بحث:مقام استقبال از ارواح مؤمنان
محمد حسین فاریاب
در کتاب: بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت
در روایاتی آمده که امامان(ع) - یا برخی از آنها - برای ملاقات برخی مردگان به هنگام ورود به عالم برزخ می‌آیند. برای نمونه در برخی روایات آمده که وقتی شیعه‌ای وارد قبر می‌شود، رسول خدا(ص) و سه امام اول به استقبال او می‌آیند و بدین ترتیب موجب آسایش او به هنگام ورود به این عالم جدید خواهند شد.@تفسير الامام العسكری، ص۲۱۱؛ نیز ر.ک: محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۳، ص۲۴۵؛ شیخ طوسی، الامالی، ص۴۱۹. سند کلینی و شیخ به دلیل وجود ابن ظبيان - که غالی است - ضعیف می‌باشد.&
تعداد این روایات، ناچیز و براساس جست‌وجوی نگارنده، کمتر از انگشتان یک دست است. با وجود این، بسیار طبیعی است که امامان(ع) در عالم برزخ در قبال ارواح انسان‌ها - به‌ویژه شیعیان - شئونی داشته باشند که یکی از آنها کمک به وضعیت شیعیان و استقبال از آنها در آن عالم است.
البته در روایتی آمده است که امام صادق(ع) با تأکید بر بهره‌مندی شیعیان از شفاعت پیامبر و اوصیای ایشان در روز قیامت، از وضعیت ایشان در برزخ اظهار نگرانی کردند.@الگو:عربي (محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۲۴۲).& گویا ایشان مسئولیتی در قبال شیعیان در آن نشئه ندارند. در روایت دیگری نیز نظیر این مضمون تکرار شده است.@الگو:عربي (على بن ابراهیم قمی، تفسیر القمی، ج۲، ص۹۴).&
روایت نخست به دلیل وجود دو راوی مجهول – احمد بن محمد و عبدالرحمان بن حماد - معتبر نیست. روایت دوم نیز اساساً سند ندارد؛ از‌این‌رو نمی‌توان به آنها استناد کرد؛ اگرچه دلیل روایی محکمی نیز بر اثبات فرضیه مقابل مسئولیت داشتن امامان(ع) در قبال شیعیان در عالم برزخ نداریم.