پرش به محتوا

جرم در جامعه‌شناسی اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۶: خط ۶:
}}
}}


==مقدمه==
== مقدمه ==
اصل در ماده (جرم)، [[قطع]] بر خلاف اقتضای [[حق]]، است و به این مناسبت در موارد مختلف به کار می‌رود، مانند “ذنب” به این لحاظ که بزرگ‌ترین سبب برای قطع از خداست و [[بنده]] با [[ذنب]] و [[عصیان]] خود را از [[سیر]] الی [[الله]] و [[توجه به خدا]] قطع و جدا می‌کند<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۲، ص۷۵؛ ر.ک: ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۱۱، ص۴۶.</ref>. از دید راغب: “جرم” به طور استعاری برای ارتکاب [[زشتی]] و انجام گناه به کار می‌رود<ref>حسین بن محمد راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ص۱۹۲.</ref>. به بیان [[المیزان]]، جرم ارتکاب عمل [[زشت]] و [[سرپیچی]] از [[فرمان]] خداست<ref>[[سید محمد حسین طباطبایی|طباطبایی، سید محمد حسین]]، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۹، ص۶۳۹.</ref>. واژه “جرم” در عین اشتراک معنایی و تطابق مصداقی با برخی واژگان [[قرآنی]] نظیر ذنب؛ بخش زیادی از رفتارهای [[انحرافی]] و کجروانه را با محوریت [[ارزش‌ها]] و معیارهای [[دینی]] شامل می‌گردد.
اصل در ماده (جرم)، [[قطع]] بر خلاف اقتضای [[حق]]، است و به این مناسبت در موارد مختلف به کار می‌رود، مانند “ذنب” به این لحاظ که بزرگ‌ترین سبب برای قطع از خداست و [[بنده]] با [[ذنب]] و [[عصیان]] خود را از [[سیر]] الی [[الله]] و [[توجه به خدا]] قطع و جدا می‌کند<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۲، ص۷۵؛ ر. ک: ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۱۱، ص۴۶.</ref>. از دید راغب: “جرم” به طور استعاری برای ارتکاب [[زشتی]] و انجام گناه به کار می‌رود<ref>حسین بن محمد راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ص۱۹۲.</ref>. به بیان [[المیزان]]، جرم ارتکاب عمل [[زشت]] و [[سرپیچی]] از [[فرمان]] خداست<ref>[[سید محمد حسین طباطبایی|طباطبایی، سید محمد حسین]]، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۹، ص۶۳۹.</ref>. واژه “جرم” در عین اشتراک معنایی و تطابق مصداقی با برخی واژگان [[قرآنی]] نظیر ذنب؛ بخش زیادی از رفتارهای [[انحرافی]] و کجروانه را با محوریت [[ارزش‌ها]] و معیارهای [[دینی]] شامل می‌گردد.


