نامه اعمال

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

بر اساس آیات و روایات، خداوند مأمورانی از فرشتگان را برای ثبت اعمال نیک و بد انسان قرار داده است. آنها نامه اعمال بندگان را می‌نویسند و برای روز جزا آماده می‌کنند. قرآن کریم می‌فرماید: وَإِنَّ عَلَيْكُمْ لَحَافِظِينَ * كِرَامًا كَاتِبِينَ[۱]. در قیامت به هر کس گفته می‌شود که اقْرَأْ كِتَابَكَ كَفَى بِنَفْسِكَ الْيَوْمَ عَلَيْكَ حَسِيبًا[۲]. مجرمان با دیدن نامه عمل خود می‌گویند: ای وای بر ما! این چه کتابی است که هیچ گناه کوچک و بزرگی نیست مگر آن‌که آن را ثبت و احصا کرده است![۳] امام سجاد (ع) در مقام دعا و نیایش از خدای بزرگ چنین درخواست می‌کند: خداوندا اگر ما را آسایش مقدّر فرموده‌ای چنان کن که به هنگام آسایش در امان مانیم: نه گناهی ما را گرفتار سازد و نه ملالتی به ما رسد تا فرشتگانی که گناهان ما را می‌نویسند با صحیفة اعمال ما بی‌آن‌که در آن گناهی نوشته شده باشد از نزد ما برگردند و فرشتگانی که ثواب‌های ما را می‌نویسند شادمان با صحیفه‌ای نوشته از اعمال نیک ما به نزد تو آیند[۴]. هم‌چنین: «اللَّهُمَّ يَسِّرْ عَلَى‏ الْكِرَامِ‏ الْكَاتِبِينَ‏ مَئُونَتَنَا، وَ امْلَأْ لَنَا مِنْ حَسَنَاتِنَا صَحَائِفَنَا»[۵]؛ بار خدایا چنان کن که فرشتگانی که اعمال ما را می‌نویسند از نوشتن اعمال بد ما در رنج نیفتند و نامه‌های عمل را از حسنات پُر ساز.[۶].[۷]

منابع

پانویس

  1. «و بی‌گمان بر شما نگهبانی گمارده‌اند * که نویسندگانی بزرگوارند» سوره انفطار، آیه ۱۰-۱۱.
  2. «کارنامه‌ات را (خود) بخوان که امروز تو خود بر خویش حسابرسی را بسنده‌ای» سوره اسراء، آیه ۱۴.
  3. وَوُضِعَ الْكِتَابُ فَتَرَى الْمُجْرِمِينَ مُشْفِقِينَ مِمَّا فِيهِ وَيَقُولُونَ يَا وَيْلَتَنَا مَالِ هَذَا الْكِتَابِ لَا يُغَادِرُ صَغِيرَةً وَلَا كَبِيرَةً إِلَّا أَحْصَاهَا وَوَجَدُوا مَا عَمِلُوا حَاضِرًا وَلَا يَظْلِمُ رَبُّكَ أَحَدًا «و کارنامه (ی هر کس، پیش رویش) نهاده می‌شود و گناهکاران را از آنچه در آن است هراسان می‌یابی و می‌گویند: وای بر ما! این چه کارنامه‌ای است که هیچ (کار) خرد و بزرگی را ناشمرده وا نمی‌نهد و آنچه کرده‌اند پیش چشم می‌یابند و پروردگارت به هیچ کس ستم نمی‌ورزد» سوره کهف، آیه ۴۹.
  4. نیایش یازدهم.
  5. نیایش ششم.
  6. صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم؛ قرآن حکیم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی.
  7. شیرزاد، امیر، مقاله «نامه اعمال»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۴۲۳.