پرش به محتوا

توحید ذاتی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'واحدی' به 'واحدی'
جز (جایگزینی متن - 'واحدی' به 'واحدی')
خط ۹: خط ۹:


== معناشناسی ==
== معناشناسی ==
مراد از توحید ذاتی آن است که [[خداوند]] واحد و یگانه بوده<ref>شیخ مفید، اوائل المقالات، ص۵۱؛ ابوالصلاح حلبی، تقریب المعارف، ص۸۸.</ref>، علاوه بر مثل و نظیر نداشتن، هیچ جزئی هم ندارد<ref>المنقذ من التقلید، ج۱، ص۱۳۱؛ رسائل الجاحظ، ص۲۲۹.</ref>. در منابع روایی، [[توحید]] به دو قسم [[واحدی]] و احدی تقسیم شده است. مقصود از توحید واحدی آن است که خداوند مثل و نظیر ندارد و مراد از توحید احدی جزء نداشتن خداوند است<ref> التوحید، ص۸۳ ـ ۸۴؛ معانی الاخبار، ص۵ ـ ۶.</ref>.<ref>[[سید جابر موسوی راد|موسوی راد، سید جابر]]، [[توحید ذاتی (مقاله)|مقاله «توحید ذاتی»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۳ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی، ج۳]] ص ۶۳.</ref>
مراد از توحید ذاتی آن است که [[خداوند]] واحد و یگانه بوده<ref>شیخ مفید، اوائل المقالات، ص۵۱؛ ابوالصلاح حلبی، تقریب المعارف، ص۸۸.</ref>، علاوه بر مثل و نظیر نداشتن، هیچ جزئی هم ندارد<ref>المنقذ من التقلید، ج۱، ص۱۳۱؛ رسائل الجاحظ، ص۲۲۹.</ref>. در منابع روایی، [[توحید]] به دو قسم واحدی و احدی تقسیم شده است. مقصود از توحید واحدی آن است که خداوند مثل و نظیر ندارد و مراد از توحید احدی جزء نداشتن خداوند است<ref> التوحید، ص۸۳ ـ ۸۴؛ معانی الاخبار، ص۵ ـ ۶.</ref>.<ref>[[سید جابر موسوی راد|موسوی راد، سید جابر]]، [[توحید ذاتی (مقاله)|مقاله «توحید ذاتی»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۳ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی، ج۳]] ص ۶۳.</ref>


[[توحید]] ذاتی و صفاتی [[خدای متعال]] به معنای [[نفی]] تعدّد و تبعّض در [[ذات خدای متعال]] است و در [[کلام]] و [[فلسفه]] با [[براهین]] قطعی به [[اثبات]] رسیده است. حاصل و نتیجۀ [[براهین]] دالّه بر [[توحید]] ذاتی و صفاتی [[خدای متعال]] این است که: ذاتی که منشأ همۀ [[کمالات]] وجودات است محال است عقلاً، تعدد و تبعّض‌پذیر باشد. نتیجۀ قطعی این تعددّ و تبعّض‌ناپذیری، [[توحید افعالی]] است<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[فقه نظام سیاسی اسلام ج۱ (کتاب)|فقه نظام سیاسی اسلام]]، ج۱، ص۱۴۲-۱۶۹.</ref>.
[[توحید]] ذاتی و صفاتی [[خدای متعال]] به معنای [[نفی]] تعدّد و تبعّض در [[ذات خدای متعال]] است و در [[کلام]] و [[فلسفه]] با [[براهین]] قطعی به [[اثبات]] رسیده است. حاصل و نتیجۀ [[براهین]] دالّه بر [[توحید]] ذاتی و صفاتی [[خدای متعال]] این است که: ذاتی که منشأ همۀ [[کمالات]] وجودات است محال است عقلاً، تعدد و تبعّض‌پذیر باشد. نتیجۀ قطعی این تعددّ و تبعّض‌ناپذیری، [[توحید افعالی]] است<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[فقه نظام سیاسی اسلام ج۱ (کتاب)|فقه نظام سیاسی اسلام]]، ج۱، ص۱۴۲-۱۶۹.</ref>.
خط ۲۱: خط ۲۱:


=== تعدد ناپذیری وجود نامتناهی ===
=== تعدد ناپذیری وجود نامتناهی ===
وجود خداوند نامتناهی است<ref>المطالب العالیة، ج۲، ص۷۷؛ اللمعات العرشیة، ص۳۹۸؛ اسفار، ج۶، ص۱۱۰.</ref> و نامتناهی بودن خداوند مستلزم آن است که خداوند هیچ شریکی نداشته و همچنین فاقد هرگونه جزء و ترکیبی باشد<ref>اسفار، ج۶، ص۱۱۰.</ref>. این دلیل یکی از قوی‌ترین دلائل اثبات [[توحید خداوند]] است. مطابق نظریه وحدت شخصی وجود، غیرمتناهی بودن وجود خداوند، مستلزم وحدت شخصی وجود است؛ به دلیل اینکه وجود نامتناهی، جا برای غیر نگذاشته و لذا تنها باید وجود [[واحدی]] به [[نام خداوند]] موجود باشد. برخی از [[فلاسفه]] معاصر تلاش کرده‌اند نتیجه نهایی عدم تناهی خداوند را نه تنها وحدت ذاتی خداوند، بلکه وحدت شخصی وجود بدانند<ref>جرحیق مختوم، ج۲ ـ ۴، ص۵۸۴ ـ ۵۹۰.</ref>.<ref>[[سید جابر موسوی راد|موسوی راد، سید جابر]]، [[توحید ذاتی (مقاله)|مقاله «توحید ذاتی»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۳ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی، ج۳]]، ص۶۳.</ref>
وجود خداوند نامتناهی است<ref>المطالب العالیة، ج۲، ص۷۷؛ اللمعات العرشیة، ص۳۹۸؛ اسفار، ج۶، ص۱۱۰.</ref> و نامتناهی بودن خداوند مستلزم آن است که خداوند هیچ شریکی نداشته و همچنین فاقد هرگونه جزء و ترکیبی باشد<ref>اسفار، ج۶، ص۱۱۰.</ref>. این دلیل یکی از قوی‌ترین دلائل اثبات [[توحید خداوند]] است. مطابق نظریه وحدت شخصی وجود، غیرمتناهی بودن وجود خداوند، مستلزم وحدت شخصی وجود است؛ به دلیل اینکه وجود نامتناهی، جا برای غیر نگذاشته و لذا تنها باید وجود واحدی به [[نام خداوند]] موجود باشد. برخی از [[فلاسفه]] معاصر تلاش کرده‌اند نتیجه نهایی عدم تناهی خداوند را نه تنها وحدت ذاتی خداوند، بلکه وحدت شخصی وجود بدانند<ref>جرحیق مختوم، ج۲ ـ ۴، ص۵۸۴ ـ ۵۹۰.</ref>.<ref>[[سید جابر موسوی راد|موسوی راد، سید جابر]]، [[توحید ذاتی (مقاله)|مقاله «توحید ذاتی»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۳ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی، ج۳]]، ص۶۳.</ref>


=== صرف الوجود بودن خداوند ===
=== صرف الوجود بودن خداوند ===
۲۱۸٬۴۶۵

ویرایش