علت سختی انتظار چیست و چرا می‌گویند انتظار زیباست؟ زیبایی انتظار در چیست؟ (پرسش)
| علت سختی انتظار چیست و چرا می‌گویند انتظار زیباست؟ زیبایی انتظار در چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی / وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت / انتظار فرج |
| مدخل اصلی | دشواری انتظار |
| تعداد پاسخ | ۴ پاسخ |
علت سختی انتظار چیست و چرا می‌گویند انتظار زیباست؟ زیبایی انتظار در چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
پاسخ جامع اجمالی
جنبه‌های انتظار
- انتظار دو جنبه دارد: رسیدن به هدف و در راه بودن. این دو جهت انتظار برای همه چیز وجود دارد و تنها مربوط به امر فرج امام زمان نیست[۱]. کسی که منتظر رسیدن به درجۀ پزشکی یا مهندسی است، سخت درس می‌خواند. خودِ درس خواندن، که همان در راه بودن و مقدمات و زمینه را فراهم کردن است سخت است. باید شب‌ها بیدار ماند و درس خواند، همۀ اینها سخت است، اما چون برای رسیدن به درجات بالای علمی است، همین سختی برای انسان، زیبا و لذت‌بخش است[۲]. پس به طریقۀ اولی صبر در امر فرج امام عصرکه بالاترین مراتب انسانی است و باید در آن منتظران واقعی زمینۀ ظهور را فراهم کنند و همچنین ترک گناه و انجام واجبات را انجام بدهند سخت تر است؛ اما با توجه به هدف بالا و اجر و ثواب بسیار زیاد آن، کاری زیبا و لذت‌بخش است[۳].
سختی‌های دوران غیبت
- برخی از سختی‌های دوران غیبت برای منتظران امر فرج عبارت است از[۴]:
- داشتن تقوا[۵]: فرد منتظر باید یک متدین با تقوا و با عدالت باشد باشد[۶]، چنانکه در روایات به این خصلت منتظران اشاره شده است[۷]. پیرو واقعی و صدیق حضرت ولی عصر کسی است که رفتار و مکتب آن جناب را الگوی عملی خود قرار دهد. چرا که قیام حضرت و تمامی زحمات جان فرسای ایشان و همۀ مجاهدت‌ها و رشادت‌ها و شهادت‌های پدران بزرگوار وی در راه تربیت نفوس و پرورش دینداران واقعی بوده است. طبعاً انصار و یاران حضرت که در این مهم وی را مدد میکنند، با رهبر خود هم سنخی روحی و رفتاری خواهند داشت. منتظران گوش به فرمانِ وی که در رکابش حاضر می‌شوند، عاملانِ به فرمان الهی
اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ
[۸] هستند[۹]. رسول اکرم (ص) در تجلیل از مقام شامخ منتظران آخر الزمان خطاب به صحابه فرمود: «شما اصحاب من هستید، لکن برادران من مردمی هستند که در آخرالزمان می‌آیند. آنگاه در مقام توصیف اوج مجاهدت و تدین ایشان می‌فرماید: «هر یک از ایشان بیشتر از کسی که درخت خار را با دست خالی در شب تاریک پوست میکند و یا نگاهداری آتش سوزان چوب درخت تاغ در کف دست صبر و در دینداری خود استقامت و پایداری میکنند. به راستی که آنان چراغ‌های هدایت در شب‌های ظلمانی هستند»[۱۰].[۱۱]. - دین‌شناسی بنیادین[۱۲]: فرد منتظر باید فهم و تلقی صحیحی از دین داشته باشد؛ مطالعۀ تاریخ ادیان بیانگر این واقعیت است که ادیان بر اثر عوامل مختلف و با گذشت زمان‌های متمادی، آرام آرام از خلوص نخستین خود فاصله می‌گیرند و خطوط اصلی و فرعی آنها هر یک به نوعی با حذف و اضافه، تشدید و تضعیف، تبدیل و تغییر، تأویل و تفسیر و... دچار تحریف (یعنی انحراف از اصل) می‌شوند[۱۳].
- لزوم اصلاح‌طلبی و ظلم‌ستیزی و عدالتخواهی[۱۴]: فرد منتظر باید به سهم خود، در راه اصلاح جامعه و استقرار عدالت و رفع ظلم بکوشد. در شریعت مقدس اسلام، تأکیدهای فراوانی مبنی بر لزوم مبارزه با هرگونه فساد اخلاقی، سیاسی و اجتماعی وارد شده است. شارع مقدس این حساسیت حکیمانه را در قالب اصلی به نام "امر به معروف و نهی از منکر" ابراز کرده است. امر به معروف و نهی از منکر از دیدگاه فقه اسلامی وظیفه شرعی و همگانی است. نتیجه مستقیم انجام این فریضه "اصلاح" و مجری آن "مُصلح" نامیده می‌شود. چنانکه در قرآن کریم برترین قوم‌ها را کسانی می‌‌دانند که این فریضه را به خوبی انجام می‌‌دهندكُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ[۱۵][۱۶] همچنین رسول خدا (ص) فرمود[۱۷]: «ای مردم خداوند می‌فرماید: امر به معروف و نهی از منکر کنید پیش از آن که مرا بخوانید و به شما پاسخ ندهم و از من درخواست کنید، شما را محروم سازم و از من یاری‌طلبید، شما را یاری نکنم.»[۱۸]
نتیجه‌گیری
- نتیجه اینکه کسی که منتظر ظهور حضرت است باید از گردنه‌های سخت عبور کند، اما این سختی به علت هدف عظیمی که دارد شرینی و حلاوت خاص برای منتظران دارد.
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. حجت الاسلام و المسلمین موسوی‌نسب؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین سید جعفر موسوی‌نسب، در کتاب «دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان» در این‌باره گفته است:
«انتظار دو جنبه دارد: رسیدن به هدف و دیگری در راه بودن. این دو جهت انتظار برای همه چیز وجود دارد و تنها مربوط به امر فرج امام زمان (ع) نیست. کسی که منتظر رسیدن به درجه پزشکی یا مهندسی است، سخت درس می‌خواند. خود درس خواندن، که همان در راه بودن و مقدمات و زمینه را فراهم کردن است سخت است. باید شب‌ها بیدار ماند و درس خواند و روزها از تفریح و سرگرمی صرف‌نظر کرد و مطالعه نمود. همه اینها سخت است، اما چون برای رسیدن به درجات بالای علمی است، همین سختی برای انسان، زیبا و لذت‌بخش است. کسی که منتظر میهمان بسیار محترم و محبوبی است در تهیه مقدمات به سختی می‌افتد. هنگام تمیزی منزل، عرق از سر و روی او می‌ریزد، اما از درون شاد است. همین زحمات برای او لذت‌بخش و زیباست. شهادت و جان دادن در راه محبوب، سخت است، اما زیبا و لذت‌بخش است. پس لذت همیشه در آسایش و راحتی نیست، بلکه برعکس گاهی آسایش موجب آزار است. کسی که به جای مطالعه همیشه در حال خواب و استراحت است، هرچند راحتی بدنی دارد اما به خاطر عاقبت بدی که در پایان سال تحصیلی در انتظار اوست، در عین راحتی، احساس رنج و بدی میکند. اما شاگردی فعال در عین کوشش فراوان احساس شادی و لذت میکند. بنابراین سختی با زیبایی و لذت در تضاد نیست و مخالف هم نیستند. انتظار امام زمان (ع) و منتظر واقعی بودن، زمینه ظهور را فراهم کردن، ترک گناه و عمل به واجبات سخت است؛ اما با توجه به هدف والا و اجر و ثواب بسیار زیاد آن، کاری زیبا و لذت‌بخش است»[۱۹]. |
| ۲. حجت الاسلام و المسلمین علی‌زاده؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین دکتر مهدی علی‌زاده، در کتاب «نشانه‌های یار و چکامه انتظار» در این‌باره گفته است:
«علل دشواری وظیفه منتظران را می‌توان در چهار محور خلاصه کرد:
"بی‌تردید امر به معروف و نهی از منکر، راه انبیا و طریقه صالحان است. امر به معروف و نهی از منکر، وظیفه‌ای سترگ و خطیر است که سایر واجبات دینی به واسطه آن انجام می‌پذیرد و راه‌ها به وسیله آن امنیت می‌یابد و درآمدها به واسطه آن حلال و مشروع می‌گردند و مظالم دفع می‌گردد و زمین آباد می‌شود و از دشمنان انتقام گرفته می‌شود و امور سامان می‌یابد". همچنین روایات فراوانی بیانگر این نکته است که چنانچه این فریضه ترک شود، اشرار بر جامعه حاکم خواهند شد[۳۷] و عذاب الهی بر آن جامعه نازل خواهد گشت[۳۸]. امر به معروف و نهی از منکر در عصر غیبت، دو ویژگی دارد:
باری منتظران واقعی، این زمینه سازان ظهور با اقتدا به مولای قائم (ع) خود، مشی مبارزاتی و قیام علیه دستگاه جباران را پیشه خود می‌سازند. آنان به هنگام شنیدن لقب مولای خود "قائم" (قیامگر) به پا می‌ایستند و با این عمل آمادگی همیشگی خود را اعلام می‌دارند. آنان پیام رئیس مذهب، امام صادق (ع) را که فرمود: « لیعد احدکم لخروج القائم و لو سهما »[۴۲] "حتماً هر یک از شما منتظران برای قیام حضرت قائم سلاح فراهم سازد، هر چند یک تیر". لبیک می‌گویند و خطاب به خداوند سبحان عرضه می‌دارند: « اللَّهُمَّ إِنْ حَالَ بَيْنِي وَ بَيْنَهُ الْمَوْتُ الَّذِي جَعَلْتَهُ عَلَى عِبَادِكَ حَتْماً مَقْضِيّاً، فَأَخْرِجْنِي مِنْ قَبْرِي مُؤْتَزِراً كَفَنِي شَاهِراً سَيْفِي مُجَرِّداً قَنَاتِي مُلَبِّياً دَعْوَةَ الدَّاعِي فِي الْحَاضِرِ وَ الْبَادِي »[۴۳] "بارالها! هرگاه میان من و مولایم مرگ حایل گردد که سرنوشت حتمی بندگانت قرار داده ای، از تو می‌خواهم که مرا از قبرم بیرون آری، در حالی که کفن به تن کرده، با شمشیر برکشیده و نیزه برهنه، دعوت آن داعی إلی الخیر را در شهر و بادیه اجابت کنم و در رکابش حاضر گردم". آنچه گذشت مروری بود گذرا بر عوامل و ریشه‌های دشواری و سترگی وظیفه منتظران و تکلیف "انتظار" و طبعاً همه نمی‌توانند این راه صعب العبور را تا پایان بپیمایند. باری "عاشقی شیوه رندان بلاکش باشد" از این‌رو، در حدیثی شریف از حضرت باقرالعلوم (ع) وارد شده است که: « هَيْهَاتَ هَيْهَاتَ لَا يَكُونُ فَرَجُنَا حَتَّى تُغَرْبَلُوا ثُمَّ تُغَرْبَلُوا ثُمَّ تُغَرْبَلُوا يَقُولُهَا ثَلَاثاً حَتَّى يُذْهِبَ [اللَّهُ تَعَالَى] الْكَدِرَ وَ يُبْقِيَ الصَّفْوَ»[۴۴] "بی‌تردید فرج موعود ما برای شما حاصل نشود تا آنکه به سختی غربال شوید تا ناخالصان بروند و خالصان باقی بمانند".امام صادق (ع) فرمود:« هَذَا الْأَمْرُ حَتَّى يَذْهَبَ ثُلُثَا النَّاس »[۴۵] "فرج قائم حاصل نخواهد شد تا زمانی که دو سوم مردم کنار بروند". خداوند سبحان، زمانی منجی موعود را به جامعه بشری عرضه خواهد کرد که دل‌های منتظران لبریز از تقاضای واقعی باشد. این مطلب را خود حضرت ولی عصر (ع) در توقیعی که خطاب به شیخ مفید صادر فرموده‌اند، بیان داشته‌اند: «ِ وَ لَوْ أَنَّ أَشْيَاعَنَا وَفَّقَهُمُ اللَّهُ لِطَاعَتِهِ عَلَى اجْتِمَاعٍ مِنَ الْقُلُوبِ فِي الْوَفَاءِ بِالْعَهْدِ عَلَيْهِمْ لَمَا تَأَخَّرَ عَنْهُمُ الْيُمْنُ بِلِقَائِنَا وَ لَتَعَجَّلَتْ لَهُمُ السَّعَادَةُ بِمُشَاهَدَتِنَا عَلَى حَقِّ الْمَعْرِفَةِ وَ صِدْقِهَا مِنْهُمْ »[۴۶] "اگر شیعیان ما - که خدایشان بر انجام طاعات موفق بدارد - در وفاکردن به عهد ما همدل و یکنوا بودند، در یمن لقای ما دچار تأخیر نمی‌شدند و سعادت دیدارِ توأم با معرفت ما، به سویشان می‌شتافت؛ چیزی جز آن چه از ایشان به ما می‌رسد و از آنان نمی‌پسندیم، ما را از ایشان جدا نکرده است"»[۴۷]. |
| ۳. مجتبی تونه‌ای؛ |
|---|
|
آقای مجتبی تونه‌ای، در کتاب «موعودنامه» در این‌باره گفته است:
«از پیامبر گرامی اسلام (ص) دو روایت معروف نقل شده است که با مقایسه آن می‌توان به دشواری انتظار پی بُرد؛ «"أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ أَحْمَزُهَا"»[۴۸] و «"أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ الْفَرَجِ"»[۴۹] علل دشواری وظیفه منتظران را می‌توان در چهار محور خلاصه کرد:
|
| ۴. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛ |
|---|
|
پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، در کتاب «مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها» در این‌باره گفته‌اند:
