بقیع: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(←منابع) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
«بقیع» تاریخچه‌ای دیرینه در [[دل]] شبه جزیره دارد؛ زیرا تاریخ نگاران قدمت آن را به سال‌های [[عصر جاهلیت]] بازگردانیده‌اند. در ابتدا این مکان قبرستان [[مردم یثرب]] بوده و قبل از [[اسلام]] آنان اموات خود را در آن به خاک می‌‌سپرده‌اند. پس از اسلام صرفا به [[دفن]] اموات [[مسلمانان]] اختصاص یافت و [[یهودیان]] و غیره را در حش کوکب به خاک می‌‌سپردند. [[قبرستان بقیع]] که به صورت مستطیل شکل و بسیار کوچک بوده بیرون از دیوار[[شهر]] قرار داشته<ref>دائرة المعارف الاسلامیه، ج ۷، ص۴۶۳.</ref> و مساحت آن ۳۴۹۳ متر مربع بوده است. این قبرستان به «بقیع الغرقد» و «بقیع» نامیده می‌‌شد و در قرن‌های اخیر، گاهی «جنة [[البقیع]]» هم گفته می‌شود. | «بقیع» تاریخچه‌ای دیرینه در [[دل]] شبه جزیره دارد؛ زیرا تاریخ نگاران قدمت آن را به سال‌های [[عصر جاهلیت]] بازگردانیده‌اند. در ابتدا این مکان قبرستان [[مردم یثرب]] بوده و قبل از [[اسلام]] آنان اموات خود را در آن به خاک می‌‌سپرده‌اند. پس از اسلام صرفا به [[دفن]] اموات [[مسلمانان]] اختصاص یافت و [[یهودیان]] و غیره را در حش کوکب به خاک می‌‌سپردند. [[قبرستان بقیع]] که به صورت مستطیل شکل و بسیار کوچک بوده بیرون از دیوار[[شهر]] قرار داشته<ref>دائرة المعارف الاسلامیه، ج ۷، ص۴۶۳.</ref> و مساحت آن ۳۴۹۳ متر مربع بوده است. این قبرستان به «بقیع الغرقد» و «بقیع» نامیده می‌‌شد و در قرن‌های اخیر، گاهی «جنة [[البقیع]]» هم گفته می‌شود. | ||
پس از [[هجرت رسول خدا]]{{صل}}، [[خانه‌ها]] و منازل [[مدینه]] تا بقیع ادامه داشته و بقیع پیش از آنکه به صورت آرامگاه عمومی درآید از طرف غرب در پشت منازل مدینه قرار داشت و کوچه‌های متعددی این منازل را به همدیگر وصل می‌نمود و به محل بقیع منتهی می‌گردید که بعضی از این منازل به تدریج برای دفن افراد متشخص مورد استفاده قرار گرفته و بعضی از آنها هم تخریب و به بقیع منضم شده است<ref>مجتبی تونه‌ای، محمدنامه | پس از [[هجرت رسول خدا]]{{صل}}، [[خانه‌ها]] و منازل [[مدینه]] تا بقیع ادامه داشته و بقیع پیش از آنکه به صورت آرامگاه عمومی درآید از طرف غرب در پشت منازل مدینه قرار داشت و کوچه‌های متعددی این منازل را به همدیگر وصل می‌نمود و به محل بقیع منتهی می‌گردید که بعضی از این منازل به تدریج برای دفن افراد متشخص مورد استفاده قرار گرفته و بعضی از آنها هم تخریب و به بقیع منضم شده است<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص۱۸۸ ـ ۱۸۹؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|فرهنگنامه دینی]]، ص۴۵؛ [[عاتق بن غيث بلادی|بلادی، عاتق بن غيث]]، [[معجم المعالم الجغرافیة فی السیرة النبویة (کتاب)|معجم المعالم الجغرافیة فی السیرة النبویة]] ص ۴۷.</ref>. | ||
== [[مستحبات]] بقیع == | == [[مستحبات]] بقیع == | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
# [[ثواب]] [[تلاوت قرآن]] مجید به [[روح]] [[مطهر]] [[هدیه]] کردن؛ | # [[ثواب]] [[تلاوت قرآن]] مجید به [[روح]] [[مطهر]] [[هدیه]] کردن؛ | ||
# به جهت [[گناهان]] خود [[توبه]] و [[استغفار]] نمودن؛ | # به جهت [[گناهان]] خود [[توبه]] و [[استغفار]] نمودن؛ | ||
# سخنان [[بیهوده]] نگفتن و سخنان [[دنیایی]] را ترک کردن<ref>مجتبی تونه‌ای، محمدنامه | # سخنان [[بیهوده]] نگفتن و سخنان [[دنیایی]] را ترک کردن<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۱۸۹.</ref>. | ||
== قسمت‌های بقیع == | == قسمت‌های بقیع == | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
# [[روحاء]]: قسمتی در بخش میانی بقیع است که [[قبر]] حضرت ابراهیم فرزند رسول الله و قبر [[عثمان بن مظعون]] در آن واقع است و وجه تسمیه روحاء به معنی جایگاه انبساط از بیان [[حضرت رسول]] بود که هنگام [[دفن]] عثمان بن مظعون فرمودند: «هذه الروحاء». [[شهداء]] الجنه قبور شهیدانی است که در قسمت شمالی بقیع مدفونند و دیوار کوتاهی در اطراف آرامگاه آنها کشیده شده بود. این [[شهیدان]] عبارت بودند از شهدای [[احد]] (یعنی آن دسته از شهیدان [[غزوه احد]] که در [[مدینه]] به خاک سپرده شدند و شهدای [[حره]] آنان که در [[واقعه حره]] در سال ۶۲ یا ۶۳ هجری توسط [[سپاه]] [[یزید بن معاویه]] به [[فرماندهی]] [[مسلم بن عقبه]] در مدینه به [[شهادت]] رسیدند). | # [[روحاء]]: قسمتی در بخش میانی بقیع است که [[قبر]] حضرت ابراهیم فرزند رسول الله و قبر [[عثمان بن مظعون]] در آن واقع است و وجه تسمیه روحاء به معنی جایگاه انبساط از بیان [[حضرت رسول]] بود که هنگام [[دفن]] عثمان بن مظعون فرمودند: «هذه الروحاء». [[شهداء]] الجنه قبور شهیدانی است که در قسمت شمالی بقیع مدفونند و دیوار کوتاهی در اطراف آرامگاه آنها کشیده شده بود. این [[شهیدان]] عبارت بودند از شهدای [[احد]] (یعنی آن دسته از شهیدان [[غزوه احد]] که در [[مدینه]] به خاک سپرده شدند و شهدای [[حره]] آنان که در [[واقعه حره]] در سال ۶۲ یا ۶۳ هجری توسط [[سپاه]] [[یزید بن معاویه]] به [[فرماندهی]] [[مسلم بن عقبه]] در مدینه به [[شهادت]] رسیدند). | ||
# بقیع العمات: مقابر عمه‌های [[رسول الله]] ([[صفیه]] و عاتکه است واقع در شمال غربی): بقیع که ابتدا به عنوان جزیی از بقیع الغرقد به وسیله دیواری از آن جدا بود ولی بعدا این دیوار برداشته شد و به صورت یک قبرستان درآمد اما این را نیز نوشته‌اند که در این محل تنها «صفیه» مدفون است و تا نیمه قرن سیزدهم نه هیچ یک از نویسندگان از عاتکه یاد کرده‌اند و نه تعبیر بقیع العمات را آورده‌اند و این خود حاکی از آن است که [[قبر]] دوم متعلق به هر کسی که باشد پس از این [[تاریخ]] به‌وجود آمده و اصولا از نظر [[تاریخی]] [[هجرت]] عاتکه به [[مدینه]] معلوم نیست. | # بقیع العمات: مقابر عمه‌های [[رسول الله]] ([[صفیه]] و عاتکه است واقع در شمال غربی): بقیع که ابتدا به عنوان جزیی از بقیع الغرقد به وسیله دیواری از آن جدا بود ولی بعدا این دیوار برداشته شد و به صورت یک قبرستان درآمد اما این را نیز نوشته‌اند که در این محل تنها «صفیه» مدفون است و تا نیمه قرن سیزدهم نه هیچ یک از نویسندگان از عاتکه یاد کرده‌اند و نه تعبیر بقیع العمات را آورده‌اند و این خود حاکی از آن است که [[قبر]] دوم متعلق به هر کسی که باشد پس از این [[تاریخ]] به‌وجود آمده و اصولا از نظر [[تاریخی]] [[هجرت]] عاتکه به [[مدینه]] معلوم نیست. | ||
# [[بیت]] الاحزان<ref>مجتبی تونه‌ای، محمدنامه | # [[بیت]] الاحزان<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۱۸۹ ـ ۱۹۰.</ref> | ||
=== بقیع العمه === | === بقیع العمه === | ||
