عبدالله بن ابی‌سفیان بن حارث بن عبدالمطلب در تراجم و رجال

آشنایی اجمالی

عبدالله فرزند ابی‌سفیان بن حارث بن عبدالمطلب کنیه‌اش ابو الهیاج از اصحاب و شیعیان امیرمؤمنان (ع) بود که نسبش به عبدمناف می‌رسید[۱].

شیخ مفید او را از جمله بنی هاشمی می‌داند که در همان روزهای اول خلافت علی (ع) با آن حضرت بیعت کرد[۲]. وی اعتقادی راسخ به ولایت امیرالمؤمنین علی (ع) داشت و قصید‌ه‌ای نیز در ردّ ولید بن عقبه سروده است که دو بیت اول آن را ابن ابی الحدید و دو بیت آخر آن را محسن امین نقل کرده‌اند:

وإن ولي الأمر بعد محمدعلي وفي كل المواطن صاحبه‏
وصي رسول الله حقا وصنوهوأول من صلى ومن لان جانبه
ومنا علي ذاك صاحب خيبروصاحب بدر يوم سالت كتائبه‏
وصي النبي المصطفى وابن عمهفمن ذا يدانيه ومن ذا يقاربه
پس از محمد، علی ولی امر بود که در همه جا همراه با پیامبر بود.
به حق علی وصی رسول خدا و برادر شفیق و نخستین نمازگزار و مراقب وی بود.
علی از ماست، همان جنگ‌آور خیبر و بدر، روزی که سپاه پیامبر روانه جنگ شد.
او وصی پیامبر مصطفی و عموزادۀ اوست، پس چه کسی میتواند هم‌رتبه و با او مقایسه شود[۳].

وی قصیده‌ای نیز درباره نخستین نمازگزاری حضرت علی (ع) سرود که دو بیت آن چنین است:

و صلَّى عَلِيُّ مِخلِصاً بصلاتِهِلخمس و عشر من سنينَ كَوَامِلَ
و خلى أناسا بعده يتبعونهله عمل أفضِلْ بِهِ صُنْعَ عاملٍ
علی از سن پانزده سالگی نماز با اخلاص خواند[۴]
و پس از او مردم نماز خواندند، لذا برای علی برترین عمل است[۵].[۶]

منابع

پانویس

  1. معجم تراجم اعلام الجمل (اضافات بر کتاب الجمل مفید، ص۴۸۰)؛ اسدالغابه، ج۳، ص۱۷۵.
  2. الجمل، ص۱۰۷.
  3. ر. ک: شرح ابن ابی الحدید، ج۱۳، ص۲۳۱؛ اعیان الشیعه، ج۸ ص۴۶؛ الفصول المختاره، ص۲۱۷.
  4. به اعتقاد ما شیعیان، امیرالمؤمنین (ع) از سن ده سالگی به رسالت پیامبر خدا (ص) ایمان آورد؛ یعنی پیامبر (ع) روز دوشنبه مبعوث به رسالت شد و خدیجه از زنان ایمان آورد و علی (ع) با این که هنوز از نظر جسمی به سن بلوغ نرسیده بود روز سه شنبه یعنی روز بعد از بعثت حضرت محمد (ص) به اسلام ایمان آورد. و از همان روزی که دستور نماز بر پیامبر خدا (ص) نازل شد علی (ع) هم نماز خواند. شاید مراد شاعر از سن پانزده سالگی به اعتبار سال بلوغ مراد باشد، و الا علی (ع) از همان اول بعثت که حکم نماز آمد و در سن ده سالگی بود با رسول خدا (ص) نماز خواند.
  5. الفصول المختاره، ص۲۲۲.
  6. ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی ج۲، ص۸۴۶-۸۴۷.