پرش به محتوا

هدایت به امر الهی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۹۰: خط ۹۰:
===بیان دلیل قائلین به هدایت به امر(رکن پنجم)===
===بیان دلیل قائلین به هدایت به امر(رکن پنجم)===
*طرفداران نظریۀ هدایت به امر از دو دسته دلیل‌ درون‌ متن با تحلیل عبارت «یهدون‌ بأمرنا‌»<ref>انبیاء، آیۀ 73</ref> و برون‌ متن از برخی‌ روایات‌ استفاده کرده اند. <ref>[[فتح‌الله نجارزادگان|نجارزادگان، فتح‌الله]]، [[بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در باب امامت به معنای هدایت به امر (مقاله)|بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در باب امامت به معنای هدایت به امر]]، [[پژوهش‌های قرآن و حدیث (نشریه)|دوفصلنامه پژوهش‌های قرآن و حدیث]]، ص:114.</ref>   
*طرفداران نظریۀ هدایت به امر از دو دسته دلیل‌ درون‌ متن با تحلیل عبارت «یهدون‌ بأمرنا‌»<ref>انبیاء، آیۀ 73</ref> و برون‌ متن از برخی‌ روایات‌ استفاده کرده اند. <ref>[[فتح‌الله نجارزادگان|نجارزادگان، فتح‌الله]]، [[بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در باب امامت به معنای هدایت به امر (مقاله)|بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در باب امامت به معنای هدایت به امر]]، [[پژوهش‌های قرآن و حدیث (نشریه)|دوفصلنامه پژوهش‌های قرآن و حدیث]]، ص:114.</ref>   
====دلیل درون متنی====
*از نظر علامه «با» در «بأمرنا» برای سبب یا آلت است و امام که خود‌ متلبّس‌ به امر خداست  برخی از  مردم‌ را‌ به سبب‌ یا‌ به‌ وسیله امر الهی، هدایت‌ کرده به مقاماتشان واصل می‌کند. <ref>طباطبائی، سیدمحمدحسین، المیزان، ج 14، ص 304</ref>. آیة الله جوادی نیز «با» را به‌ معنای‌ مصاحبت یا ملابست دانسته، می‌گوید: «هدایت‌ امام‌ که‌ در‌ صحبت‌ امر خداست و امر‌ خدا‌ مصاحب آن است، یا هدایت امام که در کِسوت امر خداست و لباس امر خدا را در‌ بر‌ کرده‌، مردم را راهنمایی  به معنای ایصال به‌ مطلوب‌  می‌کند‌» <ref> جوادی‌ آملی‌، عبدالله، تفسیر موضوعی (سیره رسول اکرم در قرآن)، ج 6، ص 462 </ref>. <ref>[[فتح‌الله نجارزادگان|نجارزادگان، فتح‌الله]]، [[بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در باب امامت به معنای هدایت به امر (مقاله)|بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در باب امامت به معنای هدایت به امر]]، [[پژوهش‌های قرآن و حدیث (نشریه)|دوفصلنامه پژوهش‌های قرآن و حدیث]]، ص:114.</ref>  
*از نظر علامه «با» در «بأمرنا» برای سبب یا آلت است و امام که خود‌ متلبّس‌ به امر خداست  برخی از  مردم‌ را‌ به سبب‌ یا‌ به‌ وسیله امر الهی، هدایت‌ کرده به مقاماتشان واصل می‌کند. <ref>طباطبائی، سیدمحمدحسین، المیزان، ج 14، ص 304</ref>. آیة الله جوادی نیز «با» را به‌ معنای‌ مصاحبت یا ملابست دانسته، می‌گوید: «هدایت‌ امام‌ که‌ در‌ صحبت‌ امر خداست و امر‌ خدا‌ مصاحب آن است، یا هدایت امام که در کِسوت امر خداست و لباس امر خدا را در‌ بر‌ کرده‌، مردم را راهنمایی  به معنای ایصال به‌ مطلوب‌  می‌کند‌» <ref> جوادی‌ آملی‌، عبدالله، تفسیر موضوعی (سیره رسول اکرم در قرآن)، ج 6، ص 462 </ref>. <ref>[[فتح‌الله نجارزادگان|نجارزادگان، فتح‌الله]]، [[بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در باب امامت به معنای هدایت به امر (مقاله)|بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در باب امامت به معنای هدایت به امر]]، [[پژوهش‌های قرآن و حدیث (نشریه)|دوفصلنامه پژوهش‌های قرآن و حدیث]]، ص:114.</ref>  
*«با» را به هر معنا بدانیم امکان توجیه آن هست. اما چرا باید «امر الله» را که هدایت امام در مصاحبت یا کسوت آن صورت می‌گیرد و یا‌ به وسیله و سبب آن مردم را هدایت می‌کند، به امری ثابت و غیرتدریجی معنا کنیم و آن را چهره ملکوتی اشیا بدانیم؟ دلیل آیة‌الله جوادی بر این امر چنین است: «اگر در مواردی‌ ثابت‌ شد که مقصود از عنوان «امامت» در آن‌جا، نبوت، رسالت و بالاخره صرف هدایت تشریعی نیست، معلوم می‌شود که امام با امر تکوینی، رهبری باطن‌ها را بر عهده دارد.»<ref> جوادی‌ آملی‌، عبدالله، تفسیر موضوعی (سیره رسول اکرم در قرآن)، ج 6، ص 465 </ref>.   
*«با» را به هر معنا بدانیم امکان توجیه آن هست. اما چرا باید «امر الله» را که هدایت امام در مصاحبت یا کسوت آن صورت می‌گیرد و یا‌ به وسیله و سبب آن مردم را هدایت می‌کند، به امری ثابت و غیرتدریجی معنا کنیم و آن را چهره ملکوتی اشیا بدانیم؟ دلیل آیة‌الله جوادی بر این امر چنین است: «اگر در مواردی‌ ثابت‌ شد که مقصود از عنوان «امامت» در آن‌جا، نبوت، رسالت و بالاخره صرف هدایت تشریعی نیست، معلوم می‌شود که امام با امر تکوینی، رهبری باطن‌ها را بر عهده دارد.»<ref> جوادی‌ آملی‌، عبدالله، تفسیر موضوعی (سیره رسول اکرم در قرآن)، ج 6، ص 465 </ref>.   
*ایشان در جای دیگر می‌گویند: «در هدایت به معنای ارایه طریق، همه پیامبران و حتی شاگردان آنان سهیم و شریک‌اند و در آن نیازی به‌ مقام‌ امامت نیست... بنابراین، هدایت به‌ معنای‌ راهنمایی، ویژه ائمه نیست و از این‌رو، هدایت در آیه شریفۀ «وَجَعلْناهُم أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا» به معنای ارایه طریق نیست.» <ref> جوادی‌ آملی‌، عبدالله، تفسیر موضوعی (سیره رسول اکرم در قرآن)، ج 6، ص 465 </ref>. <ref>[[فتح‌الله نجارزادگان|نجارزادگان، فتح‌الله]]، [[بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در باب امامت به معنای هدایت به امر (مقاله)|بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در باب امامت به معنای هدایت به امر]]، [[پژوهش‌های قرآن و حدیث (نشریه)|دوفصلنامه پژوهش‌های قرآن و حدیث]]، ص:115.</ref>  
*ایشان در جای دیگر می‌گویند: «در هدایت به معنای ارایه طریق، همه پیامبران و حتی شاگردان آنان سهیم و شریک‌اند و در آن نیازی به‌ مقام‌ امامت نیست... بنابراین، هدایت به‌ معنای‌ راهنمایی، ویژه ائمه نیست و از این‌رو، هدایت در آیه شریفۀ «وَجَعلْناهُم أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا» به معنای ارایه طریق نیست.» <ref> جوادی‌ آملی‌، عبدالله، تفسیر موضوعی (سیره رسول اکرم در قرآن)، ج 6، ص 465 </ref>. <ref>[[فتح‌الله نجارزادگان|نجارزادگان، فتح‌الله]]، [[بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در باب امامت به معنای هدایت به امر (مقاله)|بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در باب امامت به معنای هدایت به امر]]، [[پژوهش‌های قرآن و حدیث (نشریه)|دوفصلنامه پژوهش‌های قرآن و حدیث]]، ص:115.</ref>  
====دلیل برون متنی====
*دلیل برون متن‌، بخشی‌ از حدیث ابوخالد کابلی‌ است‌ که در تفسیر تسنیم نقل شده و از آن معنای هدایت تکوینی باطنی را استفاده کرده است. ابوخالد کابلی از امام باقر(علیه‌السلام) چنین نقل می‌کند: «... والله یا أبا خالد! لَنور‌ الإمام‌ِ‌ فی قُلوب المؤمنینَ أنورُ مِن الشَّمس‌ِ المُضیئة بالنّهار وَهُم والله‌ِ یُنَوِّرون قلوبَ المؤمنین ویحجُبُ الله عزَّ وجلَّ نورَهم عَمَّن یشاءُ فَتظلِمُ قلوبَهم...» <ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 1، ص 192</ref>.  
*دلیل برون متن‌، بخشی‌ از حدیث ابوخالد کابلی‌ است‌ که در تفسیر تسنیم نقل شده و از آن معنای هدایت تکوینی باطنی را استفاده کرده است. ابوخالد کابلی از امام باقر(علیه‌السلام) چنین نقل می‌کند: «... والله یا أبا خالد! لَنور‌ الإمام‌ِ‌ فی قُلوب المؤمنینَ أنورُ مِن الشَّمس‌ِ المُضیئة بالنّهار وَهُم والله‌ِ یُنَوِّرون قلوبَ المؤمنین ویحجُبُ الله عزَّ وجلَّ نورَهم عَمَّن یشاءُ فَتظلِمُ قلوبَهم...» <ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 1، ص 192</ref>.  
*آیة الله جوادی دربارۀ این حدیث‌ می‌نویسد‌: «روایت فوق‌ ناظر به هدایت ملکوتی امام معصوم(علیه‌السلام) است؛ زیرا هدایت به معنای ارایۀ طریق که مقامی ظاهری‌ است، از راه چشم و گوش به انسان‌ها می‌رسد در حالی که‌ امام‌ باقر‌(علیه‌السلام) در این روایت فرمود: «به خدا سوگند، نور امام در دل‌ها روشن‌تر و تابناک‌تر از نور خورشید ‌‌در‌ روز است. به خدا سوگند امامان، دل‌های مؤمنان را نورانی و روشن می‌کنند و خداوند‌ نور‌ آنان‌ را از افراد نالایق بازمی‌دارد و اینان از نور معنوی محجوب خواهند بود.» <ref> جوادی‌ آملی‌، عبدالله، تفسیر موضوعی (سیره رسول اکرم در قرآن)، ج 6، ص 526 </ref> .<ref>[[فتح‌الله نجارزادگان|نجارزادگان، فتح‌الله]]، [[بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در باب امامت به معنای هدایت به امر (مقاله)|بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در باب امامت به معنای هدایت به امر]]، [[پژوهش‌های قرآن و حدیث (نشریه)|دوفصلنامه پژوهش‌های قرآن و حدیث]]، ص:115.</ref>
*آیة الله جوادی دربارۀ این حدیث‌ می‌نویسد‌: «روایت فوق‌ ناظر به هدایت ملکوتی امام معصوم(علیه‌السلام) است؛ زیرا هدایت به معنای ارایۀ طریق که مقامی ظاهری‌ است، از راه چشم و گوش به انسان‌ها می‌رسد در حالی که‌ امام‌ باقر‌(علیه‌السلام) در این روایت فرمود: «به خدا سوگند، نور امام در دل‌ها روشن‌تر و تابناک‌تر از نور خورشید ‌‌در‌ روز است. به خدا سوگند امامان، دل‌های مؤمنان را نورانی و روشن می‌کنند و خداوند‌ نور‌ آنان‌ را از افراد نالایق بازمی‌دارد و اینان از نور معنوی محجوب خواهند بود.» <ref> جوادی‌ آملی‌، عبدالله، تفسیر موضوعی (سیره رسول اکرم در قرآن)، ج 6، ص 526 </ref> .<ref>[[فتح‌الله نجارزادگان|نجارزادگان، فتح‌الله]]، [[بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در باب امامت به معنای هدایت به امر (مقاله)|بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در باب امامت به معنای هدایت به امر]]، [[پژوهش‌های قرآن و حدیث (نشریه)|دوفصلنامه پژوهش‌های قرآن و حدیث]]، ص:115.</ref>
===نقد ادلۀ هدایت به امر(رکن پنجم)===
===نقد ادلۀ هدایت به امر(رکن پنجم)===
*ادلّه درون متن و برون متنی برای اثبات معنای امامت، به هدایت به امر‌ تکوینی با مناقشه‌هایی روبروست‌. از‌ جمله:
*ادلّه درون متن و برون متنی برای اثبات معنای امامت، به هدایت به امر‌ تکوینی با مناقشه‌هایی روبروست‌. از‌ جمله:
۱۱۴٬۱۱۴

ویرایش