تاریخ الأمم و الملوک (کتاب): تفاوت میان نسخهها
جز
وظیفهٔ شمارهٔ ۲، بخش دوم
جز (جایگزینی متن - '==دربارهٔ کتاب==' به '== دربارهٔ کتاب ==') |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
| محل نشر = | | محل نشر = | ||
| سال نشر = | | سال نشر = | ||
| تعداد جلد = | | تعداد جلد = ۱۱ | ||
| فهرست جلدها = | | فهرست جلدها = | ||
| شابک = | | شابک = | ||
خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
== دربارهٔ کتاب == | == دربارهٔ کتاب == | ||
*در معرفی این کتاب آمده است: «نام اصلی [[کتاب]] [[تاریخ الأمم و الرسل و الملوک (کتاب)|تاریخ الأمم و الرسل و الملوک]] است اما به تاریخ [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] مشهور شده است. این کتاب به سبب تفصیل، قدمت و روش خاص مؤلف، اثری منحصر به فرد و معتبر است. [[تاریخ]] دقیق آغاز تألیف آن معلوم نیست، ولی مسلم است که [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] پس از [[نوشتن]] [[جامع البیان (کتاب)|جامع البیان فی تفسیر القرآن]] به تألیف آن پرداخته است <ref>[[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]]، چاپ [[بیروت]]، مقدمه [[محمد ابوالفضل ابراهیم]]، ج ۱، ص ۲۲-۲۳.</ref>. وی [[تفسیر]] خود را از ۲۸۳ تا ۲۹۰ بر شاگردانش [[املا]] میکرده <ref>[[یاقوت حموی]]، ج ۱۸، ص ۴۲.</ref> و سپس اجازه [[روایت]] [[تاریخ]] خود را تا حوادث ۲۹۴، یعنی تا پیش از روی کار آمدن [[مقتدر]] "۲۹۵-۳۲۰"، به شاگردانش داده است <ref>[[یاقوت حموی]]، ج ۱۸، ص ۷۰.</ref>. به نوشته [[یاقوت حموی]] متوفی در [[قرن هفتم]]، تألیف تاریخ [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] در ۳۰۳ به پایان رسیده است <ref>[[یاقوت حموی]]، ج ۱۸، ص ۴۴.</ref>. | * در معرفی این کتاب آمده است: «نام اصلی [[کتاب]] [[تاریخ الأمم و الرسل و الملوک (کتاب)|تاریخ الأمم و الرسل و الملوک]] است اما به تاریخ [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] مشهور شده است. این کتاب به سبب تفصیل، قدمت و روش خاص مؤلف، اثری منحصر به فرد و معتبر است. [[تاریخ]] دقیق آغاز تألیف آن معلوم نیست، ولی مسلم است که [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] پس از [[نوشتن]] [[جامع البیان (کتاب)|جامع البیان فی تفسیر القرآن]] به تألیف آن پرداخته است <ref>[[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]]، چاپ [[بیروت]]، مقدمه [[محمد ابوالفضل ابراهیم]]، ج ۱، ص ۲۲-۲۳.</ref>. وی [[تفسیر]] خود را از ۲۸۳ تا ۲۹۰ بر شاگردانش [[املا]] میکرده <ref>[[یاقوت حموی]]، ج ۱۸، ص ۴۲.</ref> و سپس اجازه [[روایت]] [[تاریخ]] خود را تا حوادث ۲۹۴، یعنی تا پیش از روی کار آمدن [[مقتدر]] "۲۹۵-۳۲۰"، به شاگردانش داده است <ref>[[یاقوت حموی]]، ج ۱۸، ص ۷۰.</ref>. به نوشته [[یاقوت حموی]] متوفی در [[قرن هفتم]]، تألیف تاریخ [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] در ۳۰۳ به پایان رسیده است <ref>[[یاقوت حموی]]، ج ۱۸، ص ۴۴.</ref>. | ||
:تاریخ [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] از دو بخش [[تاریخ]] [[جهان]] و [[تاریخ اسلام]] تشکیل میشود. قسمت اعظم این اثر، یعنی بخش [[تاریخ اسلام]] آن، به ترتیبِ سالشمار [[هجری]] و منحصر به رویدادهای [[سیاسی]] و شرح جنگهاست. بخش [[تاریخ]] [[جهان]] ترتیب سالشمار ندارد و ترتیب آن موضوعی است، اگرچه در تنظیم مطالب تقدم زمانی [[حفظ]] شده است. [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] گفته است که هدفش در این [[کتاب]] ذکر [[تاریخ]] شاهان، از [[عاصی]] و [[مطیع]] و نیز [[تاریخ پیامبران]] است و [[تاریخ]] و زمان را به شب و روز [[تعیین]] کنند <ref>چاپ لیدن، سلسله اول، ص ۷۸.</ref> و درست به همین سبب، کتابش را با بحث درباره زمان و ماهیت و مقدار آن از ابتدای [[خلق آدم]] آغاز نموده و در این خصوص بعد از [[نقل]] گزارشهای مفصل از [[راویان]] [[اخبار]]، به [[عقاید]] [[ادیان]] و امتهای گوناگون و آرای [[زرتشتیان]] استناد کرده است. [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] مسلماً اولین کسی نبوده که وقایع نگاری را براساس سالشمار تنظیم کرده، اما میتوان گفت که این روش را به کمال رسانده است.» | :تاریخ [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] از دو بخش [[تاریخ]] [[جهان]] و [[تاریخ اسلام]] تشکیل میشود. قسمت اعظم این اثر، یعنی بخش [[تاریخ اسلام]] آن، به ترتیبِ سالشمار [[هجری]] و منحصر به رویدادهای [[سیاسی]] و شرح جنگهاست. بخش [[تاریخ]] [[جهان]] ترتیب سالشمار ندارد و ترتیب آن موضوعی است، اگرچه در تنظیم مطالب تقدم زمانی [[حفظ]] شده است. [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] گفته است که هدفش در این [[کتاب]] ذکر [[تاریخ]] شاهان، از [[عاصی]] و [[مطیع]] و نیز [[تاریخ پیامبران]] است و [[تاریخ]] و زمان را به شب و روز [[تعیین]] کنند <ref>چاپ لیدن، سلسله اول، ص ۷۸.</ref> و درست به همین سبب، کتابش را با بحث درباره زمان و ماهیت و مقدار آن از ابتدای [[خلق آدم]] آغاز نموده و در این خصوص بعد از [[نقل]] گزارشهای مفصل از [[راویان]] [[اخبار]]، به [[عقاید]] [[ادیان]] و امتهای گوناگون و آرای [[زرتشتیان]] استناد کرده است. [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] مسلماً اولین کسی نبوده که وقایع نگاری را براساس سالشمار تنظیم کرده، اما میتوان گفت که این روش را به کمال رسانده است.» | ||
*در ادامه معرفی آمده است: «قسمت اعظم تاریخ [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] مجموعهای از [[روایات]] گوناگون از [[راویان]] مختلف است که به شکل معمولِ روایتِ خبر، [[نقل]] شده است، بدین صورت که ابتدا سلسله [[راویان]] و سپس خبر گزارش میشود؛ بنابراین تاریخ [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] صرفاً [[نقلی]] است و مؤلف دخل و تصرفی در منابع خود نکرده و مطالب را بدون در نظر گرفتن صحت و سقم آنها ضبط نموده است <ref>برای سبب آن [[رجوع]] کنید به چاپ لیدن، سلسله اول، ص ۶-۷.</ref>. شیوه [[نقل]] [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] معلوم میدارد که وی از منابع مکتوب استفاده کرده است <ref>[[رجوع]] کنید به جواد [[علی]]، مجلة المجمع العلمی العراقی، ج ۱، ص ۱۴۳-۲۳۱، ج ۲، ص ۱۳۵-۱۹۰، ج ۳، جزء ۱، ص ۱۶-۵۶، ج ۸، ص ۴۲۵-۴۳۶.</ref>. او هرگاه از منابعی استفاده کرده که اجازه [[نقل حدیث]] از آنها داشته، با بیان "حَدِّثنا"، "أَخبَرنا"، "کَتَبَ الیّ" گزارش داده است و هرگاه از منابعی سود جسته که اجازه [[نقل حدیث]] نداشته، با ذکر "قالوا"، "حَدّثوا"، "رُوِیَ" و "ذُکِرَ" گزارش آورده است. وی گاه مطلبی را از یک [[روایت]] با ذکر "امّا" بیان کرده، مانند "امّا [[واقدی]]" یا "امّا [[ابن اسحاق]]"، اینگونه مطالب به احتمال بسیار [[تفسیر]] و تعبیر خود [[طبری]] از محتوای یک [[روایت]] بوده است. گذشته از این موارد، [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] بخصوص در [[تاریخ خلفا]] و فتوح، [[شعر]] و [[خطابه]] آورده و بدین ترتیب [[نقل]] مستمر خبر را قطع کرده است. | * در ادامه معرفی آمده است: «قسمت اعظم تاریخ [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] مجموعهای از [[روایات]] گوناگون از [[راویان]] مختلف است که به شکل معمولِ روایتِ خبر، [[نقل]] شده است، بدین صورت که ابتدا سلسله [[راویان]] و سپس خبر گزارش میشود؛ بنابراین تاریخ [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] صرفاً [[نقلی]] است و مؤلف دخل و تصرفی در منابع خود نکرده و مطالب را بدون در نظر گرفتن صحت و سقم آنها ضبط نموده است <ref>برای سبب آن [[رجوع]] کنید به چاپ لیدن، سلسله اول، ص ۶-۷.</ref>. شیوه [[نقل]] [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] معلوم میدارد که وی از منابع مکتوب استفاده کرده است <ref>[[رجوع]] کنید به جواد [[علی]]، مجلة المجمع العلمی العراقی، ج ۱، ص ۱۴۳-۲۳۱، ج ۲، ص ۱۳۵-۱۹۰، ج ۳، جزء ۱، ص ۱۶-۵۶، ج ۸، ص ۴۲۵-۴۳۶.</ref>. او هرگاه از منابعی استفاده کرده که اجازه [[نقل حدیث]] از آنها داشته، با بیان "حَدِّثنا"، "أَخبَرنا"، "کَتَبَ الیّ" گزارش داده است و هرگاه از منابعی سود جسته که اجازه [[نقل حدیث]] نداشته، با ذکر "قالوا"، "حَدّثوا"، "رُوِیَ" و "ذُکِرَ" گزارش آورده است. وی گاه مطلبی را از یک [[روایت]] با ذکر "امّا" بیان کرده، مانند "امّا [[واقدی]]" یا "امّا [[ابن اسحاق]]"، اینگونه مطالب به احتمال بسیار [[تفسیر]] و تعبیر خود [[طبری]] از محتوای یک [[روایت]] بوده است. گذشته از این موارد، [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] بخصوص در [[تاریخ خلفا]] و فتوح، [[شعر]] و [[خطابه]] آورده و بدین ترتیب [[نقل]] مستمر خبر را قطع کرده است. | ||
:[[روایات]] و منابع [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] ویژگیهایی دارد که وقوف نداشتن بر آنها ممکن است به نتیجه گیریهای نادرست بینجامد، از جمله آنکه [[هدف]] ناقلان این [[روایات]] تألیف اثر [[تاریخی]] نبوده است. بیتردید گزارشهای ناقلان نخستین که [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] از آنها استفاده کرده، شرح کامل یک حادثه نبوده است. [[راویان]] مختلف، صحنههایی از یک واقعه را که خود دیده یا درباره آن شنیده بودهاند و [[انگیزه]] ای نیز برای گفتن آن داشتهاند، [[نقل]] کردهاند؛ بنابراین، یک [[روایت]] گاه برگرفته از منابع گوناگونی است که احتمالاً [[سهو]] و خلط و حذف و اضافههای دلبخواهی در آنها -که تا زمان [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] لااقل دویست سال دست به دست شده بودهاند- راه یافته است. این ویژگیها بر تاریخ [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] -که مؤلف آن به منابع خود نگرش [[تاریخی]] داشته و کتاب را به ترتیب زمانی و موضوعی تدوین کرده- تأثیر نهاده است. [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] بر [[تاریخ]] خود ذیل نوشته است. پس از آن نیز ذیلهایی بر کتاب او نوشته شد که از آن جمله صلة [[تاریخ]] الطبری از عَریب بن سعد قُرطُبی "شامل ۲۹۰ تا ۳۲۰" و [[تکملة تاریخ الطبری (کتاب)|تکملة تاریخ الطبری]] از [[محمد بن عبدالملک همدانی]] "شرح حوادث ۲۹۵ تا ۵۱۲" است <ref>برای [[آگاهی]] از ذیلهای تاریخ [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] [[رجوع]] کنید به [[تاریخ نگاری]] در [[اسلام]].</ref>. تاریخ [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] را بعضی مؤلفان تلخیص و اسانید آن را حذف کردهاند<ref>[[ابن ندیم]]، ص ۲۹۱.</ref>.»<ref>[http://lib.eshia.ir/23019/1/3114 [[دانشنامه جهان اسلام (کتاب)|کتاب دانشنامه جهان اسلام]]، ج ۱، ص ۳۱۱۴.]</ref> | :[[روایات]] و منابع [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] ویژگیهایی دارد که وقوف نداشتن بر آنها ممکن است به نتیجه گیریهای نادرست بینجامد، از جمله آنکه [[هدف]] ناقلان این [[روایات]] تألیف اثر [[تاریخی]] نبوده است. بیتردید گزارشهای ناقلان نخستین که [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] از آنها استفاده کرده، شرح کامل یک حادثه نبوده است. [[راویان]] مختلف، صحنههایی از یک واقعه را که خود دیده یا درباره آن شنیده بودهاند و [[انگیزه]] ای نیز برای گفتن آن داشتهاند، [[نقل]] کردهاند؛ بنابراین، یک [[روایت]] گاه برگرفته از منابع گوناگونی است که احتمالاً [[سهو]] و خلط و حذف و اضافههای دلبخواهی در آنها -که تا زمان [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] لااقل دویست سال دست به دست شده بودهاند- راه یافته است. این ویژگیها بر تاریخ [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] -که مؤلف آن به منابع خود نگرش [[تاریخی]] داشته و کتاب را به ترتیب زمانی و موضوعی تدوین کرده- تأثیر نهاده است. [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] بر [[تاریخ]] خود ذیل نوشته است. پس از آن نیز ذیلهایی بر کتاب او نوشته شد که از آن جمله صلة [[تاریخ]] الطبری از عَریب بن سعد قُرطُبی "شامل ۲۹۰ تا ۳۲۰" و [[تکملة تاریخ الطبری (کتاب)|تکملة تاریخ الطبری]] از [[محمد بن عبدالملک همدانی]] "شرح حوادث ۲۹۵ تا ۵۱۲" است <ref>برای [[آگاهی]] از ذیلهای تاریخ [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] [[رجوع]] کنید به [[تاریخ نگاری]] در [[اسلام]].</ref>. تاریخ [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] را بعضی مؤلفان تلخیص و اسانید آن را حذف کردهاند<ref>[[ابن ندیم]]، ص ۲۹۱.</ref>.»<ref>[http://lib.eshia.ir/23019/1/3114 [[دانشنامه جهان اسلام (کتاب)|کتاب دانشنامه جهان اسلام]]، ج ۱، ص ۳۱۱۴.]</ref> | ||
*تاکنون یازده مجلد از این کتاب به چاپ رسیده است: | * تاکنون یازده مجلد از این کتاب به چاپ رسیده است: | ||
* [[تاریخ الأمم و الملوک ج۱ (کتاب)|جلد اول]]؛ | * [[تاریخ الأمم و الملوک ج۱ (کتاب)|جلد اول]]؛ | ||
* [[تاریخ الأمم و الملوک ج۲ (کتاب)|جلد دوم]]؛ | * [[تاریخ الأمم و الملوک ج۲ (کتاب)|جلد دوم]]؛ | ||
خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
| پدیدآورنده کتاب = محمد بن جریر بن یزید طبری}} | | پدیدآورنده کتاب = محمد بن جریر بن یزید طبری}} | ||
==طرح جلد کتاب== | == طرح جلد کتاب == | ||
''<sub> | ''<sub> | ||
خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
|} | |} | ||
==آثار وابسته== | == آثار وابسته == | ||
* ترجمه فارسی: [[تاریخ طبری (کتاب)|تاریخ طبری]] | * ترجمه فارسی: [[تاریخ طبری (کتاب)|تاریخ طبری]] | ||
* گزیده: [[تاریخ بلعمی (کتاب)|تاریخ بلعمی]] | * گزیده: [[تاریخ بلعمی (کتاب)|تاریخ بلعمی]] |