قطب‌الدین راوندی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ابن شهر آشوب' به 'ابن‌شهرآشوب') |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
راوندی در [[شوال]] سال ۵۷۳ هجری از [[دنیا]] رفت. آرامگاه او در صحن [[مطهر]] [[حضرت]] معصومه در شهر [[قم]] قرار دارد. | راوندی در [[شوال]] سال ۵۷۳ هجری از [[دنیا]] رفت. آرامگاه او در صحن [[مطهر]] [[حضرت]] معصومه در شهر [[قم]] قرار دارد. | ||
==قطب راوندی و [[اندیشه سیاسی]] او== | |||
ابوالحسن سعید بن هبة الله مشهور به قطب راوندی کاشانی یکی از [[علماء]] و [[محدثین بزرگ شیعه]] در [[سده ششم هجری]] است. راوندی استادی کامل، عالمی متبحّر، مفسری محقق، محدثی [[امین]]، حکیمی متأله و فقیهی کم‌نظیر بود. مرحوم قطب راوندی یکی از [[ستارگان]] درخشان [[علم]] و [[دانش]]، نویسنده‌ای توانا و از [[محققان]] نامی [[شیعه]] در عصر خود بود. او با تألیفات ارزنده خویش [[خدمت]] شایانی به عالم [[اسلام]] و [[مسلمانان]] کرده و نام [[شریف]] خود را در عداد [[علما]] برای همیشه جاوید گذاشت. تمام [[علمای شیعه]] و صاحب تراجم در تألیفات خود نام شریف او را در شمار اعلام بزرگ [[مکتب]] به عنوان فقیهی [[موثق]] متذکر شده و مشابه این توصیفات را علمای [[اهل تسنن]] نیز در مورد او یادآور شده‌اند. قطب‌الدین از [[شاگردان]] مفید ثانی، [[شیخ طبرسی]]، [[سید]] [[مجتبی]] رازی و [[سید مرتضی]] رازی، ابوالبرکات مشهور و [[ابوالفتح آمدی]] صاحب غرر و درر بوده و از آنها [[اجازه]] [[نقل روایت]] دارد. [[خاندان]] سید راوندی و قطب‌الدین راوندی، همگان از علمای شیعه بوده و [[اولاد]] و احفاد آنها نیز [[علوم]] [[پدران]] و اجداد را به [[میراث]] بردند. [[علامه]] [[قرن ششم]] [[محمد بن شهر آشوب]] در کتاب معالم العلماء، مرحوم [[قطب]] را به عنوان یکی از [[استادان]] بزرگ خود بسیار [[تجلیل]] و توصیف کرده و او را در عداد بزرگ‌ترین علمای عصر خویش یادآور شده است. به جز [[تربیت]] و [[تدریس]] فضلا آثاری ارزنده و سودمند نیز به رشته تحریر برد که هر یک از کتاب‌های او شامل چند جلد است، بعضی آثار مهم او عبارت است از: خلاصه التفاسیر در ۱۰ جلد، مغنی در شرح نهایه ۱۰ جلد، مستقصی در شرح ذریعه سید مرتضی ۳ جلد، شرح [[نهج‌البلاغه]] ۲ جلد، [[فقه]] القرآن، [[اسباب نزول]]، [[قصص الانبیاء]]، خرایج و الحرایج، [[احکام]] الاحکام در شرح [[آیات الاحکام]]، جواهر الاحکام، رساله الفقهاء، رایع در احکام [[شرایع]]، معارج در شرح خطب مولا، منهاع‌البراعه در شرح [[نهج‌البلاغه]]، تهافت الفلاسفه در [[حکمت]]، جواهرالاحکام، حل العقود، زهرالمباحثه، ضیاءالشهاب در شرح شهاب الأخبار، انجاز در شرح ایجاز، اغراب در [[اعراب]]. | |||
قطب‌الدین، اولین [[شخصیت]] [[علمی]] [[جهان اسلام]] است که مبادرت به [[نوشتن]] شرح نهج‌البلاغه کرد و پس از وی علمای مختلف قریب به ۳۰ شرح به [[تقلید]] از او، بر آن نوشته‌اند از بررسی کتب فوق و محتوای آنها علمای بزرگ جهانی به احاطه دانش‌های فراوان او در [[فقه]] و حکمت و [[حدیث]] [[ادبیات]] و لغت و [[تفسیر]] و [[کلام]] و [[شناخت]] او از کلمات مولای خود به خوبی پی برده‌اند و او بزرگ شخصیتی است که چون [[فیض کاشانی]] از ساعات و دقایق [[عمر]] خود حداکثر استفاده و بهره را برده است. | |||
