شام عاشورا (شام غریبان)
 |
| سوگواری امام حسین |
| رویدادها |
|---|
| واقعه عاشورا • اسیران کربلا • روز شمار واقعه عاشورا • روز عاشورا • نامه های کوفیان به امام حسین • واقعه عاشورا (از نگاه آمار) |
| افراد |
| علی اکبر • علی اصغر • عباس بن علی • زینب کبری • سکینه بنت حسین • فاطمه دختر امام حسین • مسلم بن عقیل • شهیدان کربلا • اسیران کربلا |
| جای‌ها |
| حرم امام حسین • تل زینبیه • حرم عباس بن علی • گودال قتلگاه • بین الحرمین • نهر علقمه |
| مناسبت‌ها |
| تاسوعا • عاشورا • اربعین |
| مراسم |
| مرثیه‌خوانی • نوحه • تعزیه • روضه • زنجیرزنی • سینه‌زنی • سقاخانه • سنج و دمام • دسته عزاداری • شام غریبان • تشت‌گذاری • نخل‌گردانی • قمه زنی • راهپیمایی اربعین • تابوت‌گردانی • مراسم تابوت |
مقدمه
شام غریبان یا شام عاشورا در لغت، به معنای شب مردم غریب و از یار و دیار دور افتاده است، شام مسافران که وحشتناک است. شام غریبان گرفتن: زاری کردن به درد، چنانکه بر وفات کسی گریستن و غم نمودن. شب اوّل وفات کسی برای خانوادۀ آن کس، شب یازدهم محرّم و عزاداری بعد از آن شب[۱]. در اصطلاح، به مراسم سوگواری شبانه در شب یازدهم محرّم گفته می‌شود که مردم بصورت دو گروه مجزّا، پس از غروب آفتاب عاشورا در مسجدها و تکیه‌ها، با خواندن نوحه‌های غمگین، یاد اسرای اهل بیت را گرامی می‌دارند. این برنامه، اغلب با در دست داشتن شمع‌هایی و در شب تاریک یازدهم محرّم انجام می‌گیرد و بیشتر از کودکان و نهالان در این سوگواری تمثیلی استفاده می‌شود. یاد کردی است از آوارگی اهل بیت امام حسین (ع) و کودکان بازمانده از شهدای کربلا که در غروب عاشورا، بی‌پناه و درمانده، در ظلمت اندوه‌بار شب، در دشت و بیابان کربلا به سر آوردند. در این شب، "مراسمی ساده و غم انگیز برپا می‌شود و عزاداران با لباس‌های سیاه و شمعی افروخته در دست گرفته، کاه بر سر می‌پاشند و نوحه‌های غم انگیز می‌خوانند و دسته دسته در معابر حرکت می‌کنند و هر چند قدم، مدّتی می‌نشینند و می‌گریند، آرام و غمناک. در این مراسم بکلّی سینه زنی نمی‌شود و علم و بیرق نیز حرکت داده نمی‌شود[۲].[۳]
منابع
پانویس
- ↑ لغت‌نامه، دهخدا.
- ↑ تعزیه در ایران، صادق همایونی، ص۲۸۹.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص ۲۶۰.
| سنت‌ها و مراسم‌ها |  | |
|---|---|---|
| روضه‌ها | ||
| تعزیه‌ها | ||
| مناسبت‌ها | ||
| مکان‌ها | ||
| کتاب‌ها | ||
| آداب | ||
| مرثیه‌ها | ||
| وابسته | ||