قلمرو حکومت امیر المؤمنین
مقدمه
- پس از قتل عثمان، حکومت اسلامی به حضرت علی (ع) رسید و چون آن حضرت با جنگهای داخلی روبهرو شد، فتوحات تازهای در عصر وی انجام نگرفت و همان محدودۀ پیشین، قلمرو حکومت حضرت بود، یعنی حجاز، عراق، شام، مصر و ایران. اینها هرکدام یکی از ایالتهای حکومت آن روزگار محسوب میشد. منطقۀ شام به دلیل طغیان و نافرمانی معاویه و بروز جنگ صفین، بیرون از قلمرو فرمانروایی حضرت باقی ماند. حجاز، شامل مکّه، مدینه، طائف، تهامه، یمن، نجد و یمامه میشد که در هریک از اینها شهرهای زیادی هم بود. ابو قتادۀ انصاری و قثم بن عباس، والیان مکّه بودند. در مدینه کسانی چون سهل بن حنیف، تمیم بن عروه، ابو ایّوب انصاری، حارث بن ربیع از سوی امام، ولایت داشتند. عبید اللّه بن عباس در یمن حکومت داشت. در مصر هم قیس بن سعد، محمّد بن ابی بکر، مالک اشتر از سوی حضرت علی (ع) به ولایت گماشته شدند (هرچند مالک اشتر در مسیر راه با توطئۀ معاویه کشته شد و به مصر نرسید). در منطقۀ عراق که بصره و کوفه از مهمترین مراکز آن به شمار میرفت، عمارة بن شهاب، ابو موسی اشعری، قرظة بن کعب انصاری در کوفه به ولایت منصوب شدند و در بصره نیز عثمان بن حنیف و عبد اللّه بن عباس امارت یافتند. در منطقۀ مدائن نیز که مجموعۀ هفت شهر آباد و نزدیک به هم بود و مرکز آنها تیسفون نام داشت، حذیفة بن یمان و یزید بن قیس ارحبی ولایت داشتند و در بخشی از عراق هم کمیل بن زیاد و مالک اشتر و دیگران امارت داشتند. در منطقۀ وسیع ایران که شامل چند استان همچون اهواز، اصفهان، ری، قزوین، همدان، ماهان، فارس، آذربایجان و سیستان بود، والیانی از سوی حضرت علی (ع) حکومت میکردند. بحرین نیز یکی دیگر از محدودههای تحت حکومت آن حضرت بود[۱][۲].
منابع
پانویس
- ↑ با استفاده از مقالۀ «کارگزاران و موقعیّت جغرافیایی حکومت علی»، ویژهنامۀ فصلنامۀ حکومت اسلامی، دفتر دوّم. برای آشنایی با کارگزاران حکومت علوی، از جمله ر. ک: «سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب»، علی اکبر ذاکری، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۸۹.