غنیمت: تفاوت میان نسخه‌ها

غنیمت (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۶ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۲۶

۴٬۸۴۳ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۶ آوریل ۲۰۲۳

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Bahmani

مدیران

۱۱۳٬۰۷۵

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[غنیمت در قرآن]] - [[غنیمت در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]] - [[غنیمت در فقه سیاسی]]| پرسش مرتبط  = }}
-== مقدمه ==
+== معناشناسی ==
-[[غنیمت]]، اموالی است که با قهر و غلبه از دشمن گرفته شود<ref>شهید ثانی، زین الدین بن علی، الروضة البهیة، ج۲، ص۴۰۰.</ref>؛ در غیر این صورت اگر [[مالی]] بدون [[خونریزی]] به دست آید، «فیء» نام دارد<ref>طوسی، محمد بن حسن، المبسوط، ج۲، ص۶۴؛ حر عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة، ج۹، ص۵۲۷.</ref>. «[[انفال]]» نیز عنوانی اعم از فیء است که افزون بر فیء، [[اموال]] دیگری را هم شامل می‌شود<ref>نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۱۶، ص۱۱۶ - ۱۲۰؛ امام خمینی، تحریر الوسیله، ج۱، ص۳۴۷ – ۳۴۸.</ref>؛ هرچند [[غنیمت]] به معنی عام، بر همه این اموال (فیء، انفال و اموالی که با قهر و غلبه از [[دشمن]] گرفته شده است) گفته می‌شود.
+غنیمت [[اموال]] منقول و غیر منقولی است که در [[جنگ]]، با [[غلبه]] به دست فاتحان افتد<ref>نهج البلاغه، نامه ۱۱ و خطبه ۱۲۴؛ سلوک الملوک، ص۴۷۷؛ ردّ المختار، ج۴، ص۱۳۷؛ ابویعلی، الاحکام السلطانیه، ص۱۳۶؛ جواهرالکلام، ج۲۱، ص۱۸۴ به بعد.</ref>. [[غنایم]] [[جنگی]] در [[اسلام]] دو گونه است: یکم. غنایمی که در [[جنگ]] با [[کافران]] و [[مشرکان]] و [[ملحدان]] بر جای بماند. دوم: غنایمی که در [[جنگ]] با [[محاربان]] داخلی و [[اهل بغی]] به [[تصرف]] [[مسلمین]] در آید<ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۱۴۱؛ [[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص ۴۳۶.</ref>
+غنیمت از اموال عمومی است و از [[منابع مالی دولت]] [[اسلامی]] محسوب می‌شود که علاوه بر تقسیم میان [[مجاهدان]] حاضر در جنگ، به مصارف دیگری مانند تأمین معاش طبقات آسیب دیده [[اجتماعی]] و تجهیز [[سپاه]] و آمادگی [[دفاعی]] و... می‌رسد: {{متن قرآن|وَاعْلَمُوا أَنَّمَا غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ}}<ref>«و اگر به خداوند و به آنچه بر بنده خویش، روز بازشناخت درستی از نادرستی (در جنگ بدر)، روز رویارویی آن دو گروه (مسلمان و مشرک) فرو فرستادیم ایمان دارید بدانید که آنچه غنیمت گرفته‌اید از هرچه باشد یک پنجم آن از آن خداوند و فرستاده او و خویشاوند (وی) و یتیمان و بینوایان و ماندگان در راه (از خاندان او) است و خداوند بر هر کاری تواناست» سوره انفال، آیه ۴۱.</ref>.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص ۴۳۶.</ref>
+== چگونگی تقسیم غنایم ==
+[[غنایم]] [[جنگی]] دو حالت دارد: یکی در رابطه با [[کفّار]] و [[مشرکان]] و [[ملحدان]] و دیگری در رابطه با [[محاربان]] داخلی و [[اهل بغی]].
+“غنیمت”، بر اموال منقول و غیر منقولی گفته می‌شود که در [[جهاد]]، با قهر و [[غلبه]] و [[فتح]] به دست [[مجاهدان]] [[مسلمان]] بیفتد.
+وسایل شخصی [[دشمن]] مقتول مانند [[سلاح]]، [[لباس]] و [[زره]]، سپر و اسبی که در معرکه به آن سوار بوده باشد به مجاهدی تعلق می‌گیرد که او را کشته است. وسایل و [[اموال]] غیر شخصی نیز با منقول و قابل نقل و انتقال است و یا نیست؛ مانند [[زمین]]، باغ و... .
