پرش به محتوا

سنت الهی در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۷: خط ۷:
}}
}}


==معناشناسی==
== معناشناسی ==
سنت الهی عبارت است از: [[ظهور]] [[صفات الهی]] بر اساس ضوابط خاصی که [[خداوند]] از روی [[حکمت]] خویش، به مقتضای [[رفتار]] و سلوکی که [[مردم]] نسبت به [[دعوت]] او و [[رسولان الهی]] دارند، اِعمال می‌کند. اصل آن "سنَّ" به معنای جریان چیزی و فراگیری آن در محیط اطراف<ref>ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۶۰.</ref> و جاری ‌شدن امری سامان‌مند (اعم از [[وصف]]، عمل یا قول) است<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۵، ص۲۴۰.</ref>. [[سنت]] یعنی [[سیره]]، روش<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ج۱۳، ص۲۲۵.</ref>، [[قانون]] و قاعده.
سنت الهی عبارت است از: [[ظهور]] [[صفات الهی]] بر اساس ضوابط خاصی که [[خداوند]] از روی [[حکمت]] خویش، به مقتضای [[رفتار]] و سلوکی که [[مردم]] نسبت به [[دعوت]] او و [[رسولان الهی]] دارند، اِعمال می‌کند. اصل آن "سنَّ" به معنای جریان چیزی و فراگیری آن در محیط اطراف<ref>ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۶۰.</ref> و جاری ‌شدن امری سامان‌مند (اعم از [[وصف]]، عمل یا قول) است<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۵، ص۲۴۰.</ref>. [[سنت]] یعنی [[سیره]]، روش<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ج۱۳، ص۲۲۵.</ref>، [[قانون]] و قاعده.


==ویژگی [[سنت‌های الهی]]==
== ویژگی [[سنت‌های الهی]] ==
[[سنت‌های الهی]] دو ویژگی بسیار مهم دارند:
[[سنت‌های الهی]] دو ویژگی بسیار مهم دارند:
#فراگیر و همگانی‌اند: {{متن قرآن|قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِكُمْ سُنَنٌ فَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ}}<ref>«پیش از شما سنّت‌هایی (بوده و) از میان رفته‌اند پس روی زمین گردش کنید تا بنگرید سرانجام دروغ‌انگاران چگونه بوده است» سوره آل عمران، آیه ۱۳۷.</ref>.
# فراگیر و همگانی‌اند: {{متن قرآن|قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِكُمْ سُنَنٌ فَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ}}<ref>«پیش از شما سنّت‌هایی (بوده و) از میان رفته‌اند پس روی زمین گردش کنید تا بنگرید سرانجام دروغ‌انگاران چگونه بوده است» سوره آل عمران، آیه ۱۳۷.</ref>.
#ثابت و تغییر ناپذیرند: {{متن قرآن|سُنَّةَ اللَّهِ فِي الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدِيلًا}}<ref>«بنا به سنّت خداوند در میان کسانی که پیش‌تر درگذشته‌اند؛ و برای سنّت خداوند هرگز دگر کردنی نخواهی یافت» سوره احزاب، آیه ۶۲.</ref>.
# ثابت و تغییر ناپذیرند: {{متن قرآن|سُنَّةَ اللَّهِ فِي الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدِيلًا}}<ref>«بنا به سنّت خداوند در میان کسانی که پیش‌تر درگذشته‌اند؛ و برای سنّت خداوند هرگز دگر کردنی نخواهی یافت» سوره احزاب، آیه ۶۲.</ref>.


==سنن الهی عامل تغییرات سیاسی و اجتماعی==
== سنن الهی عامل تغییرات سیاسی و اجتماعی ==
از دیدگاه [[قرآن کریم]]، عامل اصلی تغییرات و تحولات [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] مهم در [[تاریخ]] [[بشر]] [[سنن الهی]] بوده‌اند. از جمله [[سنت الهی]]، [[ظهور]] [[انبیا]] و ارسال رُسل است که در [[تاریخ]] [[بشر]]، نقاط عطف عمده و سوق‌دهنده [[بشر]] به سوی [[هدایت]] و [[تکامل]] بوده است؛ مانند [[ظهور]] [[ابراهیم]] {{ع}} و [[دین حنیف]]، [[ظهور]] [[موسی]] {{ع}} و نابودی قبطیان و [[فرعون]] و [[حاکمیت]] [[بنی‌اسرائیل]]، [[ظهور عیسی]] [[مسیح]] {{ع}} و همچنین [[ظهور اسلام]] و [[دین خاتم]] که تحولات اساسی در [[جهان]] ایجاد کرد و بر اثر آن، دو امپراتوری [[عظیم]] آن دوره متحوّل شدند و [[جهان]] دستخوش تغییرات و تحولات عظیمی گردید و [[تمدن اسلامی]] قرن‌ها درخشید.
از دیدگاه [[قرآن کریم]]، عامل اصلی تغییرات و تحولات [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] مهم در [[تاریخ]] [[بشر]] [[سنن الهی]] بوده‌اند. از جمله [[سنت الهی]]، [[ظهور]] [[انبیا]] و ارسال رُسل است که در [[تاریخ]] [[بشر]]، نقاط عطف عمده و سوق‌دهنده [[بشر]] به سوی [[هدایت]] و [[تکامل]] بوده است؛ مانند [[ظهور]] [[ابراهیم]] {{ع}} و [[دین حنیف]]، [[ظهور]] [[موسی]] {{ع}} و نابودی قبطیان و [[فرعون]] و [[حاکمیت]] [[بنی‌اسرائیل]]، [[ظهور عیسی]] [[مسیح]] {{ع}} و همچنین [[ظهور اسلام]] و [[دین خاتم]] که تحولات اساسی در [[جهان]] ایجاد کرد و بر اثر آن، دو امپراتوری [[عظیم]] آن دوره متحوّل شدند و [[جهان]] دستخوش تغییرات و تحولات عظیمی گردید و [[تمدن اسلامی]] قرن‌ها درخشید.


