بحث:عبدالرحمن بن عروه غفاری در تاریخ اسلامی
مقدمه
«السَّلَامُ عَلَى عَبْدِ اللَّهِ وَ عَبْدِ الرَّحْمَنِ ابْنَيْ عُرْوَةَ بْنِ حَرَّاقٍ الْغِفَارِيَّيْنِ»[۱]؛
«عبدالرحمان» و برادرش «عبدالله» هر دو فرزندان عروه و به قول شیخ طوسی، «عرزه» [۲] فرزند حراق غفاری، از قبیله «بنی غفار» بودند.
عبدالرحمان، مانند برادرش عبدالله بن عروه غفاری، از بزرگان و اشراف و دلاوران کوفه بود،و جدشان حراق از یاران امام علی(ع) بود و در جنگ‌های جمل، صفین و نهروان شرکت داشت [۳].
کتاب‌های تاریخی در باره عبدالرحمان و برادرش عبدالله جز در واقعه کربلا چیز دیگری ننوشته‌اند و در روز عاشورا موقعی که بیشتر یاران امام(ع) به شهادت رسیدند، او و برادرش عبدالله، به محضر امام(ع) آمدند و در حالی که می‌‌گریستند، گفتند: سلام بر تو ای ابا عبدالله، دشمن ما را محاصره کرده و بر ما مستولی شده، دوست داریم مقابل تو بجنگیم و جان خویش را فدا سازیم!.[۴]
امام(ع) به آنها خوش آمد گفت و به آنان فرمود: «جلو بیایید»، آنها جلو آمدند و در نزدیکی حضرت با دشمن به قتال و جهاد پرداختند.
«عبدالرحمان» در حال مبارزه این رجز می‌‌خواند و برادرش آن را تکمیل می‌‌کرد:
| قَدْ عَلِمَتْ حَقّاً بَنُو غِفَارٍ | وَ خِنْدِفٍ بَعْدَ بَنِي نِزَارٍ" | |
| لَنَضْرِبَنَّ مَعْشَرَ الْفُجَّارِ | بِكُلِّ عَضْبٍ صارمٍ بَتّارٍ" | |
| يا قَوْمِ ذودوا عَنْ بَنِي الْأَحْرَارِ | بِالْمَشْرَفِيِّ وَ الْقَنَا الْخَطَّارِ" |
- فرزندان غفار و خندف و بنی نزار به حق می‌‌دانند؛ که با شمشیر بران گروه بدکاران را می‌‌زنیم؛ ای قوم! با شمشیر مشرفی و نیزه جنبنده از فرزندان آزادگان دفاع کنید[۵].
آری «عبدالرحمان» به همراه برادرش «عبدالله» در مقابل چشمان مبارک امام جنگید و به درجه رفیع شهادت نایل آمد.
در فضیلت او همین بس که در زیارت ناحیه به او و برادرش عبدالله سلام و درود فرستاده شده است.[۶]
عبداللّه و عبدالرحمان غفاری در گزیده دانشنامه امام حسین
آن دو، از یاران امام حسین(ع) بودند که در شرایط سخت نبرد و هجوم همه جانبه دشمن، نزد امام(ع) آمدند و گفتند: ای ابا عبداللّه! سلام بر تو باد! دشمن، ما را به تو چسبانده [و حلقه محاصره را تنگ کرده] است. ما دوست داریم که پیشِ رویت، کُشته شویم و از تو محافظت و دفاع کنیم. امام(ع) فرمود: «آفرین بر شما! نزدیک من بیایید». آن دو، به امام(ع) نزدیک شدند و به نبرد پرداختند.[۷]
پانویس
- ↑ زیارت ناحیه مقدسه، بحارالأنوار، ج۴۵، ص۷۱.
- ↑ رجال طوسی، ص۷۷ و تنقیح المقال، ج۲، ص۱۴۶؛ اصح همان «عروه» است.
- ↑ ابصارالعین، ص۱۵۳.
- ↑ يَا أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ! عَلَيْكَ اَلسَّلاَمُ، حَازَنَا اَلْعَدُوُّ إِلَيْكَ، فَأَحْبَبْنَا أَنْ نُقْتَلَ بَيْنَ يَدَيْكَ، نَمْنَعُكَ وَ نَدْفَعُ عَنْكَ
- ↑ .تاریخ طبری، ج۵، ص۴۴۲؛ نفس المهموم، ص۲۷۰؛ تنقیح المقال، ج۲، ص۱۹۸؛ ابصارالعین، ص۱۵۳؛ قاموس الرجال، ج۶، ص۱۲۹؛ و در بحار الأنوار، ج۴۵، ص۲۸ تنها به ذکر این اشعار در میدان نبرد برای عبدالرحمن بن عروه اکتفا کرده است. در مناقب این شهرآشوب، ج۴، ص۱۰۲ همین رجز را به قرة بن ابی قره غفاری نسبت داده است.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام حسین، ص:۵۰۶-۵۰۸.
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۵۵۷.