سوره بلد
این مدخل زیرشاخهٔ بحث سوره است. سوره بلد از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: سوره بلد در علوم قرآنی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
منظور از «بلد» شهر مکه، زادگاه و وطن پیامبر (ص) است که خداوند در نخستین آیه این سوره به آن سوگند یاد کرده و به همین مناسبت برای نام این سوره برگزیده شده است.
سوره بلد، خلقت انسان را در رنج و سختی دانسته و آن را بستری برای شکوفایی استعدادهای او و نیل به کمال معرفی می‌نماید. از این روی، این سوره بیانگر این حقیقت است که هیچ شانی از شؤون حیات انسان نیست جز این که توام با تلخی‌ها، رنج‌ها و خستگی‌هاست، از آن روزی که در شکم مادر روح به کالبدش دمیده شد، تا روزی که از این دنیا رخت بر می‌بندد هیچ راحتی و آسایشی که خالی از تعب و مشقت باشد نمی‌بیند، و هیچ سعادتی را خالص از شقاوت نمی‌یابد، تنها خانه آخرت است که راحتی‌اش آمیخته با تعب نیست. همچنین به این نکته اشاره‌ای دارد که بر کارهای انسان نظارت می‌شود.
بنا بر این، چه بهتر به جای هر تلخی و ناکامی و رنج، سنگینی تکالیف الهی را تحمل کند، در برابر آنها صبر نماید صبر بر اطاعت و بر ترک معصیت، و در گسترش دادن رحمت بر همه مبتلایان کوشا باشد، کسانی را از قبیل ایتام و فقرا و بیماران و امثال آنها که دچار مصائب شده‌اند مورد شفقت خود قرار دهد، تا جزو اصحاب میمنه شود، و گرنه آخرتش هم مثل دنیایش خواهد شد، و در آخرت از اصحاب مشئمه خواهد بود که نارٌ مُؤْصَدَةٌ مسلط بر آنان است.
ویژگی‌های سوره بلد
- دارای بیست آیه، ۸۲ کلمه و ۳۳۰، ۳۴۲ یا ۳۵۱ حرف است.
- در ترتیب نزول، سی و پنجمین و در ترتیب مصحف شریف نودمین سوره قرآن است که پس از سوره ق و پیش از سوره طارق فرود آمده است.
- در مکی و مدنی بودن آن اختلاف شده: گفته شده سیاق آیات این سوره شبیه به سیاق سوره‌های مکی است، و همین سیاق مکی بودن آن را تایید می‌کند. و این که بعضی آن را مدنی دانسته‌اند، با سیاق آن نمی‌سازد. بعضی این احتمال را هم داده‌اند که همه سوره به جز چهار آیه اول آن مدنی باشد.
- از نظر کمیت از سور مفصّل و از نوع اوساط آن به شمار می‌آید.
- هفدهمین سوره‌ای است که با سوگند آغاز شده و نسخی در آن رخ نداده است.
محتوای سوره بلد
- سوگند به شهر مکه زادگاه رسول خدا (ص)؛
- اشاره به خلقت انسان، و مشکلات و موانع رشد انسان؛
- نعمت‌های الهی برای زندگی و هدایت بشر؛
- تقسیم انسان در قیامت به اصحاب میمنه (سعادتمندان) و اصحاب مشئمه (شقاوتمندان)[۱].[۲]
منابع
پانویس
- ↑ فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، بصائرذوی التمییزفی لطائف الکتاب العزیز، جلد۱،صفحه ۵۲۰؛ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن(باحاشیه)، جلد۱،صفحه ۱۹۳؛ رامیار، محمود، تاریخ قرآن، صفحه ۵۹۰؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، جلد۲۷،صفحه ۳؛ جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، جلد۱،صفحه ۳۱۵؛ هاشم زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن، صفحه ۵۴۵؛ طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد۲۰،صفحه ۲۸۹.
- ↑ فرهنگ نامه علوم قرآنی، ص:۲۸۰۰.