محل حکومت امام مهدی کجاست؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
محل حکومت امام مهدی کجاست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / عصر پس از ظهور / حکومت جهانی امام مهدی / محل حکومت امام مهدی
مدخل اصلیمرکز حکومت امام مهدی
تعداد پاسخ۹ پاسخ

محل حکومت امام مهدی کجاست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

پاسخ نخست

علی رضا رجالی تهرانی

حجت الاسلام و المسلمین علی رضا رجالی تهرانی، در کتاب «یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان» در این‌باره گفته است:

«یکی از امور قطعی در عصر ظهور امام زمان (ع)، این است که مقر و مرکز سلطنت آن حضرت، در شهر کوفه است. شواهد روایی راجع به این مسئله بسیار است که جای هیچ شک و تردیدی را باقی نمی‏‌گذارد. مفضّل از امام صادق (ع) پرسید: خانه مهدی (ع) در کجا خواهد بود و مؤمنین در کجا جمع می‏‌‏شوند؟ حضرت فرمود: مقرّ حکومت او، شهر کوفه است، و محل حکومتش مسجد جامع کوفه، و بیت المال و محل تقسیم غنایم در مسجد سهله واقع در زمین‌های صاف و مسطح و روشن نجف و کوفه است[۱] و نیز امیر المؤمنین علی (ع) در یک پیش‏بینی و خبر غیبی، چنین می‏‌‏فرماید: گویی هم‏اکنون به شیعیانمان در مسجد کوفه می‏‌‏نگرم که خیمه‌‏ها زده‌‏اند و قرآن را بدان‏گونه که نازل شده به مردم می‏‌‏آموزند، بدانید که قائم ما چون قیام کند آن مسجد را بازسازی خواهد کرد و قبله آن را استوار خواهد ساخت[۲]»[۳].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. آیت الله نجم‌الدین طبسی؛
آیت الله نجم‌الدین طبسی در کتاب «چشم اندازی به حکومت مهدی» در اين‌باره گفته است: «ابوبصیر می‌گوید: امام صادق (ع) فرمود: "ای ابا محمد! گویا می‌بینم که قائم آل محمد با خانواده اش در مسجد سهله فرود آمده است. گفتم: آیا خانه او مسجد سهله است؟ فرمود: آری؛ همان جا که منزلگاه ادریس پیامبر بوده است وهیچ پیامبری برانگیخته نشده، مگر آن که در آن مسجد نماز گزارده است. کسی که در آن اقامت کند، مانند کسی است که در خیمه رسول خدا (ص) بوده است. هیچ مرد وزن مؤمنی نیست، مگر آن که دلش به سوی آن مسجد است. هر شب وروزی که می‌گذرد، فرشتگان الهی به آن مسجد پناه می‌برند وخدا را می‌پرستند.‌ ای ابا محمد! اگر من هم نزدیک شما بودم، هیچ نمازی را جز در آن مسجد به جا نمی‌آوردم. آن گاه که قائم ما قیام کند، خداوند انتقام رسولش و همه ما را از دشمنان خواهد گرفت"[۴]. امام صادق (ع) از مسجد سهله یاد کرد و فرمود: "آن خانه صاحب ما (حضرت مهدی) است؛ زمانی که با خاندانش در آن جا سکونت گزیند"[۵]. امام باقر (ع) می‌فرماید: "مهدی (ع) قیام می‌کند و به سوی کوفه می‌رود و منزلش را آن جا قرار می‌دهد"[۶]. نیز آن حضرت می‌فرماید: "هنگامی‌ که قائم ما قیام کند و به کوفه برود، هیچ مؤمنی نیست، مگر آن که در آن شهر در کنار مهدی (ع) سکونت می‌گزیند یا به آن شهر می‌آید"[۷]. حضرت امیر (ع) در این باره می‌فرماید: "روزگاری فرا رسد که این جا (مسجد کوفه) نمازگاه ومصلای مهدی (ع) گردد"[۸]. ابوبکر حضرمی‌ می‌گوید: به امام باقر (ع) یا به امام صادق (ع) گفتم: کدام سرزمین پس از حرم خدا وحرم پیامبرش با فضیلت‌تر است؟ فرمود: "ای ابابکر! سرزمین کوفه که جایگاه پاکی است ودر آن مسجد سهله قرار دارد و مسجدی که همه پیامبران در آن نماز خوانده‌اند واز آن جا عدالت الهی پدیدار می‌گردد و قائم خداوند وقیام کنندگان پس از او از همان جا خواهند بود. آن جا جایگاه پیامبران و جانشینان صالح آنان است"[۹]. محمد بن فضیل می‌گوید: قیامت بر پا نمی‌شود تا این که همه مؤمنان در کوفه گردآیند[۱۰]. رسول خدا (ص) می‌فرماید: "حضرت مهدی (ع) نُه یا ده سال حکومت می‌کند وخوشبخت ترین مردم نسبت به او مردم کوفه هستند"[۱۱]. از مجموع روایات چنین فهمیده می‌شود که شهر کوفه پایگاه اصلی فعالیت‌ها ومرکز فرمانروایی امام زمان (ع) است»[۱۲].
۲. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛
حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «پرسمان مهدویت» در این‌باره گفته است: «دوران ظهور حضرت مهدی (ع) که درخشان‌ترین فراز تاریخ و روشن‌ترین دوران حیات انسانی است، ویژگی‌های فراوانی دارد که از جمله مهم‌ترین آنها حاکمیت واپسین معصوم و حجت الهی است. درباره محل زندگی حضرت مهدی (ع) و حکومت آن حضرت در عصر ظهور، روایات فراوانی وجود دارد. به طور عمده در این روایت‌ها، مسجد سهله را منزل آن حضرت و شهر کوفه را به عنوان پایگاه حکومتی آن حضرت معرفی کرده‌اند.[۱۳]. البته چگونگی زندگی در عصر ظهور مشخص نشده ولی به نظر می‌رسد تفاوت بسیاری با نحوه زندگی امروزی داشته باشد. تکامل علوم بشری، کمال عقلانی بشر، گسترش خارق العاده امکانات و رفاه عمومی، امنیت فراگیر بر کل کره زمین و ... به طور قطع ویژگی‌هایی را برای زندگی در آن زمان ایجاد خواهند کرد، که به راستی در تصور ما نمی‌گنجد»[۱۴].
۳. حجت الاسلام و المسلمین مروجی طبسی؛
حجت الاسلام و المسلمین محمد جواد مروجی طبسی، در کتاب «بامداد بشریت» در این‌باره گفته است:

«از اینکه امام مهدی (ع) در مسجد سهله سکونت می‌کند و این مسجد در کنار شهر کوفه است، معلوم می‌شود که مرکز حکومت امام زمان شهر کوفه می‌باشد. افزون بر این، از ظواهر احادیث بر می‌آید که تمام برنامه‌های امام مهدی (ع) در شهر کوفه به اجرا گذارده می‌شود.

امام عصر (ع) اگرچه در مکه ظهور می‌کند، اما در مکه نمی‌ماند، بلکه همراه نیروها به طرف شهر کوفه حرکت خواهد کرد. بدین سبب است که امام صادق (ع) فرمود: "هر کس خانه‌ای در کوفه دارد، آن را از دست ندهد"[۱۵].

امیر مؤمنان (ع) نیز فرمود: "به اندازه موضع یک قدم در کوفه برایم بهتر است که در مدینه خانه‌ای داشته باشم"[۱۶].

حضرت مهدی (ع) در کنار مسجد کوفه مسجدی می‌سازد که هزار در دارد[۱۷]. امام زمان (ع) نیروهای خود را از کوفه به سراسر جهان می‌فرستد[۱۸]»[۱۹].
۴. حجت الاسلام و المسلمین علی‌پور؛
حجت الاسلام و المسلمین مهدی علی‌پور، در مقاله «ظهور» در این‌باره گفته است: «حضرت مهدی (ع) بعد از مدينه، به سوی عراق حرکت می‌کند و با گذشتن از رشته کوه‌های "شمر"، "حائل" و "رفحاء" به نجف می‌رسد. بر اساس بسیاری از روایات، مرکز حکومت امام عصر (ع) "کوفه" خواهد بود. مفضّل از امام صادق (ع) پرسید: "سرورم! آیا همه مؤمنان راستین در عصر ظهور "قائم" در کوفه خواهند زیست ؟ امام (ع) فرمود: آری، همه در کوفه یا پیرامون آن خواهند بود و کوفه چنان ارزشی می‌یابد که بهای هر متر آن از مرز دو هزار درهم خواهد گذشت. هنگامی که قائم (ع) وارد کوفه می‌شود و آنجا مرکز حکومت عادلانه جهانی می‌گردد، مؤمنان دوست دارند در آنجا باشند و دل‌های ایمان آورندگان همواره در آنجا خواهد بود.[۲۰] در آن زمان، کوفه شهری بسیار بزرگ است و تا کربلا نیز گسترش می‌یابد. حضرت در کوفه مسجدی بسیار بزرگ می‌سازد که ده هزار در دارد و همه نمازگزاران در آن جای می‌گیرند.[۲۱] سپس برای نبرد با سپاه سفیانی، از کوفه به سوی شام و "رمله"(یکی از مناطق فلسطین) حرکت می‌کند. بر اساس روایات، حضرت مهدی (ع) به دروازه شهر "لُد"، روستایی نزدیک بیت المقدس، می‌رسد و حکومت‌های ستمکار آن جا را نابود می‌سازد، در دروازه شهر "لُد"، عیسی بن مریم (ع) از آسمان فرود می‌آید، با حضرت مهدی (ع) بیعت می‌کند. و پشت سرش نماز می‌خواند. درباره فرود آمدن عیسی بن مریم (ع) و بیعتش با امام عصر (ع)، روایات فراوانی وجود دارد و این امر انکارناپذیر می‌نماید [۲۲]. بدین ترتیب، امام عصر (ع) بر تمام جهان پیروز می‌شود و جهان از آرامش و عدالت و مهر و شفقت آکنده می‌گردد» [۲۳].
۵. حجت الاسلام و المسلمین یوسفیان؛
حجت الاسلام و المسلمین دکتر مهدی یوسفیان، در کتاب «رخدادهای ظهور» در این‌باره گفته است: «در روایتی از وجود مقدس امام باقر (ع) یا امام صادق (ع) نقل شده است: "عدل خدا از کوفه ظاهر می‌شود و در آن جا قائم (ع) و حاکمانِ بعد از او خواهند بود"[۲۴] در روایت دیگری از امام باقر (ع) آمده است: "گویا قائم (ع)را بر نجف کوفه (بلندی آن) می‌بینم و او، لشکریان را به شهرها و اطراف می‌فرستد"[۲۵]. آن چه از این روایات و مشابه آن، استفاده می‌شود، آن است که حضرت مهدی (ع) شهر کوفه را به عنوان مقرّ حکومت خود، انتخاب خواهند کرد»[۲۶].
۶. حجت الاسلام و المسلمین رحیمی؛
حجت الاسلام و المسلمین عباس رحیمی، در کتاب «امید فردا» در این‌باره گفته است: «امام زمان (ع) کوفه را که مقر خلافت جدش امیرمؤمنان (ع) بوده، به عنوان مقر خلافت خود انتخاب خواهد کرد[۲۷]. کوفه در آن زمان به قدری بزرگ می‌شود که خانه‌های آن به نهر کربلا -که اکنون نزدیک به صد کیلومتر فاصله دارد- متصل می‌شود. در آن دوران چون مسجد کوفه ظرفیت آن جمعیت عظیم را ندارد، توسعه می‌یابد یا مسجد دیگری بنا می‌شود که هزار در خواهد داشت. زمین کوفه در آن زمان آن‌قدر گران می‌شود که معادل یک وجب زمین کوفه، طلا می‌دهند[۲۸]»[۲۹].
۷. آقای رضوانی؛
آقای علی اصغر رضوانی، در کتاب «موعودشناسی و پاسخ به شبهات» در این‌باره گفته است: «از برخی روایات استفاده می‌شود که مقرّ حکومت و به تعبیر دیگر پایتخت حکومت حضرت مهدی (ع) کوفه خواهد بود. ابوبصیر می‌گوید: امام صادق (ع) فرمود: ای ابامحمد! گویا می‌بینم که قائم آل محمد با خانواده‌اش در مسجد سهله فرود آمده است. گفتم: آیا خانه او مسجد سهله است؟ فرمود: آری...[۳۰]. امام صادق (ع) از مسجد سهله یاد کرد و فرمود: آن خانه صاحب ما (حضرت مهدی (ع)) است، زمانی که با خاندانش در آنجا سکونت گزیند[۳۱]. امام باقر (ع) می‌فرماید: مهدی (ع) قیام می‌کند و به سوی کوفه می‌رود و منزلش را آنجا قرار می‌دهد[۳۲]. و نیز آن حضرت می‌فرماید: هنگامی که قائم ما قیام کند و به کوفه برود، هیچ مؤمنی نیست مگر آنکه در آن شهر در کنار مهدی (ع) سکونت می‌گزیند یا به آن شهر می‌آید[۳۳]. حضرت علی (ع) در این باره می‌فرماید: روزگاری فرا رسد که این جا (مسجد کوفه) نمازگاه و مصلای مهدی (ع) گردد[۳۴]»[۳۵].
۸. نویسندگان کتاب «آفتاب مهر»؛
نویسندگان کتاب «آفتاب مهر» در این‌باره گفته‌اند:

«بررسی روایات نشان می‌دهد مقر و مرکز حکومت آن حضرت، شهر کوفه است.

پانویس

  1. مهدی موعود، ترجمه و نگارش علی دوانی، ص ۱۱۵۸
  2. غیبت نعمانی، باب ۲۱، ص ۴۵۱
  3. یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۲۱۶.
  4. کافی، ج ۳، ص ۴۹۵؛ کامل الزیارات، ص ۳۰؛ راوندی، قصص الانبیاء، ص ۸۰؛ التهذیب، ج ۶، ص ۳۱؛ اثبات الهداة، ج ۳، ص ۵۸۳؛ وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۵۲۴؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۱۷، ۳۷۶؛ مستدرک الوسائل، ج ۳، ص ۴۱۴
  5. کافی، ج ۳، ص ۴۹۵؛ ارشاد، ص ۳۶۲؛ التهذیب، ج ۳، ص ۲۵۲؛ طوسی، غیبة، ص ۲۸۲؛ وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۵۳۲؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۱؛ ملاذ الاخیار، ج ۵، ص ۴۷۵
  6. راوندی، قصص الانبیاء، ص ۸۰؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۵
  7. بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۸۵؛ طوسی، غیبة، ص ۲۷۵ با اندکی تفاوت
  8. روضة الواعظین، ج ۲، ص ۳۳۷؛ اثبات الهداة، ج ۳، ص ۴۵۲
  9. کامل الزیارات، ص ۳۰؛ مستدرک الوسائل، ج ۳، ص ۴۱۶
  10. طوسی، غیبة، ص ۲۷۳؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۰
  11. فضل الکوفه، ص ۲۵؛ اثبات الهداة، ج ۳، ص ۶۰۹؛ حلیة الابرار، ج ۲، ص ۷۱۹؛ اعیان الشیعه، ج ۲، ص ۵۱
  12. طبسی؛ نجم‌الدین، چشم اندازی به حکومت مهدی، ص ۱۱۳ - ۱۱۴.
  13. شیخ صدوق، التهذیب، ج ۳، ص ۲۵۲.
  14. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص ۲۸۹.
  15. بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۸۶.
  16. بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۸۵.
  17. ارشاد مفید، ص ۳۴۱.
  18. ارشاد مفید، ص ۳۴۱.
  19. مروجی طبسی، محمد جواد، بامداد بشریت، ص ۱۲۸، ۱۲۹.
  20. بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۷۵.
  21. بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۰ و شیخ طوسی، الغیبه، ص ۲۸۰.
  22. ر.ک: محمد بن اسماعیل بخاری، صحیح بخاری، ج ۲، ص ۱۵۸؛ مسلم بن حجاج قشیری، صحیح مسلم، ج۲،ص ۵۰۰ و شیخ علی کورانی، معجم احادیث الامام المهدی (ع)، ج ۱، ص ۵۱۹.
  23. علی‌پور، مهدی، ظهور، ص ۲۷۷-۲۷۸.
  24. " وَ مِنْهَا يَظْهَرُ عَدْلُ اللَّهِ وَ فِيهَا يَكُونُ‏ قَائِمُهُ‏ وَ الْقُوَّامُ‏ مِنْ‏ بَعْدِهِ‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ کامل الزیارات، ص۳۰، ب۸، ح۱۱؛ معجم احادیث امام مهدی، ج۳، ص۳۰۲، ح۸۳۹؛ بحارالانوار، ج۱۰۰، ص۴۴۰، ب۱۷، ح۱۷.
  25. " كَأَنِّي بِالْقَائِمِ عَلَى نَجَفِ الْكُوفَة... وَ هُوَ يُفَرِّقُ الْجُنُودَ فِي الْبِلَادِ‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ ارشاد، ص۳۶۲، ح۱؛ معجم احادیث امام مهدی، ج۳، ص۲۹۹، ح۸۳۶؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۳۶، ح۷۵.
  26. یوسفیان، مهدی؛ رخدادهای ظهور، ص ۷۵ - ۷۶.
  27. بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۱۸.
  28. بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۳، ۳۲۶.۳۲۴/۱۱.
  29. رحیمی، عباس، امید فردا، ص۶۰.
  30. کافی، ج ۳، ص ۴۹۵؛ کامل الزیارات، ص ۳‌۰
  31. کافی، ج ۳، ص ۴۹۵؛ التهذیب، ج ۳، ص ۲۵۲
  32. بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۲۲۵
  33. همان، ج ۵۲، ص ۳۸۵
  34. اثبات الهداه، ج ۳، ص ۴۵۲
  35. رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۶۴۳.
  36. مهدی موعود، ص۱۱۵۸.
  37. غیبت نعمانی، ص۲۳۳.
  38. آفتاب مهر، ج۲، ص ۹۳ - ۹۴.