علی بن مهزیار اهوازی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

آشنایی اجمالی

ابوالحسن علی بن مهزیار اهوازی دورقی اصالتاً از دورق خوزستان،[۱] اهل هند، روستایی در فارس و ساکن اهواز بود.[۲] امام کاظم،[۳] امام رضا، امام جواد و امام هادی (ع)[۴] را درک کرد و صحابی ایشان بود. از امام هشتم و نهم[۵] و همچنین از فضالة بن ایوب و محمد بن اسماعیل بن بزیع روایت کرده است.[۶] راویانی چون عباس بن معروف، محمد بن عبدالجبار، حسین بن اسحاق، محمد بن عیسی یقطینی و سهل بن زیاد از او نقل حدیث نموده‌اند.[۷]

علی بن مهزیار از یاران خاص امام جواد و امام هادی (ع) بود و از سوی آنان وکیل برخی مناطق بود، از این‌رو توقیعاتی درباره او برای شیعیان نوشته شد که وی را مدح نمود. او در نقل روایت، ثقه و در عقیده، غیر قابل طعن است. پدرش نصرانی بود که به اسلام گروید و گفته‌اند که خود علی نیز در کودکی اسلام آورد و تشیع را اختیار کرد.[۸] از او به عنوان فقیه و مفسر تعبیر کرده‌اند.[۹]

تاریخ وفات وی روشن نیست، اما نجاشی ذیل ترجمه حریز می‌‌گوید: محمد بن علی انصاری از علی بن مهزیار به سال ۲۲۹ه‍ حدیث شنیده است.[۱۰] شیخ طوسی پس از آنکه وی را جلیل‌القدر و واسع‌الروایه توصیف کرده، می‌‌گوید: او دارای ۳۳ کتاب مانند کتب حسین بن سعید اهوازی است و علاوه بر آنها کتاب‌های حروف القرآن و الانبیاء و البشارات را داراست. احمد برقی گفته است که علی بن مهزیار مصنفات حسین بن سعید را گرفته و اضافاتی در آنها ایجاد کرده است.[۱۱] مجموع تألیفات وی عبارت‌اند از: التفسیر الفضائل المثالب الدعاء التجمل و المروّه المزار الرد علی الغلاة فضائل المؤمنین و برّهم الملاحم التقیه الزهد الحروف القائم البشارات الانبیاء النوادر رسائل علی بن اسباط و کتب فقهی در موضوع صلاة زکات صوم حج طلاق حدود دیات عتق و تدبیر تجارات و اجارات مکاسب وصایا مواریث خمس شهادات صید و ذبائح شربه نذور و ایمان و کفارات[۱۲] و کتاب‌هایی در حوزه‌های دیگر مثل وفاة ابی ذر حدیث بدر اسلام سلمان فارسی[۱۳] و به قولی فضائل امیر المؤمنین النقض علی علی بن اسباط الفطحی[۱۴] الخصال و حدیث الاشعریه[۱۵].[۱۶]

جستارهای وابسته

منابع

  1. جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱

پانویس

  1. رجال النجاشی ۲/۷۴.
  2. اختیار معرفة الرجال ۵۴۸.
  3. مناقب آل ابی طالب ۴/۳۵۰.
  4. رجال الطوسی ۳۸۱، ۴۰۳ و ۴۱۷.
  5. رجال النجاشی ۲/۷۴.
  6. اختیار معرفة الرجال ۱۰۷ و ۲۴۵.
  7. جامع الرواة ۱/۶۰۴.
  8. رجال النجاشی ۲/۷۵.
  9. معجم المؤلفین ۷/۲۴۷.
  10. رجال النجاشی ۱/۳۴۲.
  11. الفهرست (طوسی) ۸۸.
  12. رجال النجاشی ۲/۷۵ و ۷۶.
  13. الفهرست (طوسی) ۸۸.
  14. الذریعه ۱۶/۲۵۶ و ۲۴/۲۸۹.
  15. معالم العلماء ۶۳.
  16. جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص ۵۳۰-۵۳۱.