+قسم اول را به این صورت تقسیم می‌کنند: [[امام]]، ابتدا مخارج برخی هزینه‌های جنگی را از آن کسر می‌کند و سپس یک پنجم آن را برای مستحقان و بی‌چارگان در نظر می‌گیرد و بقیه بین مجاهدانی که در [[جنگ]] شرکت داشته‌اند تقسیم می‌کنند.
+اما قسم دوم؛ یعنی [[زمین‌ها]] و باغ‌ها و [[املاک]]، بعد از [[اخراج]] [[خمس]] (یک پنجم) متعلق به عموم [[مسلمانان]] می‌باشد و برای [[جامعه]] [[مصرف]] می‌شود، اما در رابطه با اهل بغی و [[خوارج]]، یعنی آنان که از خود [[مردمان]] [[جامعه اسلامی]]، علیه امام [[عادل]]، خروج مسلّحانه کرده باشند، در صورت [[شکست]]، مسلمانان [[مجاهد]]، هیچ‌گونه [[حق]] غنیمت‌گرفتن از اموالشان را ندارند. یعنی، اموال اهل بغی را نمی‌شود به عنوان [[غنیمت]] جنگی اخذ کرد، چنان‌که [[زن]] و فرزندانشان را نمی‌شود به [[اسارت]] گرفت<ref>جامع عباسی، ص۱۵۵.</ref>.<ref>[[ابوالفضل شکوری|شکوری، ابوالفضل]]، [[فقه سیاسی اسلام (کتاب)|فقه سیاسی اسلام]]، ص ۳۷۷.</ref>
 == احکام غنایم ==
@@ خط ۸: / خط ۲۱: @@
 # اگر دشمن از روی رغبت [[مسلمان]] شود، [[مالکیت]] وی بر اموال خود باقی می‌ماند<ref>حلبی، ابوالصلاح، الکافی فی الفقه، ص۲۶۰؛ بحرالعلوم، سیدمحمد بن محمدتقی، بلغة الفقیه، ج۱، ص۲۸۲ – ۲۸۳.</ref>؛
 # زمین‌هایی که بدون جنگ به دست آمده، داخل در انفال و برای امام [[معصوم]] {{ع}} است<ref>حلبی، ابوالصلاح، الکافی فی الفقه، ص۲۵۹؛ بحرالعلوم، سیدمحمد بن محمدتقی، بلغة الفقیه، ج۱، ص۲۸۸؛ امام خمینی، تحریر الوسیله، ج۱، ص۳۴۷.</ref>؛
-# زمین‌های مفتوح عنوه ([[اراضی خراجیه]]) که با [[غلبه]] از [[کفّار]] گرفته شده است، اگر در [[زمان]] [[فتح]] آباد بوده باشد، از آنِ مسلمانان است<ref>نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۲۱، ص۱۵۷؛ بحرالعلوم، سیدمحمد بن محمدتقی، بلغة الفقیه، ج۱، ص۲۱۱.</ref>؛
+# زمین‌های مفتوح عنوه (اراضی خراجیه) که با [[غلبه]] از [[کفّار]] گرفته شده است، اگر در [[زمان]] [[فتح]] آباد بوده باشد، از آنِ مسلمانان است<ref>نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۲۱، ص۱۵۷؛ بحرالعلوم، سیدمحمد بن محمدتقی، بلغة الفقیه، ج۱، ص۲۱۱.</ref>؛
 # اگر فتح [[زمین]] همراه با [[پیمان]] [[صلح]] باشد، به گونه‌ای که در قبال سکناگزیدن در آن، [[زمین]] [[دشمن]] به [[مسلمانان]] واگذار شود، این زمین [[حکم]] [[اراضی]] مفتوح عنوه را خواهد داشت<ref>بحرالعلوم، سیدمحمد بن محمدتقی، بلغة الفقیه، ج۱، ص۲۸۱؛ یزدی طباطبایی، سیدمحمدکاظم، حاشیة المکاسب، ج۱، ص۴۶ - ۴۷.</ref>.
@@ خط ۲۲: / خط ۳۵: @@
 == منابع ==
 {{منابع}}
+# [[پرونده:11677.jpg|22px]] [[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|'''واژه‌نامه فقه سیاسی''']]
+# [[پرونده:1379779.jpg|22px]] [[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|'''فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم''']]
+# [[پرونده:1100676.jpg|22px]] [[ابوالفضل شکوری|شکوری، ابوالفضل]]، [[فقه سیاسی اسلام (کتاب)|'''فقه سیاسی اسلام''']]
 # [[پرونده:IM009833.jpg|22px]] [[محمد جواد ادرکنی|ادرکنی، محمد جواد]]، [[جهاد و دفاع (مقاله)| مقاله «جهاد و دفاع»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۴ (کتاب)|'''دانشنامه امام خمینی ج۴''']]
 {{پایان منابع}}