شام عاشورا (شام غریبان)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
(تغییرمسیر از شام غریبان)

مقدمه

شام غریبان یا شام عاشورا در لغت، به معنای شب مردم غریب و از یار و دیار دور افتاده است، شام مسافران که وحشتناک است. شام غریبان گرفتن: زاری کردن به درد، چنانکه بر وفات کسی گریستن و غم نمودن. شب اوّل وفات کسی برای خانوادۀ آن کس، شب یازدهم محرّم و عزاداری بعد از آن شب[۱]. در اصطلاح، به مراسم سوگواری شبانه در شب یازدهم محرّم گفته می‌شود که مردم بصورت دو گروه مجزّا، پس از غروب آفتاب عاشورا در مسجدها و تکیه‌ها، با خواندن نوحه‌های غمگین، یاد اسرای اهل بیت را گرامی می‌دارند. این برنامه، اغلب با در دست داشتن شمع‌هایی و در شب تاریک یازدهم محرّم انجام می‌گیرد و بیشتر از کودکان و نهالان در این سوگواری تمثیلی استفاده می‌شود. یاد کردی است از آوارگی اهل بیت امام حسین (ع) و کودکان بازمانده از شهدای کربلا که در غروب عاشورا، بی‌پناه و درمانده، در ظلمت اندوه‌بار شب، در دشت و بیابان کربلا به سر آوردند. در این شب، "مراسمی ساده و غم انگیز برپا می‌شود و عزاداران با لباس‌های سیاه و شمعی افروخته در دست گرفته، کاه بر سر می‌پاشند و نوحه‌های غم انگیز می‌خوانند و دسته دسته در معابر حرکت می‌کنند و هر چند قدم، مدّتی می‌نشینند و می‌گریند، آرام و غمناک. در این مراسم بکلّی سینه زنی نمی‌شود و علم و بیرق نیز حرکت داده نمی‌شود[۲].[۳]

منابع

پانویس

  1. لغت‌نامه، دهخدا.
  2. تعزیه در ایران، صادق همایونی، ص۲۸۹.
  3. محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص ۲۶۰.