مسلمانان نسبت به اقتدا به سنت و سیره امام مهدی در امور استحبابی چه وظیفهای دارند؟ (پرسش)
مسلمانان نسبت به اقتدا به سنت و سیره امام مهدی در امور استحبابی چه وظیفهای دارند؟ | |
---|---|
موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی / وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت |
مدخل اصلی | اقتدا به سنت و سیره امام مهدی |
تعداد پاسخ | ۸ پاسخ |
مسلمانان نسبت به اقتدا به سنت و سیره امام مهدی در امور استحبابی چه وظیفهای دارند؟ یکی از سؤالهای مصداقی پرسشی تحت عنوان «وظایف عام مسلمانان نسبت به امام مهدی چیست؟» است. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
پاسخ جامع اجمالی
الگو پذیری از امام عصر (ع)
- از ویژگیهای اخلاقی مؤثر در بُعد اجتماعیِ سبک زندگی زمینه ساز ظهور موعود، میتوان به دعوت دیگران به همانندسازی (الگوپذیری) با اخلاق حسنه و مکارم اخلاق امام (ع) و عمل به آنچه امام (ع) آن را دوست دارد و دوری نسبت به آنچه از عمل به آن ناراحت میشود، اشاره نمود. بر اساس عمل به این ویژگی اخلاقی، افراد مجری سبک زندگیِ زمینهساز ظهور به اسوۀ کامل بودن امام مهدی (ع) ایمان راسخ پیدا میکنند، بر قول به امامت حضرتش ثابت میمانند، با پذیرش ولایت مولای خود، در دل و عمل، ایمانشان را کامل و اسلامشان را نیکو میسازند و بر این پذیرش و باور ولایی پایبند خواهند بود، به او عشق میورزند و سراپا گوش به فرمان، از حضرتش پیروی میکنند[۱]. پیروی کردن از امام و الگو قرار دادن ایشان در اخلاق و اعمال در آنچه مؤمن به حسب حال خود میتواند انجام دهد، معنی تشیع و حقیقت مأموم بودن است و کمال ایمان و تمامیت موالات امام و همراهی با او در روز قیامت و مجاورت با حضرتش در بهشت با این کار انجام میشود[۲]. از منتظران مصلِح، جز این توقع نیست که از امام الگوپذیری کرده و خود نیز صالح باشند؛ در غیراین صورت، وقتی سنخیتی میان این دو نباشد، نسبتی هم - چه پیش از ظهور و چه پس از ظهور - میان شیعه و امام برقرار نمیشود[۳].
- باید توجه داشت گرچه الگوهای اصلی ما در طریق تربیت و کمال انسانی، معصوماناند (ع)، اما این منافاتی ندارد که در عین حال، انسان رهرو به الگوهای میانی و کسانی که قسمت عمدهای از این راه را رفته و در همان مسیر طی طریق کردهاند و در زمان او نیز زندگی میکنند، توجه داشته و شیوۀ زندگی و مشی آنان را سرمشق عمل و رفتار خود قرار دهد. پیشوایان معصوم ما، عالمان دینباور، متعهد، زمانشناس و خداترس هر زمان را، شایسته اقتدا دانستهاند و آنان را امین دین و دنیای مردم و الگوهای مناسب و قابل اعتماد، معرفی کردهاند؛ بنابراین اقتدا به امامان معصوم (ع)، در پیروی و سرمشقگیری از نمادهای علم و تقوا و تربیتیافتگان مکتب قرآن و معارف اهل بیت (ع) در هر زمان تجلی مییابد[۴].
وظایف مسلمانان نسبت به اقتدا به امام مهدی (ع)
- برخی از وظایف مسلمانان نسبت به اقتدا به سنت و سیرۀ امام مهدی (ع) در امور استحبابی عبارتند از:
- الگو پذیری از امام (ع) و تأسی و اقتدای عملی به آن حضرت[۵]: از آنجایی که منتظران خود را منسوب به امام زمان (ع) میدانند، به این نتیجه میرسند که در پیروی از آن حضرت پیشقدم باشند و الگوی رفتاری و اخلاقی خود را ایشان قرار دهند. از آثار الگو گرفتن این است که آنان در رفتار فردی و اجتماعی طبق خواست امام (ع) حرکت و مسیر زندگی خویش را بر اساس آن تنظیم میکنند. از طرفی چون خواست امام (ع) طبق خواست خداوند است و بر محور آن میچرخد، رفتار فردی و اجتماعی منتظران نیز متأثر از اوامر و نواهی الهی و بر محور رضایتمندی خداوند خواهد بود و در محدودۀ تعیین شده خداوند دور میزند. سعی آنان بر این است که هیچ حرکت خلاف خواست خداوند از آنان سر نزند و همواره بر این امر مراقبت دائمی دارند. مداومت آنان بر این امر موجب میشود ورع و پرهیزکاری در آنان به صورت ملکه درآید و مزین