بحث:مسلمانان درباره دعا برای امام مهدی چه وظیفه‌ای دارند؟ (پرسش)

پاسخ جاع قبل

دعا وسیله ارتباط با خدا

• دعا بهترین وسیلۀ ارتباط انسان با خداست که ناشی از شناخت انسان از عجز خویش و اظهار کرنش در برابر آفریدگار است. انسان مؤمن امید خود را از غیر خدا قطع کرده و دست نیاز به سوی خدای بی‌نیاز دراز می‌کند. نیایش و دعا تنها دارایی حقیقی هر انسانی است. دعا و مناجات یکی از وظایف تفکیک‌ناپذیر زندگی و فرهنگ انسانِ منتظر و از نشانه‌های روشن انتظار واقعی است. اهمیت چنین وظیفه‌ای به حدی زیاد است که امام رضا (ع) همواره به دعا برای صاحب الامر (ع) فرمان می‌داد و خود حضرت مهدی (ع) فرموده‌اند: «برای تعجیل فرج بسیار دعا کنید که فرج شما همان است». هرچند امام به دعای ما نیازی ندارد، اما دعا برای حضرت نوعی ارتباط معنوی و قلبی با ایشان است که قطعا در بهداشت روان ما مؤثر خواهد بود.

دعا وظیفه منتظران ظهور

• شاید علت تشریع دعا در همۀ ادیان از جمله دین اسلام‌ این باشد که رابطۀ میان خالق و مخلوق قطع نشود؛ اما دعا دربارۀ موعود ادیان‌، از حقوق آن حضرت بر پیروانش است. انسان منتظر همۀ قدرت‌ها را ناشی از ارادۀ خداوند می‌داند و اعتقاد راسخ دارد همۀ اسباب و مسببات به دست خداوند است، لذا در همۀ کارهایش به او پناه می‌برد و از او کمک می‌خواهد، او خود و همۀ عالم را فقیر به درگاه خدا می‌داند و غیر او پناهگاهی وجود ندارد.

ابعاد دعا برای امام زمان

• دعا کردن برای حفظ وجود مبارک امام عصر (ع) از شرور شیاطین انس و جنّ و طلب تعجیل نصرت و ظفر و غلبۀ حضرتش بر کفّار و ملحدین و منافقین، نوعی از اظهار بندگی و اظهار شوق و زیادتی محبّت است. دعاهای زیادی در باب ظهور امام و ثواب انتظار رسیده است. دعاهایی که دربارۀ حضرت مهدی (ع) و انتظار وارد شده ابعاد مختلفی دارند از جمله: دعا برای تعجیل ظهور حضرت، مانند بخش پایانی دعاهای عهد و عظم البلاء؛ دعا برای سلامتی حضرت و دفع بلا از ایشان، مانند دعای «"اللَّهُمَّ کُنْ لِوَلِیِّك"»؛ دعا برای توفیق حضور در زمرۀ یاران و سربازان حضرت و دعا برای تجدید پیمان با حضرت، مانند دعای عهد.

شیوه‌های دعا برای امام زمان

دعا برای امام زمان گامی برای تربیت نفوس

• دعا دربارۀ حضرت مهدی (ع) با سه شیوه و نگاه مطرح شده است:
• نگاه اخلاقی و تربیتی: درود و صلوات به هنگام شنیدن نام مبارک حضرت به جهت ابراز محبت. دعای برای سلامتی حضرت مهدی (ع)، در تکامل روحی و تربیت نفوس انسان تأثیر سازنده دارد.

دعا برای امام زمان و تعمیق باورها و ارزش‌های دینی

• نگاه معرفتی: امام باقر (ع) به زراره فرمودند: «اگر عصر غیبت کبری را درک کردی، به خواندن این دعا ملزم باش: «"اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی نَفْسَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی نَفْسَکَ لَمْ أَعْرِفْ نَبِیَّکَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی رَسُولَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی رَسُولَکَ لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَکَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی حُجَّتَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی حُجَّتَکَ ضَلَلْتُ عَنْ دِینِی‏"» تأکید و توصیه بر این دعا با چنین مضمونی بیانگر یک مسأله اساسی است که خداشناسی در پرتو امام‌شناسی است. دقت و تدبر در دعاهای دوران غیبت، معرفت و شناخت انسان را وسیع‌تر و عمیق‌تر، محبت و ایمان قلبی را در وجود او ثابت‌تر می‌گرداند.

