دعا در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

[[امام خمینی]] [[دعا]] را توجه به کسی می‌داند که نیازمندی‌های [[انسان]] را برآورده سازد. امام خمینی [[حقیقت]] دعا را همان [[عبادت]] می‌داند و [[دعا]] را بالاترین [[مظهر]] [[عبودیت]] و یکی از منابع [[غنی]] [[معارف اسلامی]] به‌شمار می‌آورد و [[معتقد]] است [[قرآن]] و دعا از هم جدا نیستند؛ و دعا را قرآن صاعد دانسته که همانند قرآن نازل دارای [[معارف]] بلندی است؛ و [[زبان قرآن]] را از زبان دعا متفاوت می‌داند. امام خمینی دعا را به دعای قال، حال و [[استعداد]] تقسیم کرده و معتقد است دعا به زبان قال، اگر مطابق با لسان استعداد باشد، [[مستجاب]] خواهد شد و اگر از زبان استعداد صادر نشود مستجاب نمی‌گردد. ایشان در تقسیمی دیگر، دعا را به دعای [[عامه]]، صاحبان [[حکمت]] و [[اصحاب]] معارف و همچنین دعا را به لحاظ [[روایت]]، به [[دعای مأثور]] و [[غیر مأثور]] تقسیم کرده است. امام خمینی به [[آداب ظاهری]] و [[باطنی]] دعا توجه کرده و در این زمینه رعایت اموری چون، [[حضور قلب]]، دوری از [[اعتماد]] به خویشتن و رعایت [[طهارت]] را مهم می‌داند و بر این [[باور]] است که دعا نقش مهمی در ساختن [[انسان‌ها]] و [[تربیت]] [[جامعه]] دارد و دعا در افراد عادی بیشتر از [[نماز]] تأثیر می‌کند. امام خمینی دعا را جزء اصلی‌ترین برنامه‌های خود قرار می‌داد و با [[دعای کمیل]] و [[مناجات شعبانیه]] انس داشت و در دعاهای خود دیگران را فراموش نمی‌کرد.<ref>[[محسن میرزاپور|میرزاپور، محسن]]، [[دعا - میرزاپور (مقاله)| مقاله «دعا»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۵ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۵، ص۳۹۵ – ۴۰۳.</ref>

دعا از ریشه «د ع و» به معنای سوق‌ دادن چیزی به سوی خود با صدا و گفتار است.<ref>ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغه، ۲۷۹/۲.</ref> همچنین به معنای مطلق خواستن،<ref>مصطفوی، التحقیق فی کلمات قرآن الکریم، ۲۱۷/۳.</ref> [[رغبت]] به [[خداوند]]،<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ۲۵۷/۱۴.</ref> درخواست خیری که نزد خداوند است<ref>زبیدی، تاج العروس من جواهر القاموس، ۴۰۵/۱۹.</ref> و استغاثه‌ کردن<ref>طریحی، مجمع البحرین، ۱۴۱/۱.</ref> به کار می‌رود. برخی دعا را اظهار [[خضوع]] و [[انقیاد]] در برابر [[خدا]] می‌دانند.<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۵۰۱/۲.</ref> این واژه در [[قرآن کریم]] به معانی متعددی، مانند یاری‌ خواستن {{متن قرآن|وَإِنْ كُنْتُمْ فِي رَيْبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَادْعُوا شُهَدَاءَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ}}<ref>«و اگر در آنچه بر بنده خود فرو فرستاده‌ایم تردیدی دارید، چنانچه راست می‌گویید سوره‌ای همگون آن بیاورید و (در این کار) گواهان خود را (نیز) در برابر خداوند، فرا خوانید» سوره بقره، آیه ۲۳.</ref>، ندا {{متن قرآن|قُلْ إِنَّمَا أُنْذِرُكُمْ بِالْوَحْيِ وَلَا يَسْمَعُ الصُّمُّ الدُّعَاءَ إِذَا مَا يُنْذَرُونَ}}<ref>«بگو جز این نیست که شما را با وحی بیم می‌دهم و کران را چون بیم دهند نمی‌شنوند» سوره انبیاء، آیه ۴۵.</ref>، گفتار {{متن قرآن|فَمَا كَانَ دَعْوَاهُمْ إِذْ جَاءَهُمْ بَأْسُنَا إِلَّا أَنْ قَالُوا إِنَّا كُنَّا ظَالِمِينَ}}<ref>«هنگامی که عذاب ما به آنان رسید سخنشان جز این نبود که گفتند ما ستمگر بودیم» سوره اعراف، آیه ۵.</ref> و [[عبادت]] {{متن قرآن|وَلَا تَدْعُ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَنْفَعُكَ وَلَا يَضُرُّكَ فَإِنْ فَعَلْتَ فَإِنَّكَ إِذًا مِنَ الظَّالِمِينَ}}<ref>«و به جای خداوند چیزی را (به پرستش) مخوان که نه تو را سودی می‌رساند و نه زیانی، اگر چنین کنی آنگاه بی‌گمان از ستمگرانی» سوره یونس، آیه ۱۰۶.</ref> به کار رفته‌ است. [[امام خمینی]] [[دعا]] را توجه به کسی می‌داند که نیازمندی‌های [[انسان]]، مانند وجود و [[کمالات]] وجود را برآورده سازد؛ چه این توجه، توجه ذاتی و حالی و [[باطنی]] باشد و چه ظاهری.<ref>امام خمینی، شرح دعاء السحر، ۱۲۷</ref>