به تقوای الهی شوند؛ زیرا اصحاب و یاران امام مهدی شاگردان مکتب قرآن و سنت معصومانند (ع) و از سرچشمۀ این دو گوهر گرانقدر سیراب میشوند. قهراً همۀ تلاششان بر این خواهد بود تا خود را با همۀ معیارهای دینی و این دو منبع ارزشمند هماهنگ کنند و تحت تربیت آن درآورند[۶]. در آیات و روایات به الگو پذیری از پیامبران و امامان (ع) اشاره شده است: قرآن کریم دو پیامبر بزرگ خود حضرت ابراهیم (ع) و پیامبر اکرم (ص) را در قرآن کریم به عنوان اسوه و الگو برای پیروان ایشان معرّفی مینماید، دربارۀ پیامبر خاتم (ص) میفرماید: لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ[۷]؛ در جایی دیگر میفرماید: وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا[۸]. پس از پیامبر اکرم (ص)، ائمّه (ع) الگو و اسوه هستند. کمال ایمان و یقین این است که انسان از ایشان که الگوهای آسمانیاند پیروی نماید[۹]. در برخی روایات به بحث الگوپذیری از ائمه (ع) اشاره شده است مانند:
- رسول اکرم (ص) فرمودند: «خوشا به حال کسی که قائم خاندان مرا درک کند، در حالی که پیش از دوران قیام، به او و امامان من اقتدا کرده و از دشمنان وی اعلام بیزاری کرده باشد. آنان دوستان و همراهان من و گرامیترین امت در نزدم هستند»[۱۰][۱۱]
- امیرمؤمنان (ع) فرمودند: «از خاندان نبوت الگو بگیرید و در جای قدمهای آنان گام نهید، زیرا آنان هیچگاه شما را از راه راست بیرون نبرده و به پستی و هلاکت نمیافکنند. جایی که آنان سکوت کردند، شما نیز لب فرو بندید و با قیام آنان شما نیز بپاخیزید. مبادا از آنان پیشی گیرید که گمراه میشوید و هرگز از همراهی آنان باز نمانید که نابود میگردید»[۱۲][۱۳]
- همچنین فرمودند: «سعادتمندترین مردم کسانی هستند که با مهرورزی و الگوپذیری از امام خویش به سوی خدا نزدیکی جویند و نسبت به آنچه سفارش کرده ایم، پای بند و آنچه بر حذر داشته ایم، دوری گزینند. چنین کسانی از ما بوده و در بهشت نیز کنار ما خواهند بود»[۱۴][۱۵]
- امام موسی بن جعفر (ع) فرمودند: «خوشا بر شیعیان ما که در غیبت قائم ما به رشتۀ ولایت ما چسبیدهاند و بر دوستی ما پا برجا هستند و از دشمنان ما بیزارند. آنان از مایند و ما از آنهاییم. آنها ما را برای امامت پسندیدهاند و ما هم پیروی آنان را پسندیدهایم. خوشا بر آنها و خوشا بر آنها. ایشان به خدا در روز قیامت هم درجۀ ما هستند»[۱۶].[۱۷]
- امیرالمؤمنین (ع) در نامه ایی به عثمان بن حنیف نوشت: «توجه کنید هر مأمومی را امامی [و هر رهروی را راهبری] است که به او إقتدا میکند و از نور علمش برخوردار میگردد..».[۱۸][۱۹]
- در روایتی آمده است: «ما کسی را مؤمن نمیشماریم تا اینکه نسبت به تمام امر ما (امامت و رهبری) پیروی علاقهمند و مطیع دستورهای ما که فرمان خداست باشد[۲۰].
- امام زین العابدین (ع) فرمودند: «برای هیچ قُرَشی و عَرَبی حسب [و افتخاری] نیست مگر به تواضع،... آگاه باشید مبغوضترین مردم نزد خداوند کسی است که به سنت و مذهب امامی بوده باشد و به اعمالش إقتدا نکند»[۲۱]. دلیل مبغوضیت این است، هرگاه مؤمن در کارها و اخلاقش بر خلاف امامش رفتار نماید، ننگ و عار امام (ع) و مایۀ طعنه و عیب جویی دشمنان بر او خواهد بود و این گناه بزرگی است و چنانچه در اعمال و اخلاق خود به او إقتدا نماید سبب عظمت یافتن ایشان در نظر آنها و رغبت کردن مخالفین به شیوۀ امامان و راهیابی مردم با اعمال ایشان به سوی امامشان میگردد[۲۲].
- آشنایی با قرآن و آموزههایش و آشنایی با سیره معصومان[۲۳].
- پیشه سازی تقوای الهی[۲۴].
- عدالت.
- زدودن رذایل اخلاقی[۲۵].
- اقتدا به اولیای الهی در اعمال و اخلاق[۲۶].
- اجرای احکام خدا: خواستۀ امام زمان (ع) از مشتاقان خود اجرای احکام خدا و نیز مورد توجه قرار دادن این آیۀ شریفه است: وَأَصْلِحْ وَلاَ تَتَّبِعْ سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ[۲۷][۲۸]
- عمل به دین[۲۹].
پاسخها و دیدگاههای متفرقه
۱. آیت الله موسوی اصفهانی؛ |
---|
آیت الله سید محمد تقی موسوی اصفهانی، در کتاب «تکالیف بندگان نسبت به امام زمان» در اینباره گفته است:
«پیروی کردن از آن جناب و الگو قرار دادن او در اخلاق و اعمال در آنچه مؤمن به حسب حال خود میتواند انجام دهد، معنی تشیع و حقیقت مأموم بودن همین است، و کمال ایمان و تمامیت موالات امام و همراهی با او در روز قیامت و مجاورت با حضرتش در بهشت با این کار انجام میشود. چنان که در نامه امیرالمؤمنین (ع) به عثمان بن حنیف فرماندار بصره از سوی آن حضرت چنین آمده: توجه کنید که هر مأمومی را امامی [و هر رهروی را راهبری] است که به او إقتدا میکند و از نور علمش برخوردار میگردد...[۳۰]. و در روضه کافی از حضرت زین العابدین (ع) آمده که فرمود: برای هیچ قُرَشی و عَرَبی حسب [و افتخاری] نیست مگر به تواضع، و هیچ کرامتی نیست جز به تقوی، و عملی نیست مگر به نیت، و عبادتی نیست جز به تفقه [و درست فهمیدن] ، آگاه باشید که مبغوضترین مردم نزد خداوند کسی است که به سنت و مذهب امامی بوده باشد و به اعمالش إقتدا نکند[۳۱]. در روایات وارد شده که: "خدای تعالی بسا که بندهای را دوست بدارد ولی عمل او را خوش نداشته باشد، و بسا که بندهای را مبغوض دارد ولی عملش را بپسندد". و این معنی با عقل و اعتبار نیز موافق است، زیرا که محبوبیت و مبغوضیت نزد خداوند به سبب امر و نهی الهی است، بر حسب آنچه خداوند از بنده میخواهد که در اعتقاد و عملش بوده باشد. پس ممکن است که بندهای از لحاظ اعتقاد نزد خداوند محبوب باشد چونکه مؤمن است، ولی از لحاظ عمل مبغوض باشد چون مخالف امر و نهی خداوندی است، عکس این نیز همین طور است. چون این را دانستی گوییم؛ ظاهر منظور امام (ع) در فرمایش فوق آن است که مبغوضترین مردم نزد خداوند از لحاظ عمل کسی است که بر طریقه و مذهب امام (ع) باشد، یعنی امامت و ولایتش را معتقد باشد، و در عین حال در اعمال و اخلاق خود با او مخالفت ورزد، و سِر مطلب آن است که هرگاه مؤمن در کارها و اخلاقش بر خلاف امامش رفتار نماید ننگ و عار امام (ع) و مایه طعنه و عیب جویی دشمنان بر او خواهد بود، و این گناه بزرگی است، و چنانچه در اعمال و اخلاق خود به او إقتدا نماید سبب عظمت یافتن ولی الله در نظر آنها و رغبت کردن مخالفین به شیوه امامان، و راهیابی مردم با اعمال ایشان به سوی امامشان میگردد، و بدین ترتیب مقصود از نصب امام در میان مردم حاصل میشود. از همین روی فرمودهاند: «كُونُوا لَنَا زَيْناً وَ لَا تَكُونُوا عَلَيْنَا شَيْناً»؛ برای ما زینت باشید و مایه ننگ ما نشوید[۳۲]. و فرمودهاند: "مردم را با غیر زبانهایتان [به مذهب خویش] دعوت کنید[۳۳]»[۳۴]. |
۲. آیتالله جوادی آملی؛ |
---|
آیتالله عبدالله جوادی آملی، در کتاب «امام مهدی موجود موعود» در اینباره گفته است:
«امام عصر (ع) احیا کننده آموزههای نورانی قرآن و معارف پیامبر اکرم و ائمه هدی (ع) است. رهاورد امام عصر (ع) همان اسلام ناب و معارف والای پیامبر عظیم المنزله اسلام است که از خزائن الهی عرضه داشت و امامان معصوم (ع) یکی پس از دیگری این حقیقت را در بیان و سیره خویش پاس داشتند. راه امام عصر (ع) جز راه قرآن و عترت نیست و منتظر امام عصر (ع)، میبایست با قرآن و آموزههایش از سویی و با سیره و معالم عترت از سویی دیگر آشنا باشد، تا بتواند خویش را در پرتو انوار روحبخش آنها نهد و با اقتدای به آنان خود را برای حضور در محضر امام زمان (ع) آماده سازد»[۳۵].
|
۳. آیتالله فاضل همدانی؛ |
---|
آیتالله سید یحیی فاضل همدانی، در کتاب «نشانههای قائم آل محمد» در اینباره گفته است:
«قرآن کریم دو پیامبر بزرگ خود حضرت ابراهیم (ع) و پیامبر اکرم (ص) را در قرآن کریم به عنوان اسوه و الگو برای پیروان ایشان معرّفی مینماید، درباره پیامبر خاتم (ص) میفرماید: لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ[۳۶]؛ در جایی دیگر میفرماید: وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا[۳۷]. پس از پیامبر اکرم (ص) ائمّه (ع) الگو و اسوه هستند. کمال ایمان و یقین این است که انسان از ایشان که الگوهای آسمانیاند پیروی نماید. و در روایات بسیاری نیز وارد شده است که شما نیز مردم را با اعمال خوب و رفتار صحیح به دین مبین اسلام دعوت کنید و حقّاً نیز چنین است که اقتدا به اولیای الاهی در اعمال و اخلاق باعث راهیابی دیگران به سوی امامان میشود. در حدیث آمده است که: ما کسی را مؤمن نمیشماریم تا اینکه نسبت به تمام امر ما (امامت و رهبری) پیروی علاقهمند... و مطیع دستورهای ما که فرمان خداست باشد. اقتدا به امام (ع) نتیجهاش تحقق اهداف عالی آن بزرگوار است که ترویج دین خدا و حصول طاعت الاهی است. اگر کسی در این مسیر قرار گرفت در حقیقت حجّت خدا را در مقصدش یاری کرده است. پس منتظران در عصر غیبت باید دقّت کنند خواسته امام زمان (ع) اجرای احکام خدا است آن بزرگوار از مشتاقان خود میخواهد که این آیه شریفه را مورد توجّه قرار دهند که أَصْلِحْ وَلَا تَتَّبِعْ سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ[۳۸]. آیهای که حضرت موسی (ع) این کلام را هنگام جدایی موقت و رفتن به میقات به برادرش هارون فرمود»[۳۹].
|
۴. حجت الاسلام و المسلمین صمدی؛ |
---|
حجت الاسلام و المسلمین قنبر علی صمدی، در کتاب «آخرین منجی» در اینباره گفته است:
«پیامبر اکرم (ص) الگو پذیری از امام را مهمترین ویژگی منتظران ظهور فرزندش مهدی (ع) معرفی کرده و گام نهادن در راه او و دیگر امامان (ع) را معیار تقرب به خدا و همنشینی با خود بیان فرموده است: «"طُوبي لمن ادرك قائمَ اهلِ بيتي و هو مقتدٍ به قبلَ قيامِهِ يأتِمُ به و بائمةِ الهُدي من قبلِهِ و يَبرَأُ الي الله من عدوِّهم اُولئِكَ رُفقائي و اكرمُ اُمَّتي"»[۴۰]؛خوشا به حال کسی که قائم اهل بیتم را درک کند و در غیبت او به امامانش معتقد باشد، با دوستانش دوست باشد و با دشمنانش دشمن. او در روز قیامت، از دوستان من و گرامیترین فرد امت نزد من خواهد بود. امام موسی بن جعفر (ع) نیز به یونس بن عبدالرحمن فرمود: «"طوبي لِشِيعَتِنَا، المتمسكين بحبلنا فِي غِيبَةٍ قَائِمُنَا، الثَّابِتِينَ عَلِيِّ مُوَالَاتِنَا وَ الْبَرَاءَةُ مِنْ أَعْدَائِنَا، أُولَئِكَ مِنَّا وَ نَحْنُ مِنْهُمْ قَدْ رَضُوا بِنَا أَئِمَّةً وَ رَضِينَا بِهِمْ شِيعَةُ، فطوبي لَهُمْ، ثُمَّ طوبي لَهُمْ، وَ هُمْ وَ اللَّهِ مَعَنَا فِي دَرَجَاتِنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ"»[۴۱]؛ خوشا بر شیعیان ما که در غیبت قائم ما به رشته ولایت ما چسبیدهاند و بر دوستی ما پا برجا هستند و از دشمنان ما بیزارند. آنان از مایند و ما از آنهاییم. آنها ما را برای امامت پسندیدهاند و ما هم پیروی آنان را پسندیدهایم. خوشا بر آنها و خوشا بر آنها. ایشان به خدا در روز قیامت هم درجه ما هستند. به همین دلیل، امیرمؤمنان (ع) با فراخوان مردم به الگوپذیری از پیشوایان معصوم (ع) آنان را از هرگونه تندروی و کندروی برحذر داشته، خطاب به اصحاب پیامبر (ص) فرمودهاند: «"انْظُرُوا أَهْلَ بَيْتِ نَبِيِّكُمْ، فَالْزَمُوا سَمْتَهُمْ وَ اتَّبِعُوا أَثَرَهُمْ، فَلَنْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ هُدًى وَ لَنْ يُعِيدُوكُمْ فِي رَدًى؛ فَإِنْ لَبَدُوا فَالْبُدُوا وَ إِنْ نَهَضُوا فَانْهَضُوا، وَ لَا تَسْبِقُوهُمْ فَتَضِلُّوا وَ لَا تَتَأَخَّرُوا عَنْهُمْ فَتَهْلِكُوا"»[۴۲]؛ از خاندان نبوت الگو بگیرید و در جای قدمهای آنان گام نهید، زیرا آنان هیچگاه شما را از راه راست بیرون نبرده و به پستی و هلاکت نمیافکنند. جایی که آنان سکوت کردند، شما نیز لب فرو بندید و با قیام آنان شما نیز بپاخیزید. مبادا از آنان پیشی گیرید که گمراه میشوید و هرگز از همراهی آنان باز نمانید که نابود میگردید. ایشان در سخن دیگری مهمترین شناسه پیروان راستین خویش را اخلاص و پای بندی به فرمان پیشوایان معصوم (ع) یاد کرده، فرمودند: «"أسعَدُ الناسِ مَن عَرَفَ فَضلَنا، وَ تَقَرَّبَ إلی اللّهِ بِنا، وَ أخلَصَ حُبَّنا، وَ عَمِلَ بما إلَیهِ نَدَبنا، وَ انتَهی عَمّا عَنهُ نَهَینا، فذاک مِنّا وَ هُو فِی دَارِ المُقامَةِ مَعَنا"»[۴۳]؛ سعادتمندترین مردم کسانی هستند که با مهرورزی و الگوپذیری از امام خویش به سوی خدا نزدیکی جویند و نسبت به آن چه سفارش کرده ایم، پای بند و آن چه بر حذر داشته ایم، دوری گزینند. چنین کسانی از ما بوده و در بهشت نیز کنار ما خواهند بود. لزوم اقتدا به آنان، برای این است که آنان شاخصه حق و پایههای استوار دیناند و دیگران باید رویه آنان را الگوی عملی خویش قرار دهند؛ تندروان به آنان بازگردند و کندروان خود را به آنان برسانند. بنابراین، راه و رسم مهدی زیستی، در عمل به دین و تلاش برای زمینهسازی ظهور حضرت است؛ چون هدف و فلسفه ظهور حضرت، احیای ارزشهای الاهی در جامعه و رشد و تعالی انسانی است. لذا نمیتوان منتظر ظهور بود، اما نسبت به اهداف ظهور، دغدغه نداشت. زیرا مأموریت اصلی امام مهدی (ع) تحقق حاکمیت اسلام در جهان و اجرای عدالت در جامعه است. از این نظر، آن حضرت، مجری دین و شریعت جدش پیامبر اکرم (ص) است؛ شریعت و دینی که تاکنون شرایط لازم برای تحقق کامل و همه جانبه آن، پدید نیامده است. بنابراین شرط چنین انتظاری، تأسی و اقتدای عملی به آن حضرت است»[۴۴]. |
۵. حجت الاسلام و المسلمین ملکی راد؛ |
---|
حجت الاسلام و المسلمین محمود ملکی راد، در کتاب «خانواده و زمینهسازی ظهور» در اینباره گفته است:
«از آنجایی که منتظران خود را منسوب به امام (ع) میدانند، به این نتیجه میرسند که در پیروی از آن حضرت پیشقدم باشند و الگوی رفتاری و اخلاقی خود را امام (ع) قرار دهند. از آثار این الگو گرفتن این است که آنان در رفتار فردی و اجتماعی طبق خواست امام (ع) حرکت و مسیر زندگی خویش را بر اساس آن تنظیم میکنند. از طرفی چون خواست امام (ع) طبق خواست خداوند است و بر محور آن میچرخد و غیر از آن نیست، رفتار فردی و اجتماعی منتظران نیز متأثر از اوامر و نواهی الهی و بر محور رضایتمندی خداوند خواهد بود و در محدوده تعیینشده خداوند دور میزند. سعی آنان بر این است که هیچ حرکت خلاف خواست خداوند از آنان سر نزند و همواره بر این امر مراقبت دائمی دارند. مداومت آنان بر این امر موجب میشود ورع و پرهیزکاری در آنان به صورت ملکه درآید و مزین به تقوای الهی شوند؛ زیرا اصحاب و یاران امام مهدی شاگردان مکتب قرآن و سنت معصوماناند (ع) و از سرچشمه این دو گوهر گرانقدر سیراب میشوند. قهراً همه تلاششان بر این خواهد بود تا خود را با همه معیارهای دینی و این دو منبع ارزشمند هماهنگ کنند و تحت تربیت آن درآورند.»[۴۵].
|
۶. حجت الاسلام و المسلمین سبحانینیا؛ |
---|
حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد سبحانینیا، در کتاب «مهدویت و آرامش روان» در اینباره گفته است:
«یکی از وظایف منتظران در عصر غیبت، الگوپذیری است. از منتظران مصلِح، جز این توقع نیست که از امام الگوپذیری کرده و خود نیز صالح باشند؛ در غیراین صورت، وقتی سنخیتی میان این دو نباشد، نسبتی هم - چه پیش از ظهور و چه پس از ظهور - میان شیعه و امام برقرار نمیشود. در روایتی از پیامبر اکرم (ص) اینگونه وارد شده است: "خوشا به حال کسی که قائم خاندان مرا درک کند، در حالی که پیش از دوران قیام، به او و امامان من اقتدا کرده و از دشمنان وی اعلام بیزاری کرده باشد. آنان دوستان و همراهان من و گرامیترین امت در نزدم هستند"[۴۶]. نکته مهم آن است که گرچه الگوهای اصلی ما در طریق تربیت و کمال انسانی، معصوماناند (ع)، این منافاتی ندارد که در عین حال، انسان رهرو به الگوهای میانی و کسانی که قسمت عمدهای از این راه را رفته و در همان مسیر طی طریق کردهاند و در زمان او نیز زندگی میکنند، توجه داشته و شیوه زندگی و مشی آنان را سرمشق عمل و رفتار خود قرار دهد. پیشوایان معصوم ما، عالمان دینباور، متعهد، زمانشناس و خداترس هر زمان را، شایسته اقتدا دانستهاند و آنان را امین دین و دنیای مردم و الگوهای مناسب و قابل اعتماد، معرفی کردهاند[۴۷]؛ بنابراین اقتدا به امامان معصوم (ع)، در پیروی و سرمشقگیری از نمادهای علم و تقوا و تربیتیافتگان مکتب قرآن و معارف اهل بیت (ع) در هر زمان تجلی مییابد»[۴۸]. |
۷. آقای دکتر نجفی؛ |
---|
آقای دکتر حسن نجفی، در مقاله «بررسی ابعاد رفتار اخلاقی در سبک زندگی زمینهساز ظهور موعود» در اینباره گفته است:
«از ویژگیهای اخلاقی مؤثر در بعد اجتماعی سبک زندگی زمینه ظهور موعود، میتوان به دعوت دیگران به همانندسازی (الگوپذیری) با اخلاق حسنه و مکارم اخلاق امام (ع)[۴۹] و عمل به آنچه امام آن را دوست دارد و دوری نسبت به آنچه امام از عمل به آن ناراحت میشود[۵۰]، اشاره نمود؛ بر اساس عمل به این ویژگی اخلاقی افراد مجری سبک زندگی زمینهساز ظهور به اسوه کامل بودن امام مهدی (ع) ایمان راسخ پیدا میکنند[۵۱]، بر قول به امامت حضرتش ثابت میمانند[۵۲]، با پذیرش ولایت مولای خود، در دل و عمل، ایمانشان را کامل و اسلامشان را نیکو میسازند و بر این پذیرش و باور ولایی پایبند خواهند بود[۵۳]، به او عشق میورزند و سراپا گوش به فرمان، از حضرتش پیروی میکنند[۵۴]. از دیگر آثار عمل به الگوپذیری از امام (ع) میتوان به پیشهسازی تقوای الهی[۵۵] و عدالت[۵۶] و زدودن رذایل اخلاقی از زندگی منتظران اشاره نمود»[۵۷].
|
پرسشهای وابسته
- وظیفه مسلمانان نسبت به امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف شیعیان برای زمینهسازی ظهور در غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف شخصی شیعیان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف فردی شیعیان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف اجتماعی شیعیان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف شیعیان در حوزه امنیت اجتماعی در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف علما در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف دانشجویان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف مستمعان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف کنهسالان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف جوانان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف زنان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف ثروتمندان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف اقشار آسیبپذیر در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف حاکمان و فرماندهان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف نیروی انتظامی در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف توده مردم در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- وظایف عام مسلمانان نسبت به امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- مسلمانان نسبت به شناخت امام مهدی چه وظیفهای دارند؟ (پرسش)
- مسلمانان درباره تولی به امام مهدی چه وظیفهای دارند؟ (پرسش)
- مسلمانان نسبت به تبری از دشمنان امام مهدی چه وظیفهای دارند؟ (پرسش)
- مسلمانان نسبت به زیارت و یاد امام مهدی چه وظیفهای دارند؟ (پرسش)
- مسلمانان درباره دعا برای امام مهدی چه وظیفهای دارند؟ (پرسش)
- مسلمانان نسبت به اقتدا به سنت و سیره امام مهدی در امور استحبابی چه وظیفهای دارند؟ (پرسش)
- مسلمانان نسبت به انجام اعمال عبادی به نیابت از امام مهدی چه وظیفهای دارند؟ (پرسش)
- وظایف خاص مسلمانان نسبت به امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج از وظایف خاص مسلمانان نسبت به امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا صبر بر سختیهای دوران غیبت از وظایف خاص مسلمانان نسبت به امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا آمادگی و زمینهسازی برای ظهور از وظایف خاص مسلمانان نسبت به امام مهدی است؟ (پرسش)
- انواع آمادگی برای ظهور کدامند؟ (پرسش)
- آمادگی و زمینهسازی برای ظهور امام مهدی در عرصه فکری و اعتقادی یا علمی و معرفتی چیست؟ و چگونه محقق میشود؟ (پرسش)
- آمادگی و زمینهسازی برای ظهور امام مهدی در عرصه روحی و روانی چیست؟ و چگونه محقق میشود؟ (پرسش)
- آمادگی و زمینهسازی برای ظهور امام مهدی در عرصه اخلاقی و رفتاری چیست؟ و چگونه محقق میشود؟ (پرسش)
- آمادگی و زمینهسازی برای ظهور امام مهدی در عرصه سیاسی چیست؟ و چگونه محقق میشود؟ (پرسش)
- آمادگی و زمینهسازی برای ظهور امام مهدی در عرصه اقتصادی چیست؟ و چگونه محقق میشود؟ (پرسش)
- آمادگی و زمینهسازی برای ظهور امام مهدی در عرصه نظامی و انتظامی چیست؟ و چگونه محقق میشود؟ (پرسش)
- انواع آمادگی برای ظهور کدامند؟ (پرسش)
- آیا پیروی از نواب عام از وظایف خاص مسلمانان نسبت به امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا دعا برای تعجیل فرج از وظایف خاص مسلمانان نسبت به امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا غمگین بودن در دوران غیبت و اشتیاق به ظهور از وظایف خاص مسلمانان نسبت به امام مهدی است؟ (پرسش)
- آثار نزدیک شمردن ظهور چیست؟ (پرسش)
- آفات دور دانستن ظهور چیست؟ (پرسش)
- آرزوها چگونه در شخصیت منتظران امام مهدی تأثیر میگذارد؟ (پرسش)
- برای ایجاد ارتباط قلبی با امام مهدی به جز تکالیف شرعی و دینی چه اعمالی لازم است تا بفهمیم ایشان از ما راضی هستند؟ (پرسش)
- وظیفه جامعه اسلامی در برابر اخباری که از سوی امام مهدی میرسد چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی از نوجوانان جامعه امروز چه انتظاری دارند؟ (پرسش)
- دانشآموزان چگونه باید منتظر امام مهدی باشند؟ (پرسش)
- چگونه میتوان برپایه خواست حقیقی امام مهدی عمل کرد؟ (پرسش)
- وظیفه مردم در عصر غیبت کبری برای برپایی عدالت چیست؟ (پرسش)
- آیا تکریم اماکن منسوب به امام مهدی از تکالیف عصر غیبت است؟ (پرسش)
- چرا رسیدگی به نیازهای مؤمنان مصداقی از برآوردن حوائج امام مهدی است؟ (پرسش)
- مرابطه با امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
- آیا حفظ پیوند با مقام ولایت از وظایف خاص منتظران امام مهدی است؟ (پرسش)
جستارهای وابسته
- وظیفه مسلمانان نسبت به امام مهدی
- وظایف شخصی شیعیان در عصر غیبت
- وظایف شیعیان در عرصه امنیت اجتماعی
- وظایف علما در عصر غیبت
- وظایف دانشجویان در عصر غیبت
- وظایف مستمعان در عصر غیبت
- وظایف کهنسالان در عصر غیبت
- وظایف جوانان در عصر غیبت
- وظایف زنان در عصر غیبت
- وظایف حاکمان و فرماندهان در عصر غیبت
- وظایف نیروی انتظامی
- وظایف توده مردم در عصر غیبت
- وظایف اقشار آسیبپذیر در عصر غیبت
- وظایف عام منتظران
- وظایف خاص منتظران
- آثار نزدیک شمردن ظهور
- آفات دور دانستن ظهور
- تأثیر آرزوها در شخصیت منتظر
- ارتباط قلبی با امام مهدی
- انتظار امام مهدی از نوجوانان
- تکریم اماکن منسوب به امام مهدی
- مرابطه با امام مهدی
پانویس
- ↑ ر.ک. نجفی، حسن، بررسی ابعاد رفتار اخلاقی در سبک زندگی زمینهساز ظهور موعود، ص ۳۱.
- ↑ ر.ک. موسوی اصفهانی، سید محمد تقی، تکالیف بندگان نسبت به امام زمان، ص ۵۰۰ و ۵۰۱.
- ↑ ر.ک. سبحانینیا، محمد، مهدویت و آرامش روان، ص ۳۴ ـ۳۵.
- ↑ ر.ک. سبحانینیا، محمد، مهدویت و آرامش روان، ص ۳۴ ـ۳۵.
- ↑ ر.ک. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص ۱۲۴؛ فاضل همدانی، سید یحیی، نشانههای قائم آل محمد، ص ۸۶.
- ↑ ر.ک. ملکی راد، محمود، خانواده و زمینهسازی ظهور، ص ۴۹.
- ↑ «بیگمان فرستاده خداوند برای شما نمونهای نیکوست» سوره احزاب، آیه ۲۱.
- ↑ «و آنچه پیامبر به شما میدهد بگیرید و از آنچه شما را از آن باز میدارد اجتناب کنید» سوره حشر، آیه ۷.
- ↑ ر.ک. فاضل همدانی، سید یحیی، نشانههای قائم آل محمد، ص ۸۶.
- ↑ «طُوبَی لِمَنْ أَدْرَکَ قَائِمَ أَهْلِ بَیْتِی وَ هُوَ مُقْتَدٍ بِهِ قَبْلَ قِیَامِهِ یَأْتَمُّ بِهِ وَ بِأَئِمَّةِ الْهُدَی مِنْ قَبْلِهِ وَ یَبْرَأُ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ عَدُوِّهِمْ أُولَئِکَ رُفَقَائِی وَ أَکْرَمُ أُمَّتِی عَلَی»؛ کمالالدین، ج۱، باب ۲۵، ح۳، ص ۲۸۷.
- ↑ ر.ک. سبحانی نیا، محمد، مهدویت و آرامش روان، ص ۳۴ ـ۳۵.
- ↑ نهج البلاغه، خطبه ۹۷؛ «"انْظُرُوا أَهْلَ بَیْتِ نَبِیِّکُمْ، فَالْزَمُوا سَمْتَهُمْ وَ اتَّبِعُوا أَثَرَهُمْ، فَلَنْ یُخْرِجُوکُمْ مِنْ هُدًی وَ لَنْ یُعِیدُوکُمْ فِی رَدًی؛ فَإِنْ لَبَدُوا فَالْبُدُوا وَ إِنْ نَهَضُوا فَانْهَضُوا، وَ لَا تَسْبِقُوهُمْ فَتَضِلُّوا وَ لَا تَتَأَخَّرُوا عَنْهُمْ فَتَهْلِکُوا"».
- ↑ ر.ک. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص ۱۲۴.
- ↑ غرر الحکم، ص۱۱۵؛ «"أسعَدُ الناسِ مَن عَرَفَ فَضلَنا، وَ تَقَرَّبَ إلی اللّهِ بِنا، وَ أخلَصَ حُبَّنا، وَ عَمِلَ بما إلَیهِ نَدَبنا، وَ انتَهی عَمّا عَنهُ نَهَینا، فذاک مِنّا وَ هُو فِی دَارِ المُقامَةِ مَعَنا"».
- ↑ ر.ک. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص ۱۲۴.
- ↑ ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۳۶۱: «"طُوبَی لِشِیعَتِنَا الْمُتَمَسِّکِینَ بِحَبْلِنَا فِی غَیْبَةِ قَائِمِنَا الثَّابِتِینَ عَلَی مُوَالاتِنَا وَ الْبَرَاءَةِ مِنْ أَعْدَائِنَا أُولَئِکَ مِنَّا وَ نَحْنُ مِنْهُم"»
- ↑ ر.ک. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص ۱۲۴.
- ↑ «"إِنَّ لِکُلِّ مَأْمُومٍ إِمَاماً یَقْتَدِی بِهِ وَ یَسْتَضِیءُ بِنُورِ عِلْمِه"»؛ نهج البلاغه، نامه ۴۵، ص ۴۱۷.
- ↑ ر.ک. موسوی اصفهانی، سید محمد تقی، تکالیف بندگان نسبت به امام زمان، ص ۵۰۰ و ۵۰۱.
- ↑ ر.ک. فاضل همدانی، سید یحیی، نشانههای قائم آل محمد، ص ۸۶.
- ↑ «"لَا حَسَبَ لِقُرَشِیٍّ وَ لَا لِعَرَبِیٍّ إِلَّا بِتَوَاضُعٍ وَ لَا کَرَمَ إِلَّا بِتَقْوَی وَ لَا عَمَلَ إِلَّا بِالنِّیَّةِ وَ لَا عِبَادَةَ إِلَّا بِالتَّفَقُّهِ أَلَا وَ إِنَّ أَبْغَضَ النَّاسِ إِلَی اللَّهِ مَنْ یَقْتَدِی بِسُنَّةِ إِمَامٍ وَ لَا یَقْتَدِی بِأَعْمَالِه"»؛ کافی، ج ۸، ص ۲۳۴، ح ۳۱۲.
- ↑ ر.ک. موسوی اصفهانی، سید محمد تقی، تکالیف بندگان نسبت به امام زمان، ص ۵۰۰ و ۵۰۱.
- ↑ ر.ک. جوادی آملی، عبدالله، امام مهدی موجود موعود، ص ۱۸۹ـ۱۹۳.
- ↑ ر.ک. نجفی، حسن، بررسی ابعاد رفتار اخلاقی در سبک زندگی زمینهساز ظهور موعود، ص ۳۱.
- ↑ ر.ک. نجفی، حسن، بررسی ابعاد رفتار اخلاقی در سبک زندگی زمینهساز ظهور موعود، ص ۳۱.
- ↑ ر.ک. فاضل همدانی، سید یحیی، نشانههای قائم آل محمد، ص ۸۶.
- ↑ «و به سامان دادن (امور) بپرداز و از راه و روش تبهکاران پیروی مکن!» سوره اعراف، آیه ۱۴۲.
- ↑ ر.ک. فاضل همدانی، سید یحیی، نشانههای قائم آل محمد، ص ۸۶.
- ↑ ر.ک. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص ۱۲۴.
- ↑ نهج البلاغه، بخشنامهها.
- ↑ روضه الکافی، ص ۲۳۴، ح ۳۱۲.
- ↑ اصول کافی، ج ۲، ص ۷۷، ح ۹.
- ↑ به سند صحیحی از امام صادق (ع) روایت آورده که فرمود: "مردم را با غیر زبانهایتان [به مذهب خویش] دعوت کنید، تا از شما ورع و تلاش و نماز و نیکی را ببینند که همین دعوت کننده است". اصول کافی، ج ۲، ص ۷۸، ح ۱۳، باب ورع، {مؤلف}.
- ↑ موسوی اصفهانی، سید محمد تقی، تکالیف بندگان نسبت به امام زمان، ص۵۰۰-۵۰۱.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، امام مهدی موجود موعود، ص 189-193.
- ↑ «بیگمان فرستاده خداوند برای شما نمونهای نیکوست» سوره احزاب، آیه ۲۱.
- ↑ «و آنچه پیامبر به شما میدهد بگیرید و از آنچه شما را از آن باز میدارد دست بکشید» سوره حشر، آیه ۷.
- ↑ «به سامان دادن (امور) بپرداز و از راه و روش تبهکاران پیروی مکن!» سوره اعراف، آیه ۱۴۲.
- ↑ فاضل همدانی، سید یحیی، نشانههای قائم آل محمد، ص ۸۶.
- ↑ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ص۲۸۷.
- ↑ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۳۶۱.
- ↑ نهج البلاغه، خطبه ۹۷، ص۱۴۳.
- ↑ غرر الحکم، ص۱۱۵.
- ↑ صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص ۱۲۴.
- ↑ ملکی راد، محمود، خانواده و زمینهسازی ظهور، ص ۴۹
- ↑ کمالالدین، ج۱، باب ۲۵، ح۳، ص۵۳۵.
- ↑ وسائلالشیعه، ج۱۸، ابواب صفات القاضی، باب ۸.
- ↑ سبحانینیا، محمد، مهدویت و آرامش روان، ص۳۴-۳۵.
- ↑ نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، ص ۲۰.
- ↑ طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، ج ۲، ص ۴۹۸.
- ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۸.
- ↑ صدوق، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۳۰.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج ۱، ص ۴۳۱.
- ↑ صدوق، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۶۸.
- ↑ نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، ص ۱۶۲.
- ↑ یزدی حائری، علی بن زین العابدین، الزام الناصب، ج ۲، ص ۱۷۲.
- ↑ نجفی، حسن، بررسی ابعاد رفتار اخلاقی در سبک زندگی زمینهساز ظهور موعود، ص ۳۱.