محاسبه در معارف و سیره علوی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث محاسبه است. محاسبه از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: محاسبه در اخلاق اسلامی - محاسبه در معارف و سیره علوی - محاسبه در فقه سیاسی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
مراقبه و محاسبه در روایات حضرت علی (ع) به کار رفته‌اند، هرچند موارد کاربرد مراقبه کم‌تر از محاسبه است. درباره مراقبه می‌فرماید: «بر نفس خویش مراقبت کن»[۱]. و «خداوند بنده‌ای را که مراقب گناه خود است، رحمت کند»[۲]. و درباره محاسبه می‌فرماید: «با محاسبه، نفس‌هایتان را به بند کشید»[۳]. و «هر کس نفس خود را محاسبه کند، بر عیوبش واقف شود»[۴]. همین روایت، که درباره ارتباط میان محاسبه نفس و آگاهی از عیوب نفس است، به خوبی نشان می‌دهد که میان محاسبه و تشخیص عیوب- که کار عقل است- گونه‌ای ارتباط برقرار است[۵].
منابع
پانویس
- ↑ «اجْعَلْ مِنْ نَفْسِكَ عَلَى نَفْسِكَ رَقِيباً...»؛ (گفتار امیرالمؤمنین علی (ع)، ج۲، ص۱۴۳۴).
- ↑ «رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً رَاقَبَ ذَنْبَهُ...»؛ (گفتار امیرالمؤمنین علی (ع)، ج۱، ص۶۰۹).
- ↑ «قَيِّدُوا أَنْفُسَكُمْ بِالْمُحَاسَبَةِ»؛ (گفتار امیرالمؤمنین علی (ع)، ج۲، ص۱۴۴۹).
- ↑ «مَنْ حَاسَبَ نَفْسَهُ وَقَفَ عَلَى عُيُوبِهِ»؛ (گفتار امیرالمؤمنین علی (ع)، ج۲، ص۱۴۴۹).
- ↑ بهشتی، سعید، مقاله «تربیت عقلانی»، دانشنامه امام علی ج۴، ص ۲۱۳.