فتنه‌هایی که در آخر الزمان شیعیان را تهدید می‌کنند کدامند و راه مقابله با آنها چیست؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
فتنه‌هایی که در آخر الزمان شیعیان را تهدید می‌کنند کدامند و راه مقابله با آنها چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / غیبت امام مهدی / آخرالزمان
مدخل اصلیفساد در آخرالزمان
تعداد پاسخ۲ پاسخ

فتنه‌هایی که در آخر الزمان شیعیان را تهدید می‌کنند کدامند و راه مقابله با آنها چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

محمد جواد خراسانی

آیت‌‌الله محمد جواد خراسانی، در کتاب «مهدی منتظر» در این‌باره گفته است:

«وقایع نوعیه مختص به شیعه‌: آن‌چه به شیعه اختصاص دارد زائد بر آن‌ها که گذشت خلاصه‌اش تمحیص و تمییز است، یعنی پاک شدن و از هم جدا شدن و این‌که دینداری و نگهداری عقیده بسیار مشکل است در اثر چند امر:

  1. از جهت اختلافاتی که در وجود آن حضرت و حیات او پیدا می‌شود.
  2. در اثر طول غیبت که سبب یأس و نومیدی می‌شود.
  3. از جهت اختلافاتی که در مابین ایشان پیدا می‌شود در امور خاصه که به هم در افتند و باهم معارضه و مبارزه کنند.
  4. از جهت مدعیان باطل که فریبنده جاهل است و داعیان اغواءکننده، که گول زننده ساده غافل است.
  5. از جهت بلاها و شکنجه‌ها که از ناحیه دشمنان و مخالفین می‌بینند.
  6. از جهت دنیاخواهی و تقلید از دهل دنیا و از وضع زمانه.

و همه این‌ها از جهت امتحان است که حضرت موسی بن جعفر (ع) فرمود: "صاحب این امر را ناچار است از غیبتی تا این‌که برگردد از این امر کسی که قائل به‌ او بود و این امتحانی است که خداوند خلق خود را به آن امتحان می‌کند"[۱].

و حضرت صادق (ع) فرمود: "درازی عمر او و امتحان خلق در زمان غیبت او مانند نوح (ع) است که هفت مرتبه مأمور شد که هسته خرما بکارد و از میوه او بخورد، آن‌گاه عذاب بر قومش نازل شود و چون درخت می‌شد و به میوه می‌رسید باز به تأخیر می‌افتاد و در هر مرتبه که به تأخیر می‌افتاد جمعی از قوم او از او برمی‌گشتند و می‌گفتند: اگر نوح پیامبر بود وعده او خلف نمی‌شد و چون وعده به پایان رسید خداوند به نوح فرمود: اگر در همان اول عذاب می‌فرستادم آن‌ها که در هر مرتبه مرتد شدند باقی مانده بودند، آن گاه آن خبث باطن و سوء سریره و نفاق قلبی خود را بعد از نجات، با مؤمنین ظاهر می‌ساختند و با ایشان به خصومت و محاربه برای ملک و دولت و ریاست برمی‌خاستند و هم‌چنین مدت غیبت قائم ما به طول انجامد تا حق از غیر حق خالص گردد و ایمان از دروغ صاف گردد، به سبب مرتد شدن آن‌کس که طینت او خبیث است از شیعیان، که خوف آن است که چون تمکن پیدا کنند و دولت یابند نفاق خود را ظاهر کنند"[۲]»[۳].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. نویسندگان کتاب آفتاب مهر؛
نویسندگان کتاب «آفتاب مهر» در این‌باره گفته‌اند:

«در روایات اهل بیت (ع) از مواردی به عنوان فتنه‌های آخر الزمان یاد شده است که به برخی آن‌ها به صورت فهرست‌وار اشاره می‌کنیم:

  1. جهل و عدم شناخت مناسب درباره وجود مقدس امام و نقش او در خلقت و هدایت مردم[۴]
  2. دین شعاری و حرکت نمادین عده‌ای که خود را مسلمان می‌نامند؛ ولی قرآن و اسلام را کنار گذاشته‌اند[۵]
  3. اسلام ستیزی: امام صادق (ع) از قول پیامبر (ص) می‌فرماید: "اسلام با غربت ظاهر شد و به زودی نیز چنانکه بود به حال غربت برمی‌گردد، پس خوشا به حال غربا"[۶] مرحوم دوانی در توضیح می‌گوید: غربت دومی‌ که پیامبر (ص) فرمود، توسط مسلمانان در آخر الزمان به وجود می‌آید.
  4. دجال: در پی آمدن دجال، فتنه‌ای شکل می‌گیرد که مردم را به چالش کشیده، از خداوند متعال دور می‌کند؛ چرا که در ظاهری فریبنده و چهره‌ای جذاب ظاهر می‌شود.
  1. تجاوز به جوامع اسلامی‌و شیعی و کشتار آنان؛[۸]
  2. گسترش فساد و تباهی از یک سو، و ایجاد شک و تردید درباره ظهور امام موعود و به تمسخر گرفتن انتظار و ظهور، از سوی دیگر.[۹]
  1. بالابردن فهم و شناخت درباره امام و امامت، مفاهیم و آموزه‌های دین، مباحث مهدویت و مفاهیمی‌ که در رابطه با این موضوع است؛[۱۰]
  2. وحدت کلمه در سایه رهبری مرجعیت که طبق بیان پیشوایان دین _ از جمله امام زمان (ع) _ همه وظیفه دارند به آن‌ها رجوع کنند؛[۱۱]
  3. عمل به وظایف دین، کسب تقوا، دوری از فساد و جلوگیری از آن، امر به معروف و نهی از منکر؛
  4. ایجاد روحیه نشاط و تلاش در خود و جامعه و حرکت به سوی سازندگی و زمینه سازی برای ظهور.
  • اکنون یادآور می‌شویم که مهم‌ترین عامل برای مقابله با انواع فتنه‌ها در آخر الزمان، دو چیز است:
  1. معرفت و شناخت امام: امام صادق (ع) می‌فرماید: "امام خود را بشناس؛ پس همانا زمانی که امامت را شناختی، هیچ آسیبی به تو نخواهد رسید از اینکه امر ظهور، جلو بیفتد و یا عقب بیفتد"[۱۲] در روایتی دیگر می‌فرماید: "هر کس امام خویش را شناخت و آن گاه پیش از آنکه صاحب الأمر قیام کند، از دنیا رفت، بسان کسی است که در سپاه آن حضرت حضور پیدا کرده است. نه؛ بلکه بسان کسی است که زیر پرچم او حاضر شده باشد"[۱۳]
  2. رجوع به عالمان: ائمه تکلیف شیعه را در دوران غیبت کبرا، مشخص کرده‌اند. اسحاق بن یعقوب درباره تکلیف شیعیان در غیبت کبرا از امام مهدی (ع) پرسید و توقیع ذیل در پاسخ او صادر گردید: "... و اما در پیش آمد‌هایی که برای شما رخ می‌دهد، باید به راویان اخبار ما دانشمندان علوم دینی رجوع کنید. ایشان حجت من بر شما هستند و من، حجت خدا بر آنانم"[۱۴]. پس مهم‌ترین راه برون رفت از مشکلات در زمان غیبت، شناخت امام و تبعیت از فقهای بزرگ به ویژه ولی فقیه و رهبر جامعه اسلامی‌است. اگر این مهم به صورت کامل عملی شود، فرد و جامعه، در مقابل طوفان حوادث و خطرات و فتنه‌ها محفوظ خواهند ماند»[۱۵].

پانویس

  1. معجم احادیث الامام المهدی، ج ۴، ۱۳۸، ح ۱۱۹۸؛ بحارالانوار، ج ۵۱، ۱۵۰، ح ۱.
  2. کمال الدین، ج۲، ۳۵۵؛ بشارة الاسلام، ص ۱۷۰.
  3. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۱۳۱.
  4. ملاحم، ص۶۰.
  5. مهدی موعود، ص۹۵۸.
  6. مهدی موعود، ص۹۵۹.
  7. مهدی موعود، ص۹۶۵.
  8. عقدالدرر، ص۳۳۳.
  9. غیبت نعمانی، ص۲۵۳.
  10. کافی، ج۱، ص۳۷۱.
  11. کمال الدین، ج۲، ص۴۸۳.
  12. رک: کافی، ج۱، ص۳۷۱، ح۱.
  13. غیبت نعمانی، ص۳۲۹، ح۲؛ اصول کافی، ج۱، ص۳۷۱.
  14. " وَ أَمَّا الْحَوَادِثُ‏ الْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فِيهَا إِلَى‏ رُوَاةِ حَدِيثِنَا فَإِنَّهُمْ‏ حُجَّتِي‏ عَلَيْكُمْ‏ وَ أَنَا حُجَّةُ اللَّهِ‏ عَلَيْهِمْ‏ ‏"؛ غیبت طوسی، ص۲۹۰، ح۲۴۷؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۴۸۳، باب ۴۵، ح۴.
  15. آفتاب مهر، ج۲، ص ۶۷ - ۷۰.