یأس: تفاوت میان نسخه‌ها

== معناشناسی ==

== یأس در [[آیات]] و [[روایات]] ==

[[امام علی]] {{ع}} قطع امید را بزرگ‌ترین [[بلا]] و [[گرفتاری]] می‌داند<ref>گفتار امیرالمؤمنین علی {{ع}}، ج۱، ص۵۷۷.</ref> و توصیه می‌کند که نسبت به کسانی که در مسیر [[نادرست]] گام برداشته‌اند [[ناامید]] نباشیم؛ چه بسا خصلتی در او باشد که به او مدد رساند و باعث برگشت وی به مسیر حق شود<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۰۰.</ref>. اما در عین‌حال باید توجه داشت که قطع امید و بریدن [[طمع]] از آنچه در دست [[مردم]] است خصلتی [[پسندیده]] است و باعث می‌شود [[آدمی]] تمام [[همّت]] و توجه خویش را مصروف [[خدا]] کند. [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|الْيَأْسُ مِمَّا فِي أَيْدِي النَّاسِ‏ عِزٌّ لِلْمُؤْمِنِ‏ فِي‏ دِينِهِ‏}}؛ قطع امید از آنچه در دست مردم است، موجب [[عزّت]] [[مؤمن]] در دینش می‌گردد<ref>وسائل الشیعة، ج۶، ص۳۱۴.</ref>.<ref>[[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «یأس»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۵۳۷.</ref>.

== گناه کبیره بودن یأس ==

یأس و [[ناامیدی از رحمت خدا]] از [[گناهان کبیره]] است و [[خداوند]] از آن [[نهی]] کرده است: {{متن قرآن|لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا}}<ref>«از بخشایش خداوند ناامید نباشید که خداوند همه گناهان را می‌آمرزد» سوره زمر، آیه ۵۳.</ref>.<ref>المیزان، ج۱۱، ص۲۳۴.</ref> و تنها [[گمراهان]]: {{متن قرآن|قَالَ وَمَنْ يَقْنَطُ مِنْ رَحْمَةِ رَبِّهِ إِلَّا الضَّالُّونَ}}<ref>«گفت: و جز گمراهان چه کسی از بخشایش پروردگار خویش ناامید می‌گردد؟» سوره حجر، آیه ۵۶.</ref>.<ref>مجمع‌البیان، ج۶، ص۵۲۳؛ المیزان، ج۱۲، ص۱۸۱.</ref> و [[کافران]]: {{متن قرآن|وَلَا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لَا يَيْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْكَافِرُونَ}}<ref>«و از رحمت خداوند نومید نگردید که جز گروه کافران (کسی) از رحمت خداوند نومید نمی‌گردد» سوره یوسف، آیه ۸۷؛ مجمع البیان، ج۵، ص۳۹۵؛ المیزان، ج۱۱، ص۲۳۴ - ۲۳۵.</ref> از [[رحمت]] [[حق]] ناامیدند<ref>[[محمد هادی ذبیح‌زاده|ذبیح‌زاده، محمد هادی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۴، ص ۴۰۷.</ref>.

در [[احادیث]] وقتی [[گناهان کبیره]] را بر شمرده‌اند، بعد از "[[شرک]] به [[خدا]]" که بزرگ‌ترین [[گناه]] است، "یأس از [[رحمت خدا]]" را دومین [[گناه]] بزرگ محسوب کرده‌اند. از [[حضرت موسی بن جعفر]] {{ع}} منقول است که فرمودند:"بزرگ‌ترین [[گناه کبیره]] [[شرک]] به خداست... و پس از آن [[ناامیدی]] از رحت [[خدا]]؛ زیرا [[خدای عزوجل]] می‌فرماید: {{متن قرآن| وَ لا تَيْأَسُوا...}}"<ref>{{متن حدیث|أَكْبَرُ الْكَبَائِرِ الشِّرْكُ بِاللَّهِ ... وَ بَعْدَهُ الْيَأْسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ لِأَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُول‏ {{متن قرآن| وَ لا تَيْأَسُوا...}}}}؛ عیون اخبار الرضا {{ع}}، ج ۱، ص ۲۸۵ و ۲۸۶.</ref>.

[[انسان]] اگر در گرفتاری واقع شود، چه این گرفتاری، [[مصیبت]] و [[سختی]] [[دنیوی]] باشد و چه گرفتاری [[معنوی]] و [[روحی]] که بر اثر [[ابتلا]] به [[معاصی]] برایش حاصل می‌شود، نباید از کمک [[خداوند]] و [[رحمت]] او [[ناامید]] شود. [[امیر مؤمنان]] {{ع}} فرمودند: "بزرگ‌ترین گرفتاری، [[ناامید]] شدن است"<ref>{{متن حدیث|أَعْظَمُ الْبَلَاءِ انْقِطَاعُ الرَّجَاء}}؛ غرر الحکم، حکمت ۱۳۲۳.</ref>. پس هر قدر گرفتاری [[انسان]] شدید باشد، [[ناامیدی]] از [[رحمت]] [[خداوند]]، از آن شدیدتر و سخت‌تر است.