قطب راوندی در کتاب [[فقه‌القرآن (کتاب)|فقه‌القرآن]] اشاراتی نه چندان صریح به برخی از مسائل [[سیاسی]] و [[اندیشه شیعه]] دارد: | |||
#[[همکاری با دولت جائر]] برای کسانی که [[توانایی]] کافی برای [[امانتداری]] یا [[احقاق حق]]، [[کمک به نیازمندان]] و [[اجرای احکام]] [[شرع]] دارند [[پسندیده]]، بلکه [[واجب]] است چنان‌که [[حضرت یوسف]]{{ع}} با وجود [[منصب]] نبوتی که داشت خود تقاضای [[تصدی]] بالاترین [[منصب حکومتی]] [[عزیز مصر]] را کرد {{متن قرآن|قَالَ اجْعَلْنِي عَلَى خَزَائِنِ الْأَرْضِ}}<ref>«(یوسف) گفت: مرا بر گنجینه‌های این سرزمین بگمار که من نگاهبانی دانایم» سوره یوسف، آیه ۵۵.</ref> و [[هدف]] وی آن بود که [[اموال عمومی]] را از دستبرد نااهلان [[حفظ]] کند و به آنها که [[استحقاق]] دارند، برساند و آن [[پیامبران]] هرگز هدف مادی نداشته‌اند<ref>سلسلة الینابیع الفقهیه، ج۱۳، ص۱۸۱ و ۱۳۶.</ref>. این نظریه ضمن [[تأیید]] [[نظریه دولت در دولت]] که در آثار پیشینیان راوندی نیز دیده می‌شد، نکته برجسته‌ای را در بر دارد که آن استناد به عمل [[پیامبری]] است که [[قرآن]] بارها از او یاد کرده است؛ | |||
#راوندی در مبحث [[امر به معروف و نهی از منکر]] کتاب فقه القرآن ضمن اشاره به مباحث سنتی این بحث سیاسی، [[شیوه]] تنفیذ این [[فریضه]] را در دو مورد [[فکری]] و عملی متفاوت دانسته و [[اعمال]] روش‌های اجباری و [[خشونت‌آمیز]] را تنها در موارد [[منکرات]] عملی پذیرفته است. وی در مورد منکرات فکری مانند [[مذاهب]] و آرای نادرست [[معتقد]] است که [[امر به معروف و نهی از منکر]] در اینگونه موارد جز با ارائه دلیل، [[برهان]] و [[دعوت]] مناسب جایز نیست. او تصریح می‌کند روش‌های خشونت‌آمیز مانند استفاده از [[زور]]، تنها در مواردی جایز است که کسی جرمی را در عمل مرتکب شده باشد و یا بر علیه [[دولت]] [[امام]]{{ع}} بشورد<ref>سلسلة الینابیع الفقهیه، ج۱۳، ص۱۸۱ و ۱۳۶.</ref>؛ | |||
#راوندی به [[پیروی]] از نظریات [[شیخ طوسی]] و معاصران خود در شرایط [[نماز جمعه]] می‌نویسد: | |||
«نماز جمعه پس از تکمیل شرایط آن جز در [[زمان]] حضور [[سلطان عادل]] یا کسی که توسط وی [[منصوب]] شده [[واجب]] نمی‌شود»<ref>فقه القرآن، ج۱، ص۱۳۳، ۱۶۰، ۳۳۰، ۳۵۸ و ۳۶۳.</ref> و در [[نماز عیدین]] نیز شرایط مشابه نماز جمعه را متذکر شده است<ref>فقه القرآن، ج۱، ص۱۳۳، ۱۶۰، ۳۳۰، ۳۵۸ و ۳۶۳.</ref> وی در [[وجوب جهاد]] (ابتدایی) نیز [[حضور امام]]{{ع}} را شرط دانسته<ref>فقه القرآن، ج۱، ص۱۳۳، ۱۶۰، ۳۳۰، ۳۵۸ و ۳۶۳.</ref> و اشاره‌ای به [[عصر غیبت]] کرده است و [[بغات]] را هم شورشیانی می‌داند که بر علیه امام{{ع}} شوریده باشند<ref>فقه القرآن، ج۱، ص۱۳۳، ۱۶۰، ۳۳۰، ۳۵۸ و ۳۶۳.</ref>.<ref>فقه سیاسی، ج۸، ص۶۱ -۶۰.</ref>.<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۲ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی ج۲]]، ص ۴۰۲.</ref> | |||
== استادان == | == استادان == | ||