امام کاظم در معارف و سیره رضوی: تفاوت میان نسخه‌ها

اینکه امام برای حفظ جان وصی خود به چنین اقدامی دست زده به هیچ روی منافی با تصریح آن حضرت درباره فرزندش موسی بن جعفر {{ع}} نیست؛ زیرا بزرگانی از [[شیعه]] به [[نصوص]] امام صادق {{ع}} در این باب [[گواهی]] داده‌اند که [[شیخ مفید]] برخی از آنان را نام برده است. از جمله آنان می‌توان به [[مفضل بن عمر جعفی]]، [[معاذ بن کثیر]]، [[عبد الرحمان بن حجاج]]، [[فیض بن مختار]]، [[یعقوب سراج]]، [[سلیمان بن خالد]] و [[صفوان]] جَمّال اشاره کرد<ref>الإرشاد، ج۲، ص۲۱۷.</ref>.<ref>[[مهدی کمپانی زارع|کمپانی زارع، مهدی]]، [[امام موسی بن جعفر (مقاله)|مقاله «امام موسی بن جعفر»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]]، ص ۴۸۷-۴۹۷.</ref>

روایت‌هایی که در این باب موجود است حکایت از آن دارد که امام صادق {{ع}} از [[زمان]] [[کودکی امام کاظم]] {{ع}}، با برخی [[شیعیان]] درباره امامت وی سخن می‌گفته است<ref>الإرشاد، ج۲، ص۲۱۶-۲۱۷؛ کشف الغمة، ج۲، ص۲۲۰-۲۲۱.</ref>. با این همه پس از امام صادق {{ع}} [[اختلاف]] عجیبی در میان شیعیان پدید آمد که به تعبیر برخی، شیعیان پس از [[شهادت]] حضرت، به [[یمین]] و شمال رفتند و پراکنده شدند<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج۱، ص۳۱.</ref>. [[نوبختی]] می‌گوید پس از [[رحلت امام صادق]] {{ع}} در بحث [[جانشینی]] وی شش‌فرقه پدید آمد.  

بیشترین [[اختلاف]] پس از امام صادق {{ع}} در بحث امامت درباره فرزند بزرگ حضرت یعنی اسماعیل پدید آمد. اسماعیل چنان‌که در [[تواریخ]] ذکر شده در زمان حیات پدرش از [[دنیا]] رفت و [[حضرت صادق]] {{ع}} اصرار بسیار داشت که همگان [[رحلت]] او را باور کنند، از این‌رو بر مرگ وی [[گواهان]] بسیاری گرفت تا در ادامه برای امامت [[موسی بن جعفر]] {{ع}} مدعی‌ای پیدا نشود<ref>الإرشاد، ج۲، ص۲۰۹-۲۱۰.</ref>.<ref>[[مهدی کمپانی زارع|کمپانی زارع، مهدی]]، [[امام موسی بن جعفر (مقاله)|مقاله «امام موسی بن جعفر»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]]، ص ۴۸۷-۴۹۷.</ref>

در خبری ذکر شده که هارون‌الرشید قصد کشتن [[امام کاظم]] {{ع}} را داشت و پس از آنکه چندین نفر از چنین کاری ابا نمودند، حضرت را به [[فضل بن یحیی]] [[برمکی]] سپرد و [[فضل]]، نه تنها امام را به [[قتل]] نرساند، بلکه او را به [[بهترین]] صورتی میزبانی کرد. وقتی [[اخبار]] این [[رفتار]] محترمانه به هارون‌الرشید رسید او را [[تنبیه]] [[سختی]] کرد<ref>الإرشاد، ج۲، ص۲۳۸-۲۴۲؛ کتاب الغییة، طوسی، ص۲۸-۳۱.</ref>. یحیی به جهت جایگاه خطیری که در دستگاه [[عباسیان]] داشته، [[تقیه]] می‌کرده و در فرصت‌های مناسب می‌کوشیده [[خلیفه]] را مجاب به رفتار صلح‌آمیز با امام کاظم {{ع}} بنماید. [[روایت‌ها]] حکایت از آن دارد که یحیی از هارون‌الرشید درخواست [[آزادی]] امام و انصراف از قتل وی را داشته است<ref>کتاب الغیبة، طوسی، ص۲۴؛ المناقب، ابن شهر آشوب، ج۴، ص۲۹۰.</ref>. برخی اخبار نشان از آن دارد که امام کاظم {{ع}} پیش از شهادت، نگران یحیی و خاندانش بوده و او را از خطر [[هارون]] زنهار می‌داده است<ref>کتاب الغیبة، طوسی، ص۲۵؛ المناقب، ابن شهر آشوب، ج۴، ص۲۹۰.</ref>.<ref>[[مهدی کمپانی زارع|کمپانی زارع، مهدی]]، [[امام موسی بن جعفر (مقاله)|مقاله «امام موسی بن جعفر»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]]، ص ۴۸۷-۴۹۷.</ref>

امام موسی بن جعفر {{ع}} در میان هم‌عصران خود به [[عبادت]] و [[سخاوت]] [[شهرت]] داشت<ref>تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۴۱۴؛ تاریخ بغداد، ج۱۳، ص۲۹.</ref>. در ایام [[زندان]]، حضرت دائماً به [[روزه]] و [[نماز]] و ذکر و [[قرائت قرآن]] مشغول بود. در همین ایام برخی از [[جاسوسان]] [[هارون‌الرشید]] از امام شنیده بودند که او در دعای خود می‌گفت خدایا از تو [[فراغت برای عبادت]] خواسته بودم و تو چنان کردی. تو را شکرگزارم. امام در [[سجاده]] خود می‌فرمود هر چه [[معصیت]] از [[بنده]] [[زشت]] است، [[عفو و گذشت]] تو زیباست<ref>المناقب، ابن شهر آشوب، ج۴، ص۳۱۸.</ref>. او را خوش‌صداترین [[قاریان]] [[قرآن‌کریم]] دانسته‌اند و گفته‌اند که چون [[قرآن]] می‌خواند مستمعان اندیشناک و گریان می‌شدند<ref>إعلام الوری، ص۳۰۹.</ref>. موسی بن جعفر {{ع}} [[بخشنده‌ترین]] [[مردم]] [[روزگار]] خود بود و کیسه‌های زر اهدایی‌اش مشهور بود. او شبانه برای [[فقیران]] [[مدینه]] [[غذا]] و [[پول]] می‌برد<ref>الإرشاد، ج۲، ص۲۳۴-۲۳۵؛ کشف الغمة، ج۲، ص۲۲۸-۲۲۹.</ref>. او حتی به [[دشمنان]] خود و [[خاندان]] خویش نیز [[یاری]] می‌رساند و بدین وسیله آنان را به خود جلب می‌کرد. نقل شده مردی او و جدش [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} را [[دشنام]] داد. اطرافیان امام خواستند آن شخص را [[تعذیب]] کنند. امام اجازه چنین کاری نداد و به جای آن چندین [[روز]] بعد به مزرعه او رفت و سیصد دینار به وی [[هدیه]] داد. آن مرد از [[کردار]] و گفتار خود عذر خواست و در شمار [[یاران]] حضرت درآمد<ref>دلائل الإمامة، ص۳۱۰-۳۱۱.</ref>.