اگر کسی امیدش به دستگیری [[پروردگار]] باشد، چه بسا در زمانی که به لحاظ محاسبات عادی هیچ گونه امیدی نمی‌رود، باب [[فرج]] و گشایشی برایش باز شود که وقتی روی حساب‌های معمولی [[امید]] آن می‌رفت، باز نشده باشد. هر [[قدر]] [[اعتماد]] به "[[توحید]]" در [[انسان]] قویتر باشد، امیدش به دستگیری [[خداوند]] در [[گرفتاری‌ها]] بیشتر و ناامیدی‌اش از [[رحمت الهی]] کمتر است. این امر در مورد همه [[گرفتاری‌ها]]، چه مادی و چه [[معنوی]]، [[صدق]] می‌کند<ref>ر. ک. [[سید محمد بنی‌هاشمی|بنی‌هاشمی، سید محمد]]، [[سلسله درس‌های مهدویت ج۱۰ (کتاب)|انتظار فرج]]، ص ۳۵-۴۰.</ref>.

== آثار ناامیدی ==

# داخل شدن در [[آتش جهنم]] {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ لَا يَرْجُونَ لِقَاءَنَا وَرَضُوا بِالْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَاطْمَأَنُّوا بِهَا وَالَّذِينَ هُمْ عَنْ آيَاتِنَا غَافِلُونَ أُولَئِكَ مَأْوَاهُمُ النَّارُ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ}}<ref> «به یقین آنان که لقای ما را امید نمی‌برند و به زندگی این جهان خشنود و به آن دلگرمند و آنان که از نشانه‌های ما غافلند به سزای آنچه می‌کردند، جایگاهشان آتش است» سوره یونس، آیه ۷-۸.</ref>،

# رها شدن در [[طغیان]]: {{متن قرآن|وَلَوْ يُعَجِّلُ اللَّهُ لِلنَّاسِ الشَّرَّ اسْتِعْجَالَهُمْ بِالْخَيْرِ لَقُضِيَ إِلَيْهِمْ أَجَلُهُمْ فَنَذَرُ الَّذِينَ لَا يَرْجُونَ لِقَاءَنَا فِي طُغْيَانِهِمْ يَعْمَهُونَ}} <ref>«و اگر خداوند برای مردم، همگون شتابی که در خیر دارند شرّ را پیش می‌افکند عمرشان سر می‌آمد پس ما کسانی را که لقای ما را امید نمی‌برند سرگردان در سرکشی‌شان وا می‌گذاریم» سوره یونس، آیه ۱۱.</ref>،

# درخواست‌های نادرست از [[پیامبران]] {{ع}}: {{متن قرآن|وَإِذَا تُتْلَى عَلَيْهِمْ آيَاتُنَا بَيِّنَاتٍ قَالَ الَّذِينَ لَا يَرْجُونَ لِقَاءَنَا ائْتِ بِقُرْآنٍ غَيْرِ هَذَا أَوْ بَدِّلْهُ قُلْ مَا يَكُونُ لِي أَنْ أُبَدِّلَهُ مِنْ تِلْقَاءِ نَفْسِي إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا مَا يُوحَى إِلَيَّ إِنِّي أَخَافُ إِنْ عَصَيْتُ رَبِّي عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ}} <ref>«و چون آیات روشن ما برای آنان خوانده شود کسانی که لقای ما را امید نمی‌برند می‌گویند: قرآن دیگری جز این بیاور یا آن را دگرگون کن! بگو: مرا نسزد که از پیش خود آن را دگرگون کنم. من جز از آنچه به من وحی می‌شود پیروی نمی‌کنم؛ بی‌گمان من اگر با پروردگارم نافرمانی کنم از عذاب روزی سترگ می‌هراسم» سوره یونس، آیه ۱۵</ref>؛ {{متن قرآن|وَقَالَ الَّذِينَ لا يَرْجُونَ لِقَاءَنَا لَوْلا أُنزِلَ عَلَيْنَا الْمَلائِكَةُ أَوْ نَرَى رَبَّنَا لَقَدِ اسْتَكْبَرُوا فِي أَنفُسِهِمْ وَعَتَوْ عُتُوًّا كَبِيرًا}}<ref>«و آنان که به لقای ما امیدوار نیستند می‌گویند: چرا بر ما فرشتگان را فرو نفرستاده‌اند یا پروردگارمان را نمی‌بینیم؟ به راستی خود را بزرگ شمردند و سرکشی بزرگی ورزیدند» سوره فرقان، آیه ۲۱.</ref>،

== پرسش مستقیم ==