ذکر در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

* [[حقیقت]] ذکر وسیلۀ [[ارتباط]] با [[خدا]] دانسته‌ شده و نشانۀ آن، [[نسیان]] غیر است<ref> التحقیق فی کلمات القرآن‌، ۳/ ۳۱۷.</ref>.<ref>ر. ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۲۶۶.</ref> [[قرآن کریم]]، ذکر را [[غایت]] [[نماز]] دانسته<ref>{{متن قرآن|وَأَقِمِ الصَّلَاةَ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ}}«و نماز را بپا دار که نماز از کار زشت و کار ناپسند باز می‌دارد و به راستی یادکرد خداوند (از هر چیز) بزرگ‌تر است» سوره عنکبوت، آیه ۴۵.</ref> و فرموده است شرط آنکه [[خداوند]]، بندگانش را یاد کند، این است که آنان او را یاد کنند<ref>{{متن قرآن|فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُوا لِي وَلَا تَكْفُرُونِ}}«پس مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم و مرا سپاس بگزارید و با من ناسپاسی نورزید» سوره بقره، آیه ۱۵۲.</ref>. همچنین، ذکر را از صفات [[خردمندان]] شمرده<ref>{{متن قرآن|أَ فَمَن يَعْلَمُ أَنَّمَا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ الحَْقُّ كَمَنْ هُوَ أَعْمَى إِنمََّا يَتَذَكَّرُ أُوْلُواْ الْأَلْبَاب}} سوره رعد، آیه ۱۹.</ref> و مایه [[آرامش]] [[دل‌ها]]<ref>{{متن قرآن|الَّذِينَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ}}«همان کسانی که ایمان آورده‌اند و دل‌های ایشان با یاد خداوند آرام می‌گیرد؛ آگاه باشید! با یاد خداوند دل‌ها آرام می‌یابد» سوره رعد، آیه ۲۸.</ref> و رویگردانی از آن را موجب [[سختی]] و تنگی [[معیشت]] دانسته است<ref>{{متن قرآن|وَمَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكًا وَنَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَعْمَى}}«و هر که از یادکرد من روی برتابد بی‌گمان او را زیستنی تنگ خواهد بود و روز رستخیز وی را نابینا بر خواهیم انگیخت» سوره طه، آیه ۱۲۴.</ref>. در وصف [[بندگان]] [[نیک]] [[خدا]] فرموده است: «آنان مردانی‌اند که [[داد و ستد]] و خرید و فروش از [[یاد خدا]] بازشان نمی‌دارد»<ref>{{متن قرآن|رِجَالٌ لَا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ يَخَافُونَ يَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِيهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ}}«مردانی که هیچ داد و ستد و خرید و فروشی آنان را از یاد خداوند و برپا داشتن نماز و دادن زکات (به خود) سرگرم نمی‌دارد؛ از روزی می‌هراسند که دل‌ها و دیده‌ها در آن زیرورو می‌شوند» سوره نور، آیه ۳۷.</ref>. [[قرآن]] [[فرمان]] می‌دهد [[مسلمانان]] همواره به [[یاد خدا]] و [[نعمت‌های الهی]] باشند و از [[انسان‌ها]] خواسته است در [[مصیبت‌ها]] و [[گرفتاری‌ها]]، [[دل]] خویش را به یاد [[پروردگار]] نیرو بخشند<ref>{{متن قرآن|الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}}«همان کسان که چون بدیشان مصیبتی رسد می‌گویند: «انّا للّه و انّا الیه راجعون» (ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم)» سوره بقره، آیه ۱۵۶.</ref> و یکی از ویژگی‌های [[منافقان]] را آن دانسته است که از [[یاد خدا]] غافل‌اند و اگر او را یاد کنند، از روی [[خودنمایی]] است<ref>{{متن قرآن|مُذَبْذَبِينَ بَيْنَ ذَلِكَ لَا إِلَى هَؤُلَاءِ وَلَا إِلَى هَؤُلَاءِ وَمَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ سَبِيلًا}}«میان آن (دو گروه) سرگردان مانده‌اند، نه با اینانند نه با آنان و هر که را خداوند در گمراهی وانهد هرگز برای او راهی نخواهی یافت» سوره نساء، آیه ۱۴۳.</ref>. [[قرآن]] از [[پیامبران الهی]] خواسته است تا [[خدا]] را یاد کنند و نعمت‌هایش را به [[فراموشی]] نسپارند و اینرا مایۀ [[قرب]] آنان به [[پروردگار]] دانسته است. همچنین اقوامی همانند [[بنی‌اسرائیل]] را چون [[خدا]] را فراموش کرده‌اند، به [[سختی]] نکوهیده است<ref>{{متن قرآن|يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ اذْكُرُوا نِعْمَتِيَ الَّتِي أَنْعَمْتُ عَلَيْكُمْ وَأَوْفُوا بِعَهْدِي أُوفِ بِعَهْدِكُمْ وَإِيَّايَ فَارْهَبُونِ}}«ای بنی اسرائیل! نعمت مرا که ارزانی شما داشتم به یاد آورید و به پیمان من وفا کنید تا به پیمان شما وفا کنم و تنها از من بهراسید» سوره بقره، آیه ۴۰.</ref>.<ref>ر. ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۲۶۵-۲۶۶.</ref> از [[پیامبر خدا]] {{صل}} [[نقل]] است «هر کس خدای را [[اطاعت]] کند، ذاکر است هر چند [[نماز]]، فراوان نگزارد و [[قرآن]]، بسیار نخواند»<ref>بحارالانوار، ۵/ ۱۴۷.</ref>. [[امام علی]] {{ع}} در روایتی، ذکر را دو گونه شمرده است: یکی [[ذکر خدا]] هنگام مواجهه با [[سختی]] و دشواری و دوم، هنگام وسوسۀ [[گناه]] و از میان این دو، نخستین گونه [[برتر]] است<ref>سفینة البحار، ۲/ ۲۷۷.</ref>. از [[روایات]] استفاده می‌‌شود مهم‌ترین نشانۀ ذکر [[راستین]] این است که [[آدمی]] [[خدا]] را [[فرمان]] بَرَد و از [[گناهان]] دوری کند<ref>بحار الانوار، ۹۳/ ۱۰۸.</ref>.<ref>ر. ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۲۶۶.</ref>