==آیات قرآنی مرتبط==
== آیات قرآنی مرتبط ==
#عدم [[تساوی]] [[مجرمان]] و فرمانبران در پیشگاه حق: {{متن قرآن|أَفَنَجْعَلُ الْمُسْلِمِينَ كَالْمُجْرِمِينَ}}<ref>«آیا فرمانبرداران را مانند گناهکاران (یکسان) می‌گردانیم؟» سوره قلم، آیه ۳۵.</ref>.
# عدم [[تساوی]] [[مجرمان]] و فرمانبران در پیشگاه حق: {{متن قرآن|أَفَنَجْعَلُ الْمُسْلِمِينَ كَالْمُجْرِمِينَ}}<ref>«آیا فرمانبرداران را مانند گناهکاران (یکسان) می‌گردانیم؟» سوره قلم، آیه ۳۵.</ref>.
# [[اعلان برائت]] [[مؤمنان راستین]] از [[جرم]] و [[انحراف]]: {{متن قرآن|وَأَنَا بَرِيءٌ مِمَّا تُجْرِمُونَ}}<ref>«و من از گناهی که شما می‌کنید بیزارم» سوره هود، آیه ۳۵.</ref>.
# [[اعلان برائت]] [[مؤمنان راستین]] از [[جرم]] و [[انحراف]]: {{متن قرآن|وَأَنَا بَرِيءٌ مِمَّا تُجْرِمُونَ}}<ref>«و من از گناهی که شما می‌کنید بیزارم» سوره هود، آیه ۳۵.</ref>.
در آیاتی نیز به عدم [[حمایت]] و [[همراهی]] [[پیامبران الهی]] با [[مجرمان]] توجه داده<ref>{{متن قرآن|قَالَ رَبِّ بِمَا أَنْعَمْتَ عَلَيَّ فَلَنْ أَكُونَ ظَهِيرًا لِلْمُجْرِمِينَ}} «گفت: پروردگارا برای نعمتی که به من ارزانی داشتی هرگز پشتیبان گنهکاران نخواهم بود» سوره قصص، آیه ۱۷.</ref> و [[مؤمنان]] را به [[تأمل]] در فرجام ناخوشایند مجرمان توصیه کرده است<ref>{{متن قرآن|قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُجْرِمِينَ}} «بگو: در زمین گردش کنید و بنگرید که سرانجام گناهکاران چگونه بوده است؟» سوره نمل، آیه ۶۹.</ref>. در برخی [[آیات]] به [[محرومیت]] مجرمان از دستیابی به [[سعادت]] و [[رستگاری]]<ref>{{متن قرآن|فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ كَذِبًا أَوْ كَذَّبَ بِآيَاتِهِ إِنَّهُ لَا يُفْلِحُ الْمُجْرِمُونَ}} «و ستمگرتر از آن کس که بر خداوند دروغی بندد یا آیات او را دروغ شمارد کیست؟» سوره یونس، آیه ۱۷.</ref> و نقش زمینه‌ای جرم و [[گناه]] در ابتلای برخی [[اقوام]] پیشین به [[عذاب الهی]] توجه داده است<ref>{{متن قرآن|وَأَمْطَرْنَا عَلَيْهِمْ مَطَرًا فَانْظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُجْرِمِينَ}} «و بر آنان بارانی (از سنگ- گل) باراندیم آنک بنگر سرانجام گنهکاران چگونه بود» سوره اعراف، آیه ۸۴.</ref>. [[انتقام]] از مجرمان نیز بخشی از [[وعده]] تخلف‌ناپذیر [[خداوند]] معرفی شده است<ref>{{متن قرآن|وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ ذُكِّرَ بِآيَاتِ رَبِّهِ ثُمَّ أَعْرَضَ عَنْهَا إِنَّا مِنَ الْمُجْرِمِينَ مُنْتَقِمُونَ}} «و کیست ستمکاره‌تر از کسی که آیات پروردگارش را بدو گوشزد کنند سپس او از آنها روی بگرداند؟ بی‌گمان ما از گناهکاران انتقام خواهیم گرفت» سوره سجده، آیه ۲۲.</ref>.<ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۱۸۹.</ref>
در آیاتی نیز به عدم [[حمایت]] و [[همراهی]] [[پیامبران الهی]] با [[مجرمان]] توجه داده<ref>{{متن قرآن|قَالَ رَبِّ بِمَا أَنْعَمْتَ عَلَيَّ فَلَنْ أَكُونَ ظَهِيرًا لِلْمُجْرِمِينَ}} «گفت: پروردگارا برای نعمتی که به من ارزانی داشتی هرگز پشتیبان گنهکاران نخواهم بود» سوره قصص، آیه ۱۷.</ref> و [[مؤمنان]] را به [[تأمل]] در فرجام ناخوشایند مجرمان توصیه کرده است<ref>{{متن قرآن|قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُجْرِمِينَ}} «بگو: در زمین گردش کنید و بنگرید که سرانجام گناهکاران چگونه بوده است؟» سوره نمل، آیه ۶۹.</ref>. در برخی [[آیات]] به [[محرومیت]] مجرمان از دستیابی به [[سعادت]] و [[رستگاری]]<ref>{{متن قرآن|فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ كَذِبًا أَوْ كَذَّبَ بِآيَاتِهِ إِنَّهُ لَا يُفْلِحُ الْمُجْرِمُونَ}} «و ستمگرتر از آن کس که بر خداوند دروغی بندد یا آیات او را دروغ شمارد کیست؟» سوره یونس، آیه ۱۷.</ref> و نقش زمینه‌ای جرم و [[گناه]] در ابتلای برخی [[اقوام]] پیشین به [[عذاب الهی]] توجه داده است<ref>{{متن قرآن|وَأَمْطَرْنَا عَلَيْهِمْ مَطَرًا فَانْظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُجْرِمِينَ}} «و بر آنان بارانی (از سنگ- گل) باراندیم آنک بنگر سرانجام گنهکاران چگونه بود» سوره اعراف، آیه ۸۴.</ref>. [[انتقام]] از مجرمان نیز بخشی از [[وعده]] تخلف‌ناپذیر [[خداوند]] معرفی شده است<ref>{{متن قرآن|وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ ذُكِّرَ بِآيَاتِ رَبِّهِ ثُمَّ أَعْرَضَ عَنْهَا إِنَّا مِنَ الْمُجْرِمِينَ مُنْتَقِمُونَ}} «و کیست ستمکاره‌تر از کسی که آیات پروردگارش را بدو گوشزد کنند سپس او از آنها روی بگرداند؟ بی‌گمان ما از گناهکاران انتقام خواهیم گرفت» سوره سجده، آیه ۲۲.</ref>.<ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۱۸۹.</ref>
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش