حدیث اصحابی کالنجوم در علوم حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

# ناسازگاری با روایاتی که برخی از [[صحابه]] را مورد [[نکوهش]] قرار داده است، روایاتی مانند: «ذات الشمال» و «[[ارتداد]]» که در آنها [[پیامبر اکرم]]{{صل}} از بازگشت و ارتداد برخی از صحابه پس از [[رحلت]] خود و قرار گرفتن آنان در زمره [[اصحاب شمال]] خبر می‌دهد<ref>بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، ج۱۲، ص۱۶؛ ابن حنبل، أحمد، مسند ابن حنبل، ج۵، ۲۴۴؛ الموصلی التمیمی، أبویعلی، مسند أبی یعلی، ج۳، ص۲۴۷؛ الحمیدی، محمد بن فتوح، الجمع بین الصحیحین، ج۳، ص۱۴۵.</ref>، همچنین روایاتی که از [[بدعت‌گذاری]] برخی از صحابه پس از [[پیامبر اسلام]]{{صل}} خبر می‌دهند<ref>امام مالک، أبوعبدالله، موطأ الإمام مالک، ج۲، ص۴۶۱؛ ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستذکار، ج۵، ص۱۰۴.</ref> و [[حدیث]] خبر دهنده از [[تبعیت]] صحابه از [[سنن]] [[یهود]] و [[نصارا]]<ref>بخاری، محمد بن اسماعیل، الجامع الصحیح المختصر، ج۶ ص۲۶۶۹.</ref>؛ و [[روایات]] حاکی از [[رقابت]] و [[تنافس]] صحابه با یکدیگر<ref>ابن تیمیه حرانی، اقتضاء الصراط المستقیم، ج۱، ص۲۹.</ref>.

# اعتراف برخی از صحابه شاخص به [[جهل]] خود نسبت به [[احکام شرعی]] و نیازمندی‌شان به دیگر صحابه<ref>ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب، ج۱، ص۳۳۹؛ تفتازانی، مسعود بن عمر، شرح المقاصد، ج۲، ص۲۹۴؛ قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة، ج۲، ص۱۶۶؛ الحنفی، علی محمد فتح الدین، فلک النجاة، ص۱۴۹.</ref>.

با توجه به ملاحظات و انتقادات یاد شده و با صرف‌نظر از [[ضعف]] سندی حدیث «اصحابی کالنجوم» قطعاً عمومیت مدلول آن مقصود نیست، یعنی نمی‌توان گفت همه [[اصحاب پیامبر]]{{صل}} در همه اقوال و [[افعال]] خود بر مدار هدایت بوده و [[اقتداء]] به آنان مایه هدایت مقتدی بوده است، بلکه برخی از آنان مقصود است، کسانی که از [[خطا]] و [[گناه]] مصون بوده‌اند آنان همان [[عترت]] و [[اهل بیت]] خاص [[پیامبر اکرم]]{{صل}} می‌باشند که در [[احادیث]] دیگر [[نبوی]] مانند [[حدیث ثقلین]] و [[حدیث سفینه]] معرفی شده و بر [[هدایت‌گری]] همه جانبه آنان تصریح و تأکید شده است. [[گواه]] این مطلب آن است که در برخی از [[منابع اهل سنت]] روایتی دیگر نقل شده که به جای «أصحابی کالنجوم»، عبارت {{متن حدیث|أَهْلُ بَيْتِي كَالنُّجُومِ بِأَيِّهِمْ اقْتَدَيْتُمْ اهْتَدَيْتُمْ}} آمده است<ref>ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۱، ص۸۲؛ ابن حجر عسقلانی، لسان المیزان، ج۱، ص۱۳۶.</ref>. در [[روایات]] [[امامان]] [[اهل‌بیت]]{{عم}} نیز حدیث «اصحابی کالنجوم.».. بر [[اهل‌بیت پیامبر]] [[اکرم]]{{صل}} تطبیق شده است<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص۱۱؛ شیخ صدوق، محمد بن علی، معانی الاخبار، ص۱۵۶.</ref>.<ref>[[حسن ترکاشوند|ترکاشوند، حسن]]، [[حدیث اصحابی کالنجوم (مقاله)|مقاله «حدیث اصحابی کالنجوم»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۳ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی، ج۳]] ص۳۳۸.</ref>