دعا برای امام زمان، رابطه عاشقانه و مسؤلانه

• نگاه عاشقانه و مسؤولانه: دعا در حق امام زمان، ‌نشان دهندۀ دوست داشتن آن حضرت است‌. انسانِ منتظر در عین دعا برای سلامتی و طول عمر امام زمان به دنبال گسترش عدالت در جهان، رفع ظلم و جور و گشایش در امر فرج است.

آثار و برکات دعا برای امام زمان

• دعا برای ظهور حضرت مهدی (ع) آثار و برکات فراوانی دارد، از جمله: دعای آن حضرت در حق دعا کننده، اگر طبق فرموده امام صادق (ع) دعا برای یک مؤمن موجب رفع گرفتاری و زیاد شدن رزق می‌شود، به اولویت قطعیه، دعا برای آن حضرت قطعاً موجب رفع گرفتاری و زیاد شدن رزق است. چون ظهور حضرت مساوی است با برپایی عدالت، رفع ظلم و فور نعمت، عزت مؤمنین و...؛ در واقع با دعا برای ظهور آن حضرت تمام این برکات مورد توجه قرار می‌گیرند.

دعا به همراه عمل نزدیک کننده ظهور

• البته تردیدی نیست دعا به همراه حرکت و فعالیت و در کنار امر به معروف و نهی از منکر، از عوامل نزدیک ساختن ظهور امام زمان (ع) است. از این رو منتظر افزون بر عهده‌دار بودن وظایف عملی در زمینه‌سازی ظهور امام عصر (ع) نباید از دعا و نیایش برای آن امام غایب از دیدگان غافل شود.

دعا وسیله ارتباط با خدا

• دعا بهترین وسیلۀ ارتباط انسان با خدای خویش، ناشی از شناخت انسان از عجز خویش و اظهار کرنش در برابر آفریدگار است. انسان مؤمن امید خود را از غیر خدا قطع کرده و دست نیاز به سوی خدای بی‌نیاز دراز می‌کند و رفع مشکلات خویش را تنها از او می‌خواهد. نیایش و دعا تنها دارایی حقیقی هر انسانی است، چنانچه در دعا آمده است: «خدایا بیامرز کسی را که غیر از دعا چیزی ندارد». زندگی اسلامی بدون دعا معنا ندارد. دعا نوعی رابطۀ عاطفی میان خدا و انسان است که خود را در همۀ شرایط محتاج خداوند می‌‌بیند: «شما نیازمندان درگاه خداوند هستید» زیرا جوهر دعا اقرار به فقر و عرض نیاز از پیشگاه بی‌نیاز مطلق است و جزء خدا در برابر او چیزی جزء فقر و نیاز نیست.
• دعا و مناجات یکی از وظایف تفکیک‌ ناپذیر زندگی و فرهنگ انسانِ منتظر است. دعای فراوان برای فرج حضرت مهدی (ع)، از نشانه‌های روشن انتظار واقعی است و البته اهمیت چنین وظیفه‌ای به حدی زیاد است که امام رضا (ع) همواره به دعا برای صاحب الامر (ع) فرمان می‌داد و مورد توصیه خود حضرت است، چه اینکه آن وجود نازنین خود در کلامی گهر بار فرموده‌اند: «برای تعجیل فرج بسیار دعا کنید که فرج شما همان است». هرچند امام به دعای ما نیازی ندارد، اما دعا برای حضرت نوعی ارتباط معنوی و قلبی با ایشان است که قطعا در بهداشت روان ما مؤثر خواهد بود. ارتباط مستحکم و قلبی ما با فیض خدا، سبب روشنی و جلای قلب‌های خود ماست و ما را بالا می‌برد.