بقیع العمه بخشی از بقیع است که [[صفیه]] ـ عمه گرامی [[رسول خدا]] ـ در آنجا [[دفن]] شده است. در این محل تنها یکی از عمه‌های رسول خدا {{صل}} یعنی صفیه مدفون است و «بقیع العمه» تعبیر صحیحی است. بقیع العمات اصطلاحی است که بعدها در زبان [[مردم]] رایج شده و شاید علت آن دفن شدن فرد دیگری در کنار قبر صفیه بوده و این تعدد این توهم را به وجود آورده است که آن دو قبر متعلق به دو عمه [[پیامبر]] تصفیه و عاتکه است، لکن تا نیمه قرن سیزدهم، هیچ یک از نویسندگان، نه از عاتکه یاد کرده‌اند و نه تعبیر بقیع العمات را آورده‌اند و این خود حاکی از آن است که قبر دوم متعلق به هر کسی که باشد پس از این تاریخ به وجود آمده و به تدریج در زبان مردم به بقیع العمات معروف گشته است و با گذشت [[زمان]] به بعضی از کتاب‌ها و سفرنامه‌ها که به تازگی نوشته شده راه یافته است. در صورتی که هیچ منبع تاریخی و مبنای صحیح [[علمی]] ندارد، مثلا "رفعت پاشا" (۱۳۲۵)، د.ق) در معرفی گنبدهای بقیع و اطراف آن میگوید: «گنبدی که در سمت راست دو [[برج]] قرار گرفته به عاتکه و صفیه، عمه‌های رسول خدا تعلق دارد»<ref>مرآت الحرمین، رفعت پاشا، ج ۱، ص۴۲۶.</ref>. همچنین بیست و هفت سال قبل از وی حسام السلطنه در سفرنامه‌اش از بقعه خارج بقیع به عنوان بقعه صفیه و عاتکه نام می‌برد<ref>سفرنامه مکه، ص۱۵۲.</ref>. | بقیع العمه بخشی از بقیع است که [[صفیه]] ـ عمه گرامی [[رسول خدا]] ـ در آنجا [[دفن]] شده است. در این محل تنها یکی از عمه‌های رسول خدا {{صل}} یعنی صفیه مدفون است و «بقیع العمه» تعبیر صحیحی است. بقیع العمات اصطلاحی است که بعدها در زبان [[مردم]] رایج شده و شاید علت آن دفن شدن فرد دیگری در کنار قبر صفیه بوده و این تعدد این توهم را به وجود آورده است که آن دو قبر متعلق به دو عمه [[پیامبر]] تصفیه و عاتکه است، لکن تا نیمه قرن سیزدهم، هیچ یک از نویسندگان، نه از عاتکه یاد کرده‌اند و نه تعبیر بقیع العمات را آورده‌اند و این خود حاکی از آن است که قبر دوم متعلق به هر کسی که باشد پس از این تاریخ به وجود آمده و به تدریج در زبان مردم به بقیع العمات معروف گشته است و با گذشت [[زمان]] به بعضی از کتاب‌ها و سفرنامه‌ها که به تازگی نوشته شده راه یافته است. در صورتی که هیچ منبع تاریخی و مبنای صحیح [[علمی]] ندارد، مثلا "رفعت پاشا" (۱۳۲۵)، د.ق) در معرفی گنبدهای بقیع و اطراف آن میگوید: «گنبدی که در سمت راست دو [[برج]] قرار گرفته به عاتکه و صفیه، عمه‌های رسول خدا تعلق دارد»<ref>مرآت الحرمین، رفعت پاشا، ج ۱، ص۴۲۶.</ref>. همچنین بیست و هفت سال قبل از وی حسام السلطنه در سفرنامه‌اش از بقعه خارج بقیع به عنوان بقعه صفیه و عاتکه نام می‌برد<ref>سفرنامه مکه، ص۱۵۲.</ref>. | ||
