برهان لطف چگونه بر وجود امام مهدی دلالت دارد؟ (پرسش)

برهان لطف چگونه بر وجود امام مهدی دلالت دارد؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / آشنایی با امام مهدی / وجود امام مهدی / ضرورت عقلی وجود امام مهدی
مدخل اصلی	لطف وجود حضرت
تعداد پاسخ	۲ پاسخ

برهان لطف چگونه بر وجود امام مهدی دلالت دارد؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

علی اصغر رضوانی

آقای علی اصغر رضوانی، در کتاب «موعودشناسی و پاسخ به شبهات» در این‌باره گفته است:

«در تقریر برهان لطف بر وجود امام زمان (ع) ابتدا به مقدماتی اشاره می‌کنیم:

1. به یک جهت لطف به دو قسم تقسیم می‌شود:
   1. لطف محصل: لطفی که با آن، مکلف به اختیار خویش طاعت را بر می‌گزیند.
   2. لطف مقرب: لطفی که مکلف با آن، به انجام واجبات نزدیک تر و از ارتکاب محرمات دور می‌شود.
2. متکلمان عدلیه اعم از امامیه و معتزله، لطف را بر خداوند واجب می‌دانند، زیرا او بندگان خود را عبث و بیهوده نیافریده است، لذا هر چه را که در رسیدن آنها به هدف مؤثر است باید انجام دهد که از آن جمله لطف است.

قاعده لطف مقرب ایجاب می‌کند که در میان جامعه امامی باشد که محور حق بوده و جامعه را از خطای مطلق باز دارد. از همین رو است که می‌گوییم: اجماع حجت است. قاعده لطف اقتضا می‌کند که رئیسی در میان مردم باشد، رئیسی که نمی‌تواند نسبت به جامعه بی‌تفاوت باشد، تا اگر همه جامعه به بیراهه رفتند آنها را هدایت کند و نگذارد که امت، اجتماع بر باطل کنند. صفار به سند خود از امام صادق (ع) نقل کرده که فرمود: إن اللَه جل وعز أجل وأعظم من أن یترک الأرض بغیر إمام.

• الطاف وجود امام غایب:

1. حراست از دین خداوند در سطح کلی؛ مرحوم شریف العلماء می‌فرماید: به طور حتم وجود امام در زمان غیبت لطف است، و از جمله لطف آن حفظ شریعت و نفی اتفاق بر باطل و ارشاد مردم به حق است.
2. تربیت نفوس مستعد؛ برخلاف تصور برخی که گمان کرده‌اند رابطه امام با مردم در زمان غیبت به طور کلی قطع می‌شود، ولی حق این است که این چنین نیست بلکه مطابق برخی روایات گروهی از افراد قابل و نفوس مستعد از نور وجود آن حضرت بهره‌مند می‌شوند.
3. وجود امام، سبب بقای مذهب؛ جامعه شناسان و روانکاوان معتقدند که اعتقاد به وجود امام و رهبر هر چند غایب می‌تواند اثر عمیقی در جوامع دینی و غیر دینی داشته باشد. در جنگ احد برای تضعیف روحیه مردم شایعه قتل پیامبر را منتشر کردند.
4. تأثیر وجود الگو در پیشرفت بشر؛ از امتیازات اساسی ادیان الهی آن است که اگر بشارت به امری می‌دهند در ابتدا برای آن الگویی معرفی می‌کنند تا مردم با توجه به او، خود را به کمال مطلق نزدیک کنند و می‌دانیم که بهترین الگو، امام و مقتدای کامل و زنده است».

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. مجتبی تونه‌ای؛

مجتبی تونه‌ای آقای مجتبی تونه‌ای، در کتاب «موعودنامه» در این‌باره گفته است: «قاعده لطف از قواعد کلامی است که متکلمان به آن، بر وجود و لزوم معصوم استدلال می‌کنند. و این بدان معنی است که خداوند، زمینه نزدیکی انسان به طاعت و دوری او را از معصیت، فراهم می‌کند، اما نه به‌گونه‌ای که به حد اجبار برسد. شیخ مفید در پاسخ از این پرسش که دلیل بر وجود امام زمان (ع) چیست‌؟ به قاعده لطف استناد می‌کند و می‌نویسد: وجود امام معصوم و حجت حق، در هرزمان لازم و این وجود معصوم، لطف است و لطف، همیشه بر خدا لازم است. خواجه نصیر الدین طوسی (در اول بحث امامت تجرید الاعتقاد، ص ۲۲۲) می‌نویسد: نزد عقلا، معلوم است که انحصار لطف الهی در تعیین امام است. وجود امام لطف است و تصرف او در مسائل اجتماعی، لطفی دیگر و غیبت امام، مربوط‍‌ به ما می‌شود. پس وجود امام (ع) لطف است. سید مرتضی در رساله غیبت می‌گوید: "وجود حضرت در پرده غیب نیز لطف است؛ زیرا شیعیان با اعتقاد به وجود حضرت... در ارتکاب کار زشت، هراسی از حضرت دارند...". "وجود امام، لطف است و تصرف او در امور، لطف دیگر، خداوند به ایجاد امام، به لطف خود جامه عمل پوشاند و فردی را که برای اداره جامعه لازم است آفرید و حجت را بر مردم تمام کرد، تا اگر شایسته بودند، از وجودش بهره ببرند و بسط‍‌ ید امام، لطف دیگری است که به کوشش ما مربوط‍‌ می‌شود. تقویت قدرت امام در مواردی، در توان ماست. بنابراین، ما مکلف به آن هستیم و قدرت نداشتن امام را باید از چشم خود ببینیم"».

پرسش‌های وابسته

1. دلیل عقلی بر خالی نبودن هیچ زمانی از امام معصوم چیست؟ (پرسش)
2. دلیل عقلی بر وجود امام مهدی چیست؟ (پرسش)
   1. برهان لطف چگونه بر وجود امام مهدی دلالت دارد؟ (پرسش)
   2. برهان فطرت چگونه بر وجود امام مهدی‏ دلالت دارد؟ (پرسش)
   3. برهان علت غایی چگونه بر وجود امام مهدی‏ دلالت دارد؟ (پرسش)
   4. برهان هدایت باطنی چگونه بر وجود امام مهدی‏ دلالت دارد؟ (پرسش)
   5. برهان حفظ شریعت چگونه بر وجود امام مهدی‏ دلالت دارد؟ (پرسش)
   6. برهان واسطه در فیض چگونه بر وجود امام مهدی دلالت دارد؟ (پرسش)
   7. اگر وجود امام لطف است چرا در هر منطقه‏‌ای امامی وجود ندارد؟ (پرسش)
   8. برهان عنایت چگونه بر وجود امام مهدی‏ دلالت دارد؟ (پرسش)
   9. برهان واسطه در فیض چگونه بر وجود امام مهدی دلالت دارد؟ (پرسش)
   10. با برهان امکان اشرف چگونه بر وجود امام مهدی استدلال می‌‏شود؟ (پرسش)
   11. برهان مظهر جامع بر وجود امام مهدی‏ را چگونه تقریر می‏‌نمایید؟ (پرسش)
   12. برهان تجلی اعظم چگونه بر وجود امام مهدی‏ دلالت دارد؟ (پرسش)
   13. برهان تقابل قطبین چگونه بر وجود امام مهدی دلالت دارد؟ (پرسش)
   14. قانون عدم‏ تبعیض در فیض چگونه بر وجود امام مهدی‏ دلالت دارد؟ (پرسش)
   15. برهان لزوم عقل بالفعل چگونه بر وجود امام مهدی‏ دلالت دارد؟ (پرسش)
   16. آیا می‌‏توان از راه حساب احتمالات وجود امام مهدی را به اثبات رساند؟ (پرسش)
   17. چه برهان فلسفی بر وجود امام مهدی می‌توان برشمرد؟ (پرسش)
   18. آیا دلیلی عرفانی بر وجود امام مهدی می‌توان اقامه کرد؟ (پرسش)
   19. آیا می‌توانید برهانی جامعه شناختی بر وجود امام مهدی بنویسید؟ (پرسش)
   20. چه برهان ریاضی بر وجود امام مهدی می‌توان ذکر کرد؟ (پرسش)
3. آیا ادله عقلی وجود امام مهدی معینی را اثبات می‏‌کند؟ (پرسش)
4. دلیل عقلی بر اثبات وجود امام مهدی چیست؟ (پرسش)