دعا وظیفه منتظران ظهور

• شاید علت تشریع دعا در همۀ ادیان از جمله دین اسلام‌ این باشد که رابطه میان خالق و مخلوق قطع نباشد؛ اما دعا دربارۀ موعود ادیان‌، از حقوق آن حضرت بر پیروانش است. وظیفۀ شیعه و منتظران واقعی در عصر غیبت ایجاب می‌کند در حق آن حضرت، دعا کنند. انسان منتظر همۀ قدرت‌ها و توا‌ن‌ها را ناشی از ارادۀ خداوند می‌داند و اعتقاد راسخی دارد که همۀ اسباب و مسبات به دست خداوند و وابستۀ کامل به ارادۀ اوست، لذا در همۀ کارهایش به او پناه می‌برد و از او کمک می‌خواهد، او خود و همۀ عالم را فقیر به درگاه خدا می‌داند و غیر او پناهگاهی وجود ندارد. خداست که خالق موجودات بوده و از همه، بهتر آنها را می‌شناسد. دعا کردن دریچه‌ای برای وصل به حقایق مطلوب جهان و انسان است.
• دربارۀ اهمیت دعا برای ظهور می‌‌توان به داستان بعثت حضرت موسی (ع) اشاره کرد: بعد از فوت حضرت یوسف (ع) سختی‌های شدیدی به بنی‌اسرائیل رسید و آنها چهارصد سال منتظر قیام قائم خود بودند. در طول این مدت به طور مخفیانه جلساتی را در بیابان تشکیل می‌دادند و احادیث مربوط به حضرت موسی و ظهورش را بررسی می‌‌کردند و با دعا برای فرج دل‌شان آرام می‌گرفت. تا اینکه در یکی از شب‌ها خداوند به فقیهی که آن احادیث را برای مردم می‌‌خواند، الهام کرد پس از چهل سال فرج شما خواهد رسید. همگی گفتند: "الْحَمْدُ لِلَّهِ". سپس خداوند به او الهام کرد به ایشان بگو به خاطر شکری که به زبان جاری کردید، غیبت را به سی سال کم کردم و آنها گفتند: "هر نعمتی برسد، از جانب خداوند است"، دوباره الهام شد به آنها بگو آن را به بیست سال کاهش دادم. گفتند: "این خیر از خداوند است که جاری شده" دوباره الهام شد به آنها بگو آن را به ده سال کم کردم. گفتند: "این خداوند است که بدی را از ما دور می‌سازد". پس خداوند به آن فقیه الهام کرد به آنها بگو از جای خود حرکت نکنند که اذن فرج شما را دادم، در این هنگام حضرت موسی را دیدند که به آنها نزدیک می‌شود.

ابعاد دعا برای امام زمان

• دعا کردن برای حفظ وجود مبارک امام عصر (ع) از شرور شیاطین انس و جنّ و طلب تعجیل نصرت و ظفر و غلبۀ حضرتش بر کفّار و ملحدین و منافقین، نوعی از اظهار بندگی و اظهار شوق و زیادتی محبّت است. دعاهای زیادی در باب ظهور امام و ثواب انتظار رسیده است. البته دعاهایی که دربارۀ انسان منتظر و آقا امام زمان (ع) است، چند بعد دارد که اجمالاً اشاره می‌گردد:

1. دعا برای سلامتی حضرت و دفع بلا از ایشان: یکی از دعاهایی که مؤمنان، آن را می‌خوانند و تکرار می‌کنند، دعای زیر است: «اللَّهُمَّ کُنْ لِوَلِیِّکَ الحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ عَلَی آبَائِهِ فِی هَذِهِ السَّاعَةِ وَ فِی کُلِّ سَاعَةٍ وَلِیّاً وَ حَافِظاً وَ قَائِداً وَ نَاصِراً وَ دَلِیلًا وَ عَیْناً حَتَّی تُسْکِنَهُ أَرْضَکَ طَوْعاً وَ تُمَتِّعَهُ فِیهَا طَوِیلًا"»
2. دعا برای تعجیل ظهور حضرت: امام مهدی (ع) فرموده‌اند: «برای تعجیل فرج بسیار دعا کنید که فرج شما همان است». دعا برای فرج او، فرج ما را هم می‌‌رساند؛ یعنی با آمدن او، مشکلاتی هم که ما داریم حل می‌‌شود.
3. دعا برای اینکه توفیق دهد تا از سربازان و یاران حضرت باشد و دعا برای تجدید پیمان با حضرت. مانند دعای عهد که امام صادق (ع) دربارۀ آن فرمودند: «کسی که چهل بامداد خدای را با دعای عهد بخواند، از یاوران قائم ما خواهد بود. و اگر پیش از ظهور آن حضرت بمیرد، خداوند او را از قبر بیرون می‌آورد.
4. دعایی است از امام رضا (ع) که به یونس بن عبدالرحمن امر فرمودند برای حضرت صاحب الأمر (ع) به این الفاظ دعا کنید: «اللَّهُمَّ ادْفَعْ عَنْ وَلِیِّکَ وَ خَلِیفَتِکَ وَ حُجَّتِکَ...».