«انتظار دو جنبه دارد: رسیدن به هدف و دیگری در راه بودن. این‌دو جهت انتظار برای همه چیز وجود دارد و تنها مربوط به امر فرج امام زمان (ع) نیست. کسی که منتظر رسیدن به درجه پزشکی یا مهندسی است، سخت درس می‌خواند. خود درس خواندن همان در راه بودن و مقدمات و زمینه را فراهم کردن سخت است. باید شب‌ها بیدار ماند و درس خواند و روزها از تفریح و سرگرمی صرف‌نظر کرد و مطالعه نمود. همه اینها سخت است، اما چون برای رسیدن به درجات بالای علمی است، همین سختی برای انسان، زیبا و لذت‌بخش می‌شود. کسی که منتظر میهمان بسیار محترم و محبوبی است، در تهیه مقدمات به سختی می‌افتد. هنگام تمیزی منزل، عرق از سر و روی او می‌ریزد، اما از درون شاد است. همین زحمات برای او لذت‌بخش و زیباست. شهادت و جان دادن در راه محبوب، سخت، اما زیبا و لذت‌بخش است. پس لذت همیشه در آسایش و راحتی نیست، بلکه برعکس گاهی آسایش موجب آزار است. کسی که به جای مطالعه همیشه در حال خواب و استراحت است، هرچند راحتی بدنی دارد، به خاطر عاقبت بدی که در پایان سال تحصیلی در انتظار اوست، در عین راحتی، احساس رنج و بدی میکند. اما شاگردی فعال در عین کوشش فراوان احساس شادی و لذت میکند. بنابراین، سختی با زیبایی و لذت در تضاد نیست. انتظار امام زمان (ع) و منتظر واقعی بودن، زمینه ظهور را فراهم کردن، ترک گناه و عمل به واجبات سخت است اما با توجه به هدف والا و اجر و ثواب بسیار زیاد آن، کاری زیبا و لذت‌بخش به شمار می‌آید»[۵۲]. |
پرسش‌های وابسته
- معنای انتظار چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار به معنای عام چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار به معنای خاص چیست؟ (پرسش)
- ارکان انتظار چیست؟ (پرسش)
- عناصر و اجزاء انتظار چیستند؟ (پرسش)
- هدف از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- انتظار فرج چه ضرورتی دارد؟ (پرسش)
- آیا مسئله انتظار قابل تحقق است؟ (پرسش)
- جایگاه انتظار در مکاتب فکری غیر دینی چیست؟ (پرسش)
- نقش انتظار در حرکت توحیدی چیست؟ (پرسش)
- انواع انتظار چیست؟ (پرسش)
- شدت انتظار شخص منتظر چگونه در آرزوها و دعاهای او تجلی پیدا میکند؟ (پرسش)
- لوازم انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه اهل سنت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه آیین بودا درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- آیا جنیان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
- آیا فرشتگان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
- چرا گفته می‌شود امام مهدی منتظر ظهور است؟ (پرسش)
- دلایل انتظار فرج و امید به آینده چیست؟ (پرسش)
- آیا شیعیان در امر انتظار عجول و شتاب‌زده هستند؟ (پرسش)
- آیا مسئله انتظار سبب فراگیری ظلم و ستم می‌شود؟ (پرسش)
- آیا مسئله انتظار سبب تعطیلی احکام اسلامی می‌شود؟ (پرسش)
- آیا اندیشه انتظار موعود در امت‌های پیشین بوده است؟ (پرسش)
- آیا انتظار در میان ادیان و ملل گوناگون سابقه‌ای دارد؟ (پرسش)
- منشأ نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
- آفات نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
- گونه‌های احادیث درباره انتظار چیستند؟ (پرسش)
- نمادهای انتظار چیستند؟ (پرسش)
- آیا دعای ندبه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا دعای عهد از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا زیارت آل یاسین از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد جمکران از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد کوفه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد صعصعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد سهله از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا عید نیمه شعبان از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا روز جمعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- چرا کسانی که انتظار امام مهدی را می‌کشیده‌اند بعد از ظهور به مخالفت با ایشان برمی‌خیزند؟ (پرسش)
- ویژگی‌های اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- شیوه ابراز اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
- منظور از عمومیت انتظار چیست؟ (پرسش)
- مبانی اشتیاق به فرج چیست؟ (پرسش)
- چگونه می‌توان انتظار را در جامعه ترویج داد؟ (پرسش)
- آیا مراد از انتظار تنها انتظار قلبی است؟ (پرسش)
- منظور از انتظار، انتظار فردی است یا انتظار امت؟ (پرسش)
- منظور از انتظار امام و امت چیست؟ (پرسش)
- شرایط انتظار واقعی چیست؟ (پرسش)
- انتظار عملی به چه معناست؟ (پرسش)
- آیا انتظار مذهب اعتراض است؟ (پرسش)
- آیا انتظار به معنای گوشه‌گیری و احتراز است؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج مورد اتفاق همه مسلمین است؟ (پرسش)
- مسئولیت اجتماعی مسلمین درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- کامل‌ترین شکل انتظار عملی برای مقدمه ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- انتظار فرج با سرنوشت بشریت چه پیوندی دارد؟ (پرسش)
- مقصود از انتظار مسیحا چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار ویرانگر چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار سازنده چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار مسئولانه چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار غیر مسئولانه چیست؟ (پرسش)
- انواع برداشت از انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه شیعه درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه آیین زرتشت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه آیین هندو درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه یهود درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه مسیحیت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- علت برداشت‌های انحرافی از انتظار چیست؟ (پرسش)
- آیا انتظار امام مهدی واجب است؟ (پرسش)
- عوامل ایجاد کننده انتظار چیستند؟ (پرسش)
- لوازم تعریف انتظار چیست؟ (پرسش)
- نقطه مقابل انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- رابطه انتظار با شدت گرفتاری‌ها چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی منتظر چه چیزی است؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج باید با قصد قربت باشد؟ (پرسش)
- مراتب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- رابطه محبت با انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- بالاترین درجه انتظار فرج امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- مشاهده وقوع ظلم در زمین چگونه انتظار فرج را در مؤمن تشدید میکند؟ (پرسش)
- چه رابطه‌ای میان انتظار فرج و ایمان وجود دارد؟ (پرسش)
- انتظار منجی در ادوار مختلف دعوت‌های الهی چه معنایی داشته است؟ (پرسش)
- اندیشه انتظار موعود در اسلام چگونه است؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج افضل الاعمال است؟ (پرسش)
- انتظار فرج چیست و چرا بهترین عمل خوانده شده است؟ (پرسش)
- برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- آیا مکاتب فلسفی نیز انتظار فرج را امری ارزشی می‌‌دانند؟ (پرسش)
- آیا در کتاب مقدس یهود سخن از انتظار فرج به میان آمده است؟ (پرسش)
- مقصود از روایات مطلق در باب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- چه امتیازی در انتظار منجی موجود است؟ (پرسش)
- آیا تأخیر در فرج موجب قساوت قلب می‌شود؟ (پرسش)
- آیا انتظار طولانی فرج خسته کننده و ملالتآور است؟ (پرسش)
- علت سختی انتظار چیست و چرا می‌گویند انتظار زیباست؟ زیبایی انتظار در چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی در قبال منتظران و شیعیان چه عنایاتی دارند؟ (پرسش)
- منتظران امام مهدی که در قرنهای گذشته بدون پاین انتظارشان فوت کرده‌اند؛ چه تضمینی وجود دارد که انتظار ما به ثمر برسد؟ (پرسش)
- آیا انتظار موجب انفعال جامعه نمی‌شود؟ (پرسش)
- فرج مردم جهان در چیست و چرا انتظار فرج فضیلت و ارزش بیشتری دارد؟ (پرسش)
- خاستگاه و منشأ اصلی انتظار ظهور «مصلح و نجاتدهنده بزرگ» چیست؟ (پرسش)
- دعا برای تعجیل فرج چه تأثیری در فرج شیعیان دارد؟ (پرسش)
- دعای اللهم کن لولیک الحجه بن الحسن به چه منظوری خوانده می‌شود؟ (پرسش)
- آیات مربوط به ظهور و انتظار کدامند؟ (پرسش)
- انتظار در دیگر روزهای سال چگونه معنا پیدا میکند؟ (پرسش)
- رابطه انتظار با بهداشت روان چیست؟ (پرسش)
- رابطه انتظار با آینده جهان چیست؟ (پرسش)
- فلسفه انتظار چیست؟ (پرسش)
- باور به ظهور امام مهدی چگونه عامل پایداری و استقامت شیعه می‌شود؟ (پرسش)
- انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ (پرسش)
- جایگاه انتظار در فرهنگ شیعه چیست؟ (پرسش)
- چرا انتظار اهمیت و جایگاه ویژه و برجسته‌ای دارد؟ (پرسش)
- چرا انتظار فرج افضل اعمال است؟ (پرسش)
- ویژگی‌های منتظران واقعی در دوران غیبت چیست؟ (پرسش)
- انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
- چه نوع انتظاری راجح است؟ (پرسش)
- دانش آموزان چگونه باید منتظر امام مهدی باشند؟ (پرسش)
- رضایت امام مهدی از چه راهی به دست می‌آید؟ (پرسش)
- آیا شیعیان و منتظران ظهور افزون‌بر وظایف فردی و دینی تکالیف سیاسی و اجتماعی نیز دارند؟ (پرسش)
- آیا برای منتظر واقعی بودن اقدام‌های سیاسی و اجتماعی خاصی باید انجام داد؟ (پرسش)
- وظایف ما در دوران غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- چه تناسبی میان انتظار موعود و مبارزه با فساد وجود دارد؟ آیا انتظار به معنای ساکت ماندن نیست؟ (پرسش)
- چه مقام و منزلتی در روایات برای منتظران بیان شده است؟ (پرسش)
- جامعه منتظر دارای چه ویژگی‌هایی است؟ (پرسش)
- انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
- صرف‌نظر از وظایف شخصی در قبال امام مهدی وظایف خود انسان منتظر به‌طور کلی چیست؟ (پرسش)
- منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
- منتظران راستین امام مهدی دارای چه فضیلت و منزلتی هستند؟
- منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
- در روایات چه پاداشی برای منتظران امام مهدی بیان شده است؟ (پرسش)
- ویژگی‌های منتظران واقعی در این دوران چیست؟ (پرسش)
- آیا تنها انتظار فرج برای ظهور امام مهدی کافی است؟ (پرسش)
- ویژگی‌های انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد اعتقادی چیست؟ (پرسش)
- ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد علمی و اخلاقی چیست؟ (پرسش)
- فواید و آثار انتظار چیست؟ (پرسش)
- آثار فردی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار تربیتی انتظار چیست؟ (پرسش)
- چرا انتظار فرج امام مهدی موجب گشایش می‌شود؟ (پرسش)
- عنصر انتظار چگونه در آمادگی نظامی منتظران تأثیر دارد؟ (پرسش)
- چگونه روحیه انتظار را در خود تقویت کنیم؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج منشأ فرج‌های مادی برای منتظر خواهد بود؟ (پرسش)
- انتظار چه ابعادی دارد؟ (پرسش)
- ابعاد اعتقادی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- ابعاد عملی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
پانویس
- ↑ ر.ک. موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان ص ۳۲۲؛ مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۹۶.
- ↑ ر.ک. موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان ص ۳۲۲؛ مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۹۶.
- ↑ ر.ک. موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان ص ۳۲۲؛ مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۹۶.
- ↑ ر.ک. علی‌زاده، مهدی، نشانه‌های یار و چکامه انتظار، ص۷۹-۹۰.
- ↑ ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۲۱.
- ↑ ر.ک. علی‌زاده، مهدی، نشانه‌های یار و چکامه انتظار، ص۷۹-۹۰.
- ↑ ر.ک. علی‌زاده، مهدی، نشانه‌های یار و چکامه انتظار، ص۷۹-۹۰.
- ↑ «ای مؤمنان! از خداوند چنان که سزاوار پروا از اوست پروا کنید». سوره آل عمران، آیه ۱۰۲.
- ↑ ر.ک. علی‌زاده، مهدی، نشانه‌های یار و چکامه انتظار، ص۷۹-۹۰.
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۴: «"لَأَحَدُهُمْ أَشَدُّ بَقِیَّةً عَلَی دِینِهِ مِنْ خَرْطِ الْقَتَادِ فِی اللَّیْلَةِ الظَّلْمَاءِ أَوْ کَالْقَابِضِ عَلَی جَمْرِ الْغَضَا أُولَئِکَ مَصَابِیحُ الدُّجَی"»
- ↑ ر.ک. علی‌زاده، مهدی، نشانه‌های یار و چکامه انتظار، ص۷۹-۹۰.
- ↑ ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۲۱.
- ↑ ر.ک. علی‌زاده، مهدی، نشانه‌های یار و چکامه انتظار، ص۷۹-۹۰.
- ↑ ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۲۱.
- ↑ «شما بهترین گروهی بوده‌اید که (به عنوان سرمشق) برای مردم پدیدار شده‌اید؛ به کار پسندیده فرمان می‌دهید و از (کار) ناپسند باز می‌دارید.» سوره آل عمران، آیه ۱۱۰.
- ↑ ر.ک. علی‌زاده، مهدی، نشانه‌های یار و چکامه انتظار، ص۷۹-۹۰.
- ↑ الترغیب و الترهیب، منذری شامی، ج ۳، ص ۲۳۳: «"یا أیها الناس! إنّ اللّهَ یقولُ لکم: مُروا بالمعروف وانْهَوا عَن المُنکَرِ، قبلَ أنْ تَدعُوا فلا اُجیبَ لکم وتَسألونی فلا اُعطیکم وتَستَنْصِرُونی فلا أنصُرَکم"»
- ↑ ر.ک. علی‌زاده، مهدی، نشانه‌های یار و چکامه انتظار، ص۷۹-۹۰.
- ↑ دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۳۲۲، ۳۲۳.
- ↑ آل عمران، ۱۰۲.
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۴.
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۴.
- ↑ پیشین، بر پایه روایتی از امام جعفربن محمد الصادق (ع).
- ↑ اشیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ب ۲۳، ح ۱؛ الارشاد، مفید، ص ۳۱۸؛ الاحتجاج، طبرسی، ج ۲، ص ۳۱۸.
- ↑ ر.ک: بحث حول المهدی، سیدمحمد باقر صدر، تحقیق دکتر عبدالجبار شراره، صص ۱۲۷ و ۱۲۸.
- ↑ بحارالانوار، ج ۲، ص ۱۳۱.
- ↑ ر.ک: علل انحطاط مسلمین، مرتضی مطهری؛ احیای فکر دینی در اسلام، اقبال لاهوری؛ و همچنین مجموعه مقالات اولین و دومین کنگره «امام خمینی و احیاء تفکر دینی» که در قالب چهار مجلد از سوی دفتر تنظیم و نشر آثار امام خمینی انتشار یافته است.
- ↑ ینابیع الموده، قندوزی حنفی، چاپ اسلامبول، ص ۴۴۵؛ فرحه الغری، سید بن طاووس، حدیث از امام علی (ع) به نقل از: إثبات الهداه، ج ۳، ص ۵۶۰.