و اما "علی حافظ" از نویسندگان اخیر و از اهالی مدینه میگوید در این محل دو [[قبر]] وجود دارد، یکی قبر [[صفیه]] و دیگری میان [[مردم مدینه]] [[شهرت]] دارد که به عاتکه متعلق است و لذا این بخش را بقیع العمات می‌گویند آن گاه اضافه می‌کند ولی از نظر [[تاریخی]]، [[هجرت]] عاتکه به [[مدینه]] معلوم نیست و حتی پذیرفتن [[اسلام]] از سوی وی نیز مورد [[اختلاف]] است<ref>فصول من تاریخ المدینه، ص۱۷۰.</ref>. مراجعه به همه کتب رجال و تراجم هم مبین این است که میان پنج [[رسول خدا]] تنها صفیه به مدینه [[مهاجرت]] کرده و بقیه آنها یا قبل از [[اسلام]] از [[دنیا]] رفته‌اند و یا به عللی از جمله در اثر ممانعت همسرشان به مدینه هجرت نکرده‌اند<ref>تاریخ حرم ائمه بقیع، نجمی، ص۲۸۲.</ref>.<ref>مجتبی تونه‌ای، محمدنامه | و اما "علی حافظ" از نویسندگان اخیر و از اهالی مدینه میگوید در این محل دو [[قبر]] وجود دارد، یکی قبر [[صفیه]] و دیگری میان [[مردم مدینه]] [[شهرت]] دارد که به عاتکه متعلق است و لذا این بخش را بقیع العمات می‌گویند آن گاه اضافه می‌کند ولی از نظر [[تاریخی]]، [[هجرت]] عاتکه به [[مدینه]] معلوم نیست و حتی پذیرفتن [[اسلام]] از سوی وی نیز مورد [[اختلاف]] است<ref>فصول من تاریخ المدینه، ص۱۷۰.</ref>. مراجعه به همه کتب رجال و تراجم هم مبین این است که میان پنج [[رسول خدا]] تنها صفیه به مدینه [[مهاجرت]] کرده و بقیه آنها یا قبل از [[اسلام]] از [[دنیا]] رفته‌اند و یا به عللی از جمله در اثر ممانعت همسرشان به مدینه هجرت نکرده‌اند<ref>تاریخ حرم ائمه بقیع، نجمی، ص۲۸۲.</ref>.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۱۹۱ ـ ۱۹۲.</ref> | ||
=== بقیع خیل === | === بقیع خیل === | ||
موضعی است در مدینه که [[عامه]] کشتگان [[احد]] در این مکان به خاک سپرده شدند<ref>فرهنگ اصطلاحات حج، حریری، ص۳۱.</ref>.<ref>مجتبی تونه‌ای، محمدنامه | موضعی است در مدینه که [[عامه]] کشتگان [[احد]] در این مکان به خاک سپرده شدند<ref>فرهنگ اصطلاحات حج، حریری، ص۳۱.</ref>.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۱۹۲.</ref> | ||
=== بقیع مصلی === | === بقیع مصلی === | ||
موضعی است در [[مدینه]] که طبق نقل [[رسول خدا]] لله در آنجا [[نماز عید]] به جا آوردند<ref>فرهنگ اصطلاحات حج، حریری، ص۳۱.</ref>.<ref>مجتبی تونه‌ای، محمدنامه | موضعی است در [[مدینه]] که طبق نقل [[رسول خدا]] لله در آنجا [[نماز عید]] به جا آوردند<ref>فرهنگ اصطلاحات حج، حریری، ص۳۱.</ref>.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص۱۸۸ ـ ۱۹۷.</ref> | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:13681078.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|'''محمدنامه''']] | # [[پرونده:13681078.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|'''محمدنامه''']]، فرهنگ جامع الفبایی تاریخ اسلام، تاریخ و جغرافیای مکه و مدینه، فرهنگنامه حج | ||
# [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|'''فرهنگنامه دینی''']] | # [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|'''فرهنگنامه دینی''']] | ||
# [[پرونده:IM010527.jpg|22px]] [[عاتق بن غيث بلادی|بلادی، عاتق بن غيث]]، [[معجم المعالم الجغرافیة فی السیرة النبویة (کتاب)|'''معجم المعالم الجغرