ثمود

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
(تغییرمسیر از قوم ثمود)

مقدمه

نام قومی از قبایل عرب که خداوند، حضرت صالح را به عنوان پیامبر به سوی آنان برانگیخت و شتری عجیب و ویژه هم معجزه او بود (ناقه صالح). قوم ثمود در شمال حجاز می‌زیستند و قومی مغرور، متکبّر، متعصّب و بت‌پرست بودند. دعوت‌های حضرت صالح در آنان تأثیری نکرد و جز عدّه بسیار اندک، به خدا ایمان نیاوردند و طغیان را به جایی رساندند که آن ناقه معجزه را هم کشتند، خداوند عذابی فرستاد و همه هلاک شدند.

قرآن مکرّر از قوم عاد و ثمود و هلاکتشان با عذاب آسمانی به عنوان عبرت و از هدایت‌های پیامبرشان حضرت صالح یاد کرده است[۱].

تمدن قوم ثمود

از آن‌چه خدای تعالی در سوره اعراف و شعراء بیان فرموده، به دست می‌آید که قوم ثمود مردمان متمدنی بوده‌اند که برای سکونت خود قصرها می‌ساختند و با شکافتن دل کوه‌ها، با مهارت خاصی خانه بنا می‌کردند. همچنین در سوره اعراف آمده است: «و... خدا شما را در این سرزمین جای‌گیر ساخت که از دشت‌های آن برای ساختن قصرها استفاده کنید و از کوه‌ها، خانه‌ها می‌تراشید و نعمت‌های خدا را به یاد آرید»[۲]. در سوره شعراء است: «... چنان نیست که شما را در این نعمت‌ها که هستید (آزادانه) در حال آسایش (و بدون باز پرسی) واگذارند، در این باغستان‌ها و چشمه‌سارها و کشتزارها و نخلستان‌ها که گل‌های بسیار (یا لطیف) دارد و در خانه‌هایی که با مهارت از کوه‌ها می‌تراشید (و برای خود می‌سازید)»[۳]. شغل آنان چنان که از آیات ذیل به دست می‌آید، زراعت، احداث قنوات و غرس نخل‌ها بوده است و زندگی آسوده و خوشی داشته‌اند.[۴]

عمرهای طولانی و آسایش آنها

طبرسی به در تفسیر همین آیه سوره شعراء از ابن عباس نقل کرده که قوم ثمود برای تابستان و ایامی که هوا ملایم بود، خانه‌هایی در زمین‌های مسطح می‌ساختند و برای زمستان‌ها دل کوه را می‌تراشیدند و از آنها خانه درست می‌کردند تا محکم‌تر و گرم‌تر باشد[۵]. روایت شده که به سبب عمرهای درازی که داشتند، ناچار بودند برای دوام بیشتر، سنگ‌های کوه را بتراشند و خانه‌های خود را در تونل‌هایی که در کوه احداث کرده بودند، بسازند؛ زیرا سقف‌های معمولی به اندازه عمرهای ایشان دوام نمی‌آورد[۶]. همچنین در تفسیر آیه ۶۱ سوره هود از ضحاک نقل کرده که: عمر ثمودیان مابین سیصد تا هزار سال بوده است؛ یعنی کمتر از سیصد سال عمر نمی‌کردند[۷].[۸]

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۶۶.
  2. وَبَوَّأَكُمْ فِي الْأَرْضِ تَتَّخِذُونَ مِنْ سُهُولِهَا قُصُورًا وَتَنْحِتُونَ الْجِبَالَ بُيُوتًا فَاذْكُرُوا آلَاءَ اللَّهِ وَلَا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ «و در این سرزمین جای داد که در هامون آن کاخ‌ها می‌سازید و کوه‌ها را برای خانه‌سازی می‌تراشید پس نعمت‌های خداوند را به یاد آورید و در این سرزمین تبهکارانه آشوب نورزید» سوره اعراف، آیه ۷۴.
  3. أَتُتْرَكُونَ فِي مَا هَاهُنَا آمِنِينَ * فِي جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ * وَزُرُوعٍ وَنَخْلٍ طَلْعُهَا هَضِيمٌ * وَتَنْحِتُونَ مِنَ الْجِبَالِ بُيُوتًا فَارِهِينَ «آیا شما را در آنچه اینجاست آسوده رها می‌کنند؟ * در بوستان‌ها و (کنار) چشمه‌ساران * و کشتزارها و خرمابنی که شکوفه‌اش ترد است؟ * و از (دل) کوه‌ها استادانه خانه‌هایی می‌تراشید» سوره شعراء، آیه ۱۴۶-۱۴۹.
  4. رسولی محلاتی، سید هاشم، تاریخ انبیاء ص ۱۰۲.
  5. مجمع البیان، ج۴، ص۴۴۰.
  6. مجمع البیان، ج۴، ص۴۴۰.
  7. مجمع البیان، ج۵، ص۱۷۴.
  8. رسولی محلاتی، سید هاشم، تاریخ انبیاء ص ۱۰۲.