- ↑ مصابیح الأنوار فی حل مشکلات الأخبار، سید عبدالله شُبر، ج ۲، ص ۲۴۱ حدیث از امام صادق (ع) به نقل از: الغیبه شیخ طوسی؛ الارشاد، ج ۲، ص ۳۸۳، چاپ آل البیت (حدیث از امام صادق (ع))؛ إعلام الوری، طبرسی، ص ۴۳۱؛ بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۳۳۷.
- ↑ منتخب الأثر، لطف الله صافی، باب چهل و یکم، ص ۳۰۵، ح ۱ و ۲ (احادیث از امام صادق و امام باقر (ع)) به نقل از الغیبه نعمانی؛ ینابیع الموده، قندوزی، ص ۴۰۶ (حدیث از پیامبر اسلام (ص))؛ الارشاد، ج ۲، ص ۳۸۴ و بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۳۳۸ (حدیث از امام صادق (ع)).
- ↑ الغیبة، نعمانی، احادیث باب سیزدهم به ویژه ح ۱۹ و ۲۲؛ نوادر الأخبار، فیض کاشانی، کتاب انباء القائم، ص ۳۱۱؛ نجم الثاقب، حسین طبرسی نوری، باب سوم، ص ۱۳۳ حدیث از امام باقر (ع)؛ بحارالانوار، ج ۵۲، صص ۳۱۲ و ۳۸۱.
- ↑ همان.
- ↑ نهج البلاغه، خطبه ۱۳۸؛ بحارالأنوار، ج ۸، ص ۳۶۱. شراح شیعه و سنی نهج البلاغه این عبارت را در مورد مهدی منتظر (ع) و قیام او دانسته‌اند.
- ↑ آل عمران، ۱۱۰ به منظور آشنایی با ابعاد ادبی، روایی و اجتماعی آیه شریفه به ترتیب، تفاسیر ذیل را ملاحظه فرمایید: جوامع الجامع، طبرسی، ص ۶۶، چاپ مکتبه الکعبه، تهران - ۱۳۶۲؛ تفسیر کنزالدقائق و بحرالغرائب، شیخ محمد بن محمدرضا قمی مشهدی، ج ۳، صص ۱۹۹ - ۲۰۰؛ پرتوی از قرآن، سیدمحمود طالقانی، ج ۳، صص ۲۷۵ - ۲۸۳.
- ↑ الترغیب و الترهیب، منذری شامی، ج ۳، ص ۲۳۳.
- ↑ الکافی، ج ۵، ص ۵۶، ح ۱؛ التهذیب، طوسی، ج ۶، ص ۱۸۰ و به همین مضمون روایت امام حسین (ع) در تحف العقول، ص ۲۳۷.
- ↑ ر.ک: تهذیب الاحکام، طوسی، ج ۶، ص ۱۷۶؛ الأمالی، صدوق، ص ۲۵۴؛ الکافی، ج ۵، ص ۵۶.
- ↑ ر.ک: ثواب الأعمال، صدوق، ص ۳۰۴؛ کنزالعمال، ج ۳، ص ۶۶؛ وسایل الشیعه، ج ۱۱، ص ۴۰۷؛ الکافی، ج ۵، ص ۵۹؛ الخصال، صدوق، ص ۱۳۸.
- ↑ کنز العمال، متقی هندی، ج ۳، ص ۶۶، ح ۵۵۷۶.
- ↑ نهج البلاغه، حکمت ۳۷۴؛ و قریب به آن: غرر الحکم، کلمه ۳۶۴۸.
- ↑ مستطرفات السرائر، ابن ادریس حلی، ص ۱۴۱؛ بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۳۷۵.
- ↑ بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۳۶۶.
- ↑ قسمتی از دعای شریف «عهد» که از امام صادق (ع) صادر شده است.
- ↑ الغیبة، شیخ طوسی، باب امتحان الشیعه فی حال الغیبة، ص ۲۰۶.
- ↑ پیشین.
- ↑ الإحتجاج، طبرسی، ج ۲، ص ۳۲۴؛ نوادر الأخبار، فیض کاشانی، کتاب أنباء القائم، باب ما خرج من توقیعاته، ص ۲۷۸.
- ↑ علی‌زاده، مهدی، نشانه‌های یار و چکامه انتظار، ص۷۹-۹۰
- ↑ مجمع البحرین، ص ۲۹۷ (به نقل از در انتظار ققنوس، ص ۲۷۸.).
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۴.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۴.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۲۱.
- ↑ مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۹۶.