شیوه‌های دعا برای امام زمان

دعا برای امام زمان گامی برای تربیت نفوس

• دعا دربارۀ حضرت مهدی (ع) با سه شیوه و نگاه مطرح شده است:
• نگاه اخلاقی و تربیتی: یعنی هنگام شنیدن نام مبارک حضرت با علاقه‌مندی جهت ابراز محبت، باید درود و صلوات گفته شود. باید گفت گرچه مقام امامان در پیشگاه خدا بلند است. قرآن می‌‌فرماید: ﴿إِنَّ اللَّهَ وَ مَلَئكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلىَ النَّبىِ‏ِّ يَأَيهَُّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ صَلُّواْ عَلَيْهِ وَ سَلِّمُواْ تَسْلِيمًا﴾ دعا برای سلامتی حضرت مهدی (ع)، در تکامل روحی و تربیت نفوس انسان تأثیر سازنده دارد؛ از این رو‌، در کتاب‌های معتبر دعا بر خواندن نماز امام زمان (ع) و دعای پس از آن، بسیار سفارش است‌؛ البتّه این بدان معنی نیست که در وقت دیگر خواندنش جایز نباشد. نفس دعا در عین اینکه مسئلۀ اعتقادی است، آثار تربیتی فراوان دارد. نماز به تعبیر قرآن‌ انسان را از گمراهی باز می‌دارد؛ زیرا در حقیقت نماز دعا وجود دارد و دعا در حق امام زمان، ‌نشان‌دهنده دوست داشتن آن حضرت است‌.

دعا برای امام زمان و تعمیق باورها و ارزش‌های دینی

• نگاهی معرفتی: به این معنا که درباره دعا به ویژه در عصر غیبت کبری توصیه شده است. بعد از وعده‌های قرآن به ظهور حضرت مهدی برای اصلاح جهان‌، روایات از حضور هر یک از امامان معصوم (ع) خبر داده است. از جمله امام باقر (ع) به زراره فرمود‌: «از ذریۀ ما، خدا کسی را خلق می‌‌کند تا عدالت واقعی را در جامعه بشری محقق سازد و برای او برحسب مصلحت الهی، غیبت طولانی خواهد بود. حتی پیش از ظهورش، مردم دچار حیرت و تردید می‌‌شود: برخی، ولادت او را انکار می‌‌کند و تعدادی می‌گوید: تولد یافته از دنیا رفته و عده‌ای‌، قایل به غیبت می‌‌شود‌؛ اما امامت و جانشینی را حق او نمی‌دانند». از آن رو که اعتقاد به وجود و ظهور امام زمان در همۀ اعصار شاخص، عقاید حقه است و پیروی از امام بر حق‌، باعث نجات و سعادت انسان در دنیا و آخرت می‌‌شود، امام باقر (ع) به زراره فرمود: «اگر عصر غیبت کبری را درک کردی، به خواندن این دعا ملزم باش: «"اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی نَفْسَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی نَفْسَکَ لَمْ أَعْرِفْ نَبِیَّکَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی رَسُولَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی رَسُولَکَ لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَکَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی حُجَّتَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی حُجَّتَکَ ضَلَلْتُ عَنْ دِینِی‏"» در این حدیث که در قالب دعا بیان شده مسئلۀ کلیدی وجود دارد و آن اینکه: شناخت امام، از شناخت خدا جدا نیست و خداشناسی، در پرتو امام‌شناسی قرار دارد. اطاعت از امام بر حق، اطاعت خدا است. هرکس خدا را نشناسد و از اطاعت او خارج باشد، کافر است و کافر در گمراهی قرار دارد.
• هنگامی که یک منتظر حقیقت‌ جو به عنوان یک وظیفۀ الهی و انسانی دعاهای دوران غیبت را می‌‌خواند و عبارات تعالی بخش آنها را از عمق جان زمزمه می‌کند، با دریایی از معارف به ویژه در عرصۀ امامت و جایگاه والای آن در باورهای شیعی رو به رو می‌شود و هر اندازه در متن این میراث گران‌بهای اهل بیت دقت و تدبر می‌کند، معرفت و شناخت او نسبت به ارزش‌های والای دینی بیشتر می‌شود و شناخت وسیع‌تر و عمیق‌تر، محبت و ایمان قلبی را در وجود او ثابت‌تر می‌گرداند. به این ترتیب، علاوه بر اینکه آگاهی و معرفت منتظر امام عصر (ع) افزایش می‌یابد، درصد ایمان و اعتقاداتش نیز بیشتر می‌شود. اینجاست که دیگر هیچ نیروی شیطانی نمی‌تواند منتظر راستین را از جاده حقیقت جدا کند و او در برابر آسیب‌ها، آفات و هجمه‌های اعتقادی و فرهنگی کاملا بیمه می‌شود و باورهایش به دژی تسخیرناپذیر تبدیل می‌گردد.

