرهیزگاران بود» سوره مائده، آیه ۴۶.
  35. ﴿إِذْ قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَى إِنِّي مُتَوَفِّيكَ وَرَافِعُكَ إِلَيَّ وَمُطَهِّرُكَ مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَجَاعِلُ الَّذِينَ اتَّبَعُوكَ فَوْقَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ «آنگاه خداوند فرمود: ای عیسی! من بازگیرنده تو و فرابرنده تو سوی خویش و رهایی‌بخش تو از گروه کافرانم و پیروان تو را تا روز رستخیز بر کافران برتر می‌گمارم» سوره آل عمران، آیه ۵۵.
  36. ﴿إِذْ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ وَجِيهًا فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ «آنگاه فرشتگان گفتند: ای مریم! خداوند تو را به کلمه‌ای از خویش نوید می‌دهد (که) نامش مسیح پسر مریم است، در این جهان و در جهان واپسین آبرومند و از نزدیک‌شدگان (به خداوند) است» سوره آل عمران، آیه ۴۵؛ ﴿وَقَوْلِهِمْ إِنَّا قَتَلْنَا الْمَسِيحَ عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ رَسُولَ اللَّهِ وَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلَكِنْ شُبِّهَ لَهُمْ... «و (این) گفتارشان که «ما مسیح عیسی فرزند مریم، پیامبر خداوند را کشتیم» در حالی که او را نکشتند و به صلیب نکشیدند، بلکه بر آنان مشتبه شد...» سوره نساء، آیه ۱۵۷.
  37. ﴿إِنَّمَا الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَكَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَى مَرْيَمَ وَرُوحٌ مِنْهُ «جز این نیست که مسیح عیسی پسر مریم، پیامبر خداوند و «کلمه اوست» که آن را به (دامان) مریم افکند و روحی از اوست» سوره نساء، آیه ۱۷۱.
  38. ﴿قَالَ إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ آتَانِيَ الْكِتَابَ وَجَعَلَنِي نَبِيًّا «(نوزاد) گفت: بی‌گمان من بنده خداوندم، به من کتاب (آسمانی) داده و مرا پیامبر کرده است» سوره مریم، آیه ۳۰.
  39. ﴿إِذْ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ وَجِيهًا فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ «آنگاه فرشتگان گفتند: ای مریم! خداوند تو را به کلمه‌ای از خویش نوید می‌دهد (که) نامش مسیح پسر مریم است، در این جهان و در جهان واپسین آبرومند و از نزدیک‌شدگان (به خداوند) است» سوره آل عمران، آیه ۴۵؛ ﴿إِنَّمَا الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَكَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَى مَرْيَمَ وَرُوحٌ مِنْهُ «جز این نیست که مسیح عیسی پسر مریم، پیامبر خداوند و «کلمه اوست» که آن را به (دامان) مریم افکند و روحی از اوست» سوره نساء، آیه ۱۷۱.
  40. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۳۲۴-۳۲۵.
  41. متی، ۱: ۲۱؛ لوقا، ۱: ۳۶ - ۳۴.
  42. متی، ۱: ۲۱.
  43. متی، ۸: ۲۰، مرقس، ۸: ۳۸: یوحنا، ۱: ۱۵۱ و....
  44. یوحنا، ۱۴: ۶، ۱۱: ۲۵؛ لوقا، ۴: ۲۴.
  45. مرقس، ۱۴: ۶۱؛ یوحنا، ۹: ۳۵.
  46. نامه پولس به غلاطیان، ۳: ۲۶.
  47. یوحنا، ۳۰: ۱۰.
  48. در قرآن به شدت تثلیث و مقام خدایی قائل شدن برای عیسی مذمت و محکوم شده است: ﴿لَقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ ثَالِثُ ثَلَاثَةٍ «به راستی آنان که گفتند خداوند یکی از سه (اقنوم) است کافر شدند» سوره مائده، آیه ۷۳؛ ﴿وَلَا تَقُولُوا ثَلَاثَةٌ انْتَهُوا خَيْرًا لَكُمْ «و سخن از (خدای) سه‌گانه سر مکنید، باز ایستید که برایتان بهتر است» سوره نساء، آیه ۱۷۱؛ ﴿لَقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْمَسِيحُ ابْنُ مَرْيَمَ‌ «به راستی آنان که گفتند خداوند همان مسیح پسر مریم است کافر شدند» سوره مائده، آیه ۱۷.
  49. ر.ک: تیسن، الهیات مسیحی، فصل ۲۲.
  50. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۳۲۵.
  51. میشل، کلام مسیحی، ص۲۳.
  52. سلیمانی، کتاب مقدس، ص۳۳ - ۲۸.
  53. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۳۲۶.
  54. هاکس، قاموس کتاب قدس، ص۸۲۹ - ۸۲۸.
  55. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۳۲۶.
  56. فهیم عزیز، المدخل الی العهد الجدید، ص۵۷۵.
  57. فهیم عزیز، المدخل الی العهد الجدید، ص۵۴۶.
  58. سلیمانی، کتاب مقدس، ص۵۳ - ۵۰.
  59. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۳۲۷.
  60. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۳۲۷.
  61. سلیمانی، کتاب مقدس، ص۳۳۵.
  62. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۳۲۷-۳۲۸.
  63. مرقس، باب ۱۵ - ۱۴؛ متی، باب ۲۷ - ۲۶؛ لوقا، باب ۲۳ - ۲۲؛ یوحنا، باب ۱۹ - ۱۸.
  64. نامه غلاطیان ۳: ۱۴ - ۱۳.
  65. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۳۲۸ .
  66. در بخش تثلیث و آئین‌های مقدس بیشتر از کتاب آشنایی با ادیان بزرگ اثر حسین توفیقی استفاده شد. جهت مطالعه بیشتر به کتاب مذکور مراجعه شود.
  67. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۳۲۸-۳۲۹.
  68. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۳۲۹.
  69. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۳۲۹.
  70. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۳۲۹-۳۳۰.
  71. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۳۳۰.
  72. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۳۳۰.
  73. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۳۳۰.
  74. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۳۳۰.
  75. ارمنستان آن به نام نخستین سرزمینی بود که مسیحیت را به عنوان دین رسمی خود پذیرفت، و آن هنگامی بود که پادشاه تیرداد دوم در سال ۳۰۱ م. مسیحی شد.
  76. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۳۳۱-۳۳۲.