مفهوم باب در لغت و اصطلاح چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| تعداد پاسخ = 3

«این واژه در [[عربی]] به معنای "در" (محل ورود و [[خروج]]) به کار می‌رود. [[راغب اصفهانی]] می‌گوید: محل دخول و ورود به چیزی را باب می خوانند؛ مانند باب المدینه یا باب البیت و [[قرآن کریم]] نیز آن را در این معنا به کار برده است.<ref> يوسف، آیه ۲۵ : {{متن قرآن|«وَاسْتَبَقَا الْبَابَ ... وَأَلْفَيا سَيدَهَا لَدَى الْبَابِ» }}؛ و هر دو به سوی در دویدند ... و آقای آن زن را نزدیک در یافتند، و انعام، آیه ۴۴ {{متن قرآن|«فَتَحْنَا عَلَيهِمْ أَبْوَابَ كُلِّ شَيءٍ»}}؛ درهای همه چیز از نعمت‌ها) را به روی آنها گشودیم </ref>. بنابراین، باب به معنای چیزی است که با آن می‌توان به چیز دیگر رسید؛ برای مثال: {{عربی|"«هذا العلم باب الى علم كذا أى به يتوصّل اليه‏"}}<ref> این علم، وسیله به سوی فلان علم است؛ یعنی به وسیله این علم به آن علم دست می‌یابد.</ref> [[حدیث]]: {{عربی|" أَنَا مَدِينَةُ الْعِلْمِ وَ عَلِيٌّ بَابُهَا "}} بدان معناست که به وسیله [[امام علی|علی]] {{ع}} می‌توان به [[شهر علم]] دست یافت.<ref> حسین بن محمد راغب اصفهانی، معجم مفردات الفاظ القرآن، ص ۶۲ و جواد سلیمانی، «پژوهشی پیرامون مقوله باب های اهل بیت لايت»، نشریه تاریخ در آینه پژوهش، شماره ۳۸ </ref> آنچه گذشت، نشان می‌دهد هر گاه کسی را "باب" شخصی معرفی می‌کنند، مقصود آن است که "دربان [[دعوت]] آن شخص" است. معنای "باب" در اصطلاح چنین است: کسی که به [[معصومان]] {{عم}} بسیار نزدیک است و در همه کارها یا کاری خاص، [[نماینده]] مخصوص آنان شمرده می‌شود. بنابراین، می‌توان [[وکیل]] یا [[نماینده]] شخص دیگر را "باب" نامید. در گذشته تمام [[وکیلان]] و سفیران [[ائمه]] {{عم}} را باب می‌خواندند. به تدریج این واژه با سوء استفاده [[مدعیان دروغین]] [[بابیت]] روبه رو شد و بار ارزشی‌اش را از دست داد. باب در [[روایات]] متعدد بر [[معصومان]] {{عم}} اطلاق گردیده است؛ مانند: "باب الحوائج الی اللّه‏"، "باب حِطَّه"، "باب مَدینة [[علم]] النبی {{صل}}"، "باب الحکمه" و "[[باب الله]]"<ref> محمد بن حسن صفار، بصائر الدرجات، ص ۱۹۹ </ref>. افزون بر این، چنان که [[ابن‌شهرآشوب]] می‌نویسد، جمعی از [[اصحاب]] [[ائمه]] {{عم}} باب آن بزرگواران بوده‌اند؛ مانند: [[رشید هجری]] (باب [[امام حسین|سید الشهدا]] {{ع}}<ref> ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب ج ۴، ص ۷۷</ref>، [[یحیی بن ام الطویل مطعمی]] (باب [[امام سجاد|حضرت سجاد]] {{ع}})، <ref> ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب ج ۴، ص ۱۷۶ </ref> [[جابر بن یزید جعفی]] (باب [[امام باقر]] {{ع}})<ref> ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب ج ۴، ص ۲۱۱ </ref> و [[محمد بن سنان]] (باب [[امام صادق]] {{ع}})<ref> ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب ج ۴، ص ۲۸۰ </ref>. [[علامه مجلسی]] نیز "باب الائمه {{عم}}" دانسته شده است.<ref> احمد عابدی، آشنایی با بحارالانوار، ص۳۶</ref> ادعاهای نادرست کسانی چون [[سید علی محمد باب]]، این واژه را از [[جایگاه]] واقعی‌اش دور و متروک ساخت؛ به گونه‌ای که امروزه کمتر به کار می‌رود و اغلب برای اشاره به کسانی که به [[دروغ]] خود را [[نماینده]] [[معصومان]] {{عم}} معرفی می‌کنند، استفاده می‌شود»<ref>[[احمد عابدی|عابدی، احمد]]؛ [[مدعیان و منکران بابیت و مهدویت (مقاله)|مدعیان و منکران بابیت و مهدویت]]، ص ۳۹۰ - ۳۹۱.</ref>.

در [[روایات]] فراوانی، از [[پیشوایان]] [[معصوم]] {{عم}} با عنوان "باب اللّه" یاد شده است<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۱۴۵، ح ۷؛ و ر. ک: شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۵۸۹؛ شیخ طوسی، التهذیب، ج ۶، ص ۲۷.</ref>. در [[دعای ندبه]] می‏‌خوانیم:{{عربی|" أَيْنَ‏ بَابُ‏ اللَّهِ‏ الَّذِي‏ مِنْهُ‏ يُؤْتَى‏‏‏ ‏‏"}}<ref>سید بن طاوس، اقبال الاعمال، ص ۲۹۷.</ref> بنابراین باب، یعنی چیزی که می‌‏توان به وسیله آن، به چیز دیگر رسید. [[حدیث]] {{عربی|" أَنَا مَدِينَةُ الْعِلْمِ‏ وَ عَلِيٌ‏ بَابُهَا‏‏‏ ‏‏"}}<ref>حر عاملی، وسائل الشیعة، ج ۲۷، ص ۳۴، ح ۳۳۱۴۶؛ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا علیه السّلام، ج ۲، ص ۶۶.</ref>؛ بدان معنا است که به وسیله [[امام علی|حضرت علی]] {{ع}} می‌‏توان به شهر علم‏ دست یافت. از دیگر موارد، می‌‏توان به "باب الحوائج"، "[[باب حطه]]"، "باب مدینة [[علم]] النّبی {{صل}}"<ref>ر. ک: ابن شهرآشوب، المناقب، ج ۴، ص ۳۲۳؛ محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۴۸، ص ۶؛ شیخ صدوق، الخصال، ج ۲، ص ۶۲۶؛ شیخ طوسی، الامالی، ص ۵۲۵؛ سید بن طاوس، الاقبال، ص ۶۱۰.</ref> ، "باب الحکمة" و "باب اللّه" اشاره کرد.

اما در اصطلاح "باب" [[امامان]] {{عم}}، به کسی گفته می‏‌شود که به [[معصومان]] {{عم}} بسیار نزدیک است و در همه کارها یا کاری خاص، [[نماینده]] مخصوص آنان شمرده می‌‏شود<ref>ر.ک: محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۷، ص ۲۵۳.</ref>. بر این اساس، می‌‏توان وکیل یا [[نماینده]] [[امام]] را "باب" [[امام]] نامید؛ چنان‏که [[ابن شهرآشوب]] می‌‏نویسد: جمعی از [[اصحاب]] [[امامان]] {{عم}} باب آن بزرگواران بوده‏‌اند؛ مانند "[[رشید هجری]]" باب [[سید الشهداء]] {{ع}}<ref>ابن شهرآشوب، المناقب، ج ۳، ص ۲۳۲.</ref>، "[[یحیی بن ام الطویل مطعمی]]" باب [[امام سجاد|حضرت سجاد]] {{ع}}<ref>ابن شهرآشوب، المناقب، ج ۳، ص ۳۱۱.</ref>، "[[جابر بن یزید جعفی]]" باب [[امام باقر]] {{ع}}<ref>ابن شهرآشوب، المناقب، ج ۳، ص ۳۴۰.</ref>. رفته ‏رفته این واژه با سوءاستفاده [[مدعیان دروغین]] - به ویژه "[[بابیت]]" - روبه ‏رو شد. ادعاهای نادرست کسانی چون [[سید علی محمد باب]]، این واژه را از [[جایگاه]] واقعی‏اش دور و متروک ساخت؛ به گونه‏‌ای که امروزه کمتر درباره نمایندگان [[امام]] {{ع}} به کار می‏‌رود و بیشتر برای اشاره به کسانی است که به [[دروغ]]، خود را [[نماینده]] [[معصومان]] معرفی می‌‏کنند»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص۱۰۷ - ۱۱۳، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ص ۱۸۹.</ref>.