==سنن الهی در قرآن==
== سنن الهی در قرآن ==
برخی از [[سنن الهی]] در [[قرآن کریم]] عبارت‌اند از:
برخی از [[سنن الهی]] در [[قرآن کریم]] عبارت‌اند از:
#جریان امور هستی بر اسباب و مسببات: {{متن قرآن|وَآتَيْنَاهُ مِنْ كُلِّ شَيْءٍ سَبَبًا}}<ref>«ما به او روی زمین توانمندی بخشیدیم و سررشته هر کار را به او دادیم» سوره کهف، آیه ۸۴.</ref>.
# جریان امور هستی بر اسباب و مسببات: {{متن قرآن|وَآتَيْنَاهُ مِنْ كُلِّ شَيْءٍ سَبَبًا}}<ref>«ما به او روی زمین توانمندی بخشیدیم و سررشته هر کار را به او دادیم» سوره کهف، آیه ۸۴.</ref>.
# [[هدایت الهی]]: {{متن قرآن|قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدَى}}<ref>«بگو تنها رهنمود خداوند، رهنمود است» سوره بقره، آیه ۱۲۰.</ref>.
# [[هدایت الهی]]: {{متن قرآن|قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدَى}}<ref>«بگو تنها رهنمود خداوند، رهنمود است» سوره بقره، آیه ۱۲۰.</ref>.
#درگیری [[حق]] و [[باطل]] و [[نابودی باطل]]: {{متن قرآن|وَيَمْحُ اللَّهُ الْبَاطِلَ وَيُحِقُّ الْحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ}}<ref>«خداوند باطل را از میان برمی‌دارد و حقّ را با کلمات خویش استوار می‌دارد» سوره شوری، آیه ۲۴.</ref>.
# درگیری [[حق]] و [[باطل]] و [[نابودی باطل]]: {{متن قرآن|وَيَمْحُ اللَّهُ الْبَاطِلَ وَيُحِقُّ الْحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ}}<ref>«خداوند باطل را از میان برمی‌دارد و حقّ را با کلمات خویش استوار می‌دارد» سوره شوری، آیه ۲۴.</ref>.
# [[نصرت]] [[مؤمنان]]: {{متن قرآن|وَكَانَ حَقًّا عَلَيْنَا نَصْرُ الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>«و یاری مؤمنان بر ما واجب است» سوره روم، آیه ۴۷.</ref>.
# [[نصرت]] [[مؤمنان]]: {{متن قرآن|وَكَانَ حَقًّا عَلَيْنَا نَصْرُ الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>«و یاری مؤمنان بر ما واجب است» سوره روم، آیه ۴۷.</ref>.
# [[امتحان]] و [[ابتلاء]]: {{متن قرآن|وَنَبْلُوكُمْ بِالشَّرِّ وَالْخَيْرِ فِتْنَةً}}<ref>«هر کسی (مزه) مرگ را می‌چشد و شما را با بد و نیک می‌آزماییم و به سوی ما بازگردانده می‌شوید» سوره انبیاء، آیه ۳۵.</ref>.
# [[امتحان]] و [[ابتلاء]]: {{متن قرآن|وَنَبْلُوكُمْ بِالشَّرِّ وَالْخَيْرِ فِتْنَةً}}<ref>«هر کسی (مزه) مرگ را می‌چشد و شما را با بد و نیک می‌آزماییم و به سوی ما بازگردانده می‌شوید» سوره انبیاء، آیه ۳۵.</ref>.
# [[هلاکت]] [[ظالمان]]، گردن‌کشان، [[کفار]] و مترفین: {{متن قرآن|وَكَمْ قَصَمْنَا مِنْ قَرْيَةٍ كَانَتْ ظَالِمَةً}}<ref>«و بسا شهرهایی را در هم کوفتیم که (مردم آنها) ستمگر بودند و پس از آنها گروهی دیگر پدید آوردیم» سوره انبیاء، آیه ۱۱.</ref>.
# [[هلاکت]] [[ظالمان]]، گردن‌کشان، [[کفار]] و مترفین: {{متن قرآن|وَكَمْ قَصَمْنَا مِنْ قَرْيَةٍ كَانَتْ ظَالِمَةً}}<ref>«و بسا شهرهایی را در هم کوفتیم که (مردم آنها) ستمگر بودند و پس از آنها گروهی دیگر پدید آوردیم» سوره انبیاء، آیه ۱۱.</ref>.
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش