آشنایی اجمالی

ثعلبه از شاخه بنوعمرو بن مبذول، از تیره بنو مالک بن نجار، از قبیله خزرج است [۱]. نام پدرش در بعضی از منابع به اشتباه «مَعَن» ثبت شده، از این رو نام «ثعلبة بن معن بن محصن» به اشتباه در شمار صحابه آمده است. مادرش نیز به دختر ثابت بن منذر، خواهر حسان بن ثابت[۲] است. دو برادرش به نام‌های «ابوعمره انصاری، و «حبیب بن عمرو بن محصن» در شمار صحابه هستند. گفتنی است، برخی منابع[۳] نام ابوعمره را «ثعلبة بن عمرو بن محصن» آورده‌اند، که اشتباه است. همچنین ابن عبدالبر[۴] و ابن اثیر[۵] وی را همان «ثعلبه انصاری، ابوعبدالرحمن» می‌دانند، اما دیگر صحابه نگاران[۶] چنین سخنی را قبول ندارند؛ با توجه به اینکه «ثعلبه انصاری» در شمار صحابه ساکن در مصر یاد شده و «ثعلبة بن عمرو» پیش از فتح مصر درگذشته است، روشن است که نمی‌توان این دو را یکی دانست.

ثعلبه در جنگ‌های بدر[۷]، أحد و دیگر غزوات حضور داشت[۸] و سرانجام در جنگ‌های فتوحات در نبرد جِسرِ ابوعبید[۹] در سال پانزدهم [۱۰] یا چهاردهم[۱۱] کشته شد. البته واقدی[۱۲] برخلاف دیگران گوید: ثعلبه در دوره خلافت عثمان در مدینه درگذشت و نسل او نیز ادامه نیافت، که می‌‌توان این اختلاف را ناشی از خلط او با ثعلبه انصاری دانست.

همسر ثعلبه، «کَبشَه»[۱۳] دختر مالک بن قیس نجاری[۱۴] و دخترش «ام‌ثابت» [۱۵] در شمار زنان صحابی و بیعت کنندگان با رسول خدا a هستند.[۱۶]

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. ابن کلبی، هشام بن محمد، تسسب مع والیمن الکبیر، ج۲، ص۴۷؛ ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۳۴۹.
  2. ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۳۸۵.
  3. ر. ک: ابن حبان، الثقات، ج۳، ص۴۸؛ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۱، ص۲۶۱.
  4. ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۲۸۳.
  5. ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۴۷۳.
  6. ابن ابی حاتم، الجرح و التعدیل، ج۲، ص۴۶۲؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۲، ص۸۶ و ۸۹؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۲۴.
  7. واقدی، المغازی، ج۱، ص۱۶۳؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۳۶۰.
  8. ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۳۸۶.
  9. در قُس الناطف واقع در نزدیکی کوفه، بنگرید: یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۴، ص۳۴۹.
  10. طبرانی، المعجم الکبیر، ج۲، ص۸۹.
  11. ذهبی، سیر أعلام النبلاء، ج۳، ص۱۳۱.
  12. ر. ک: ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۳۸۶.
  13. یا کُبَیشَه، ر. ک: ابن حجر، الاصابه، ج۸، ص۲۹۶.
  14. ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۸، ص۳۰۷.
  15. ابن حبیب، المحبر، ص۴۳۱.
  16. قلیچ، رسول، مقاله «ثعلبة بن عمرو بن محصن»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص ۳۱۹.