قطا

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

قطا نام مرغ و پرنده‌ای است که به فارسی سنگ‌خوار گویند، شبیه فاخته و قمری. چشمش بسیار تیزبین است و از ارتفاع بسیار، وجود آب را تشخیص می‌دهد و در شناخت آب و راه‌ها مهارت دارد و پیش از طلوع آفتاب، به اندازه مسافت ده روز در پی آب خارج می‌شود و بی‌آنکه مسیر را در رفت و برگشت گم کند، به لانه بر می‌گردد[۱].

مقدمه

صدای او کاروان‌ها را به وجود آب در یک محلّ آگاه می‌کند و در آشنایی به راه و راهنمایی، به آن مثل زده می‌شود: هو اهدى من القطا، هو اصدق من القطا[۲]. سید الشهدا (ع) روز عاشورا وقتی برای آخرین وداع با اهل بیت، نزد خیمه‌ها آمد و با آنان خداحافظی کرد، دخترش سکینه گفت: ای پدر، ما را به حرم جدّمان بازگردان. حضرت با حسرت فرمود: افسوس! اگر مرغ قطا را وامی‌گذاشتند، در آشیانۀ خویش می‌آرمید «هَيْهَاتَ لَوْ تُرِكَ الْقَطَا لَنَامَ»[۳]. تشبیه خویش به آن مرغ، با توجّه به ویژگی‌ها و صفاتش جای تأمّل است. یعنی امام نیز تیزبین و بصیر و راه‌شناس است، وجودش و صدا و کلامش دیگران را به آبشخور هدایت رهنمون می‌سازد، هرگز گم نمی‌شود و بیراهه نمی‌رود و هادی دیگران است. امّا افسوس که نگذاشتند امام هدایت، در کانون ارشاد اندیشه‌ها بماند و راهنمایی کند و اینگونه از آشیانۀ اصلی‌اش که جوار حرم پیامبر است، آواره‌اش ساختند[۴].

منابع

پانویس

  1. مجمع البحرین.
  2. لغت‌نامه، دهخدا.
  3. بحار الأنوار، ج۴۵، ص۴۷؛ عوالم (امام حسین)، ص۲۹۰.
  4. محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص ۳۸۵.