مقام ولی نعمت به چه معناست؟ (پرسش)
| مقام ولی نعمت به چه معناست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مقام معصوم |
| مدخل اصلی | مقام معصوم |
مقام ولی نعمت به چه معناست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط با بحث‌های مقام معصوم، ولی نعمت و مقام ولی نعمت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مقام معصوم مراجعه شود.
پاسخ نخست
آیت‌الله سید علی حسینی میلانی در کتاب «با پیشوایان هدایتگر» در این‌باره گفته است:
«ائمه(ع) صاحبان نعمت‌ها هستند. واژۀ "اولیاء" جمع "ولی" و واژۀ "نِعَم" جمع "نعمت" است. چنان که می‌دانیم نعمت دو گونه است: نعمت مادّی و نعمت معنوی. در تعبیر دیگری دو قسم است: نعمت ظاهری؛ نعمت باطنی.
قرآن مجید می‌فرماید: ﴿وَأَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ ظَاهِرَةً وَبَاطِنَةً﴾[۱] الف و لام واژۀ النعم برای جنس و استغراق است. پس همۀ نعمت‌های مادی و معنوی، ظاهری و باطنی و کوچک و بزرگ همۀ خلایق را می‌گیرد که البته وجود، رأس آنها و سایر نعمت‌ها بر آن متفرّعند. و ائمّه(ع) اولیای نعمت‌ها هستند. راغب اصفهانی در المفردات فی غریب القرآن می‌نویسد: النعمة الحالة الحسنة[۲] کلمۀ جامعی که حاکی از نیکویی حال انسان باشد نعمت است؛ گویند: فلانی در نعمت است، و از هر یک از عناصر سعادت بشر مانند خورشید، هوا، آب، اعضای بدن، وسایل زندگی، ثروت، قدرت و هم‌نشینی خوب.... تعبیر به نعمت می‌شود که قرآن کریم می‌فرماید: ﴿وَإِن تَعُدُّوا نِعْمَتَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا﴾[۳] راغب اصفهانی در ادامه می‌گوید: واژۀ نعماء در برابر ضرّاء است؛ آن گونه که خداوند متعال می‌فرماید: و اگر پس از ناراحتی و زیانی که به او رسیده است نعمت‌هایی به او بچشانیم...[۴]
معانی ولیّ نعمت بودن: هر امامی ولیّ نعمت است. ولیّ نعمت یعنی چه؟ ولیّ بودن یعنی ولایت داشتن. اما چه ولایتی؟ می‌گوییم: ولیّزن، همسرش و ولیّ صغیر پدر اوست. این ولایت یعنی اولویّت. ما در مورد اولویّت اهل بیت(ع) از کتاب و سنت دلیل داریم. در بحث حدیث غدیر دربارۀ ولایت به طور مفصّل با دلیل‌هایی از دیدگاه قرآن و روایات از منابع تفسیری، روایی لغوی، ادبی عامه سخن گفته‌ایم.[۵] البته همۀ نعمت‌ها از خداوند متعال است که می‌فرماید: ﴿وَمَا بِكُم مِّن نِّعْمَةٍ فَمِنَ اللَّهِ﴾[۶] خود وجود رسول و امام، رسالت و امامت.... نعمت الهی است. قرآن کریم می‌فرماید: ﴿لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِّنْ أَنفُسِهِمْ﴾[۷] ولی به مقتضای ادلّه، همۀ نعمت‌ها توسّط نبی و امام است و همه از جهت حدوث و بقا سر سفرۀ ولایت نشسته‌اند؛ از این رو در روایات فراوان آمده که اگر امام در عالَم نباشد: لساخت الأرض بأهلها[۸] بنابراین، اشیایی که در اختیار بشر قرار دارد تا "حسن حال" داشته باشد، وقتی نعمت هست که انسان به ولایت معتقد باشد و گرنه این اشیاء برای غیر اهل ولایت "نقمت" هستند که خداوند متعال می‌فرماید: ﴿فَانتَقَمْنَا مِنْهُمْ ۖ فَانظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ﴾[۹] گفتنی است که "المکذّبین" در این آیه همان "المکذّبین" در آیه‌ای است که در ضمن روایتی در آینده خواهد آمد.[۱۰] پس، از کلمۀ "اولیاء النعم" ولایت تکوینیّه ائمه(ع) به دست آمد، و عجیب است که بزرگان اهل سنّت این معنا را از عمر به سند صحیح در خطاب به سیّد الشهداء(ع) روایت نموده‌اند، آنها نوشته‌اند که حضرت به عمر فرمودند: از منبر پدرم پایین بیا و برو بالای منبر پدرت! گفت: پدرم منبر نداشته، تا این که در آخر گفت و گو عمر گفته: آن گاه دست خود را روی سر گذاشت، یعنی: مویی که در سر ما روییده از خدا و شما است.[۱۱]» [۱۲].
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. حجت الاسلام و المسلمین سجادیی؛ |
|---|
| ۲. حجت الاسلام و المسلمین ب‍ح‍ری‍ن‍ی؛ |
|---|
| ۳. آقای حسینی؛ |
|---|
پرسش‌های وابسته
- مقام نور الهی به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام واسطه فیض الهی به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام باب الله به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام عین الله به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام وعد الله به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام سبیل الله به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام صاحب الزمان به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام میثاق الله به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام اجتباء به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام اختیار به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام اصطفاء به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام شهادت به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام تأیید الهی به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام ارتضاء به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام طهارت به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام امین الله به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام امانت الهی به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام خلافت الهی به چه معناست؟ (پرسش):
- مقام انسان کامل به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام حجت الهی به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام اعراف به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام میزان به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام صراط الهی به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام قسمت کننده بهشت و جهنم به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام شفاعت به چه معناست؟ (پرسش)
- مقام تزویج کننده بهشتیان به چه معناست؟ (پرسش)
پانویس
- ↑ نعمت‌های آشکار و نهان خود را فراوان بر شما ارزانی داشته است. آیه ۲۰ لقمان.
- ↑ المفردات فی غریب القرآن، ۴۹۹.
- ↑ و اگر نعمت‌های خداوند را بشمارید هرگز نمی‌توانید آنها را احصا کنید.. آیه ۳۴ ابراهیم.
- ↑ و النعماء بإزاءء الضرّاء، قال: وَلَئِنْ أَذَقْنَاهُ نَعْمَاءَ بَعْدَ ضَرَّاءَ مَسَّتْهُ.
- ↑ ر.ک نفخات الأزهار: جلدهای ۶، ۷، ۸ و ۹.
- ↑ آن چه از نعمت‌ها دارید، همه از جانب خداوند است. آیه ۵۳ نحل.
- ↑ به راستی خداوند بر مؤمنان انعام داد آن‌گاه که در میان آنها پیامبری از خودشان برانگیخت. آیه ۱۶۴ آل عمران.
- ↑ «زمین ساکنان خود را فرو می‌برد». بحار الانوار: ۵۷ / ۲۱۳، حدیث ۲۳.
- ↑ از این رو آنان را مجازات کردیم پس ببین پایان کار تکذیب کنندگان چگونه بود. آیه ۲۵ زخرف.
- ↑ ر.ک: صفحه ۲۸۴ از همین کتاب.
- ↑ إنما أنبت فی رؤوسنا ما تری الله ثم أنتم؛ ر.ک: تهذیب الکمال: ۶ /۴۰۴، سیر أعلام النبلاء: ۳ / ۲۸۵، تاریخ دمشق: ۱۴ /۱۷۵ و در بعضی منابع لفظ «الله» وجود ندارد.
- ↑ ر. ک. حسینی میلانی، سید علی، با پیشوایان هدایتگر؛ ج۲، ص۱۴۵ تا ۱۴۸.
- ↑ «عن أبي يوسف البزاز قال: لا ابوعبدالله علي هذه الآية (سوره مبارکه اعراف، آیه ۷۴) قال: أتدرى ما ألأء الله؟ قلت: لا قال: هي أعظم نعم الله على خلقه و هي وينا». الکافی، ج ۱، ص۲۱۷.
- ↑ سجادی، سید احمد، پرچم‌داران هدایت؛ ص۴۸.
- ↑ بحار الانوار ۵۰ /۱۴۴
- ↑ ر.ک: ب‍ح‍ری‍ن‍ی، سید مجتبی، جامعه در حرم؛ ص۹۰ تا ۹۳.
- ↑ سوره ضحی، آیه ۱۱
- ↑ سوره انبیا، آیه ۱۰۷.
- ↑ حسینی، سید مجتبی، مقامات اولیاء ج۱؛ ص ۵۲.