دعا برای امام زمان، رابطه عاشقانه و مسؤلانه

• دعا با نگاه عاشقانه و مسئولانه: دعا در حق امام زمان، ‌نشان‌دهندۀ دوست داشتن آن حضرت است‌. البته منتظر موعود در عین اینکه سلامتی و طول عمر امام زمان (ع) را از خدا می‌‌خواهد و برای شناخت ولیّ حق در زمین، از خدا استمداد می‌‌طلبد. بالاترین هدف شیعه و عاشق منجی عدالت گستر، گشایش در امر فرج امام و پیشوای غایب‌شان است که وسیلۀ موثر برای رسیدن به این مهم، دعاست؛ چون دعا، شیوۀ عملی خود ائمه در زندگی بوده و بر این اساس، پیروانش را به دعا سفارش کرده‌اند.
• دعا برای ظهور امام زمان (ع) برکات‌ فراوانی‌ دارد؛ چون ظهور آن حضرت مساوی است با برپایی عدالت در عالم، رفع ظلم و ظالم، آسایش و وفور نعمت برای خلایق، پیاده شدن دین خدا‌، گسترش‌ مکتب اهل بیت (ع)‌ و سرور آن بزرگواران، رجعت اهل بیت (ع)، عزت مؤمنین و ذلت منافقین. در واقع با دعا برای ظهور ایشان، تمام این برکات را خواستار است.

آثار و برکات دعا برای امام زمان

• دعا برای حفظ، ایمنی، سلامتی، پیروزی و ظهور حضرت حجت (ع)‌، خوشحالی حضرت را به دنبال دارد‌ و به‌ مقتضای‌ قرآن‌ کریم‌، سبب دعا کردن‌ ایشان‌ در حق ما می‌شود و به مقتضای کلام خداوند، قطعاً ایشان به احسن وجه دعا‌ می‌کنند و دعایشان مستجاب است. دعا برای امام‌ زمان ‌(ع) آثار و برکاتی دارد؛ اگر قبل از ذکر حاجات شخصی، خواسته حضرت ولی عصر (ع) مطرح گردد، بر استجابت دعا اثر می‌گذارد‌ و در واقع فواید و برکات دعای برای امام زمان (ع) به خودمان برمی‌گردد. همچنین طبق فرموده امام صادق (ع) وقتی دعا برای یک مؤمن‌ عادی‌ موجب ‌رفع گرفتاری و زیاد شدن رزق می‌شود، پس به اولویت قطعیه دعا برای امام زمان (ع) چنین تأثیری دارد؛ یعنی یکی از‌ آثار‌ دعا برای امام زمان (ع) رفع گرفتاری‌ها و زیاد شدن رزق است. از طرفی، دعا برای ظهور امام زمان ‌(ع) برکات‌ فراوانی‌ دارد؛ چون ظهور آن حضرت مساوی است با برپایی عدالت در عالم، رفع ظلم و ظالم، آسایش و وفور نعمت برای خلایق، پیاده شدن دین خدا‌، گسترش‌ مکتب اهل بیت (ع)‌ و سرور آن بزرگواران، رجعت اهل بیت (ع)، عزت مؤمنین و ذلت منافقین. با دعا برای ظهور ایشان، تمام این برکات را خواستار شده‌ایم.

دعا به همراه عمل نزدیک کننده ظهور

• البته تردیدی نیست دعا به همراه حرکت و فعالیت و در کنار امر به معروف و نهی از منکر، از عوامل نزدیک ساختن ظهور امام زمان (ع) است. از این رو منتظر افزون بر عهده‌دار بودن وظایف عملی در زمینه‌سازی ظهور امام عصر (ع) نباید از دعا و نیایش برای آن امام غایب از دیدگان غافل شود. چنانچه قبلاً هم گذشت اهمیت دعا به حدی زیاد است که خود حضرت مهدی (ع) می‌فرمایند: «برای تعجیل فرج بسیار دعا کنید که فرج شما همان است». یعنی گشایش همۀ مشکلات و رهایی از همه سختی‌ها و فتنه‌ها و گناهان، ظهور امام زمان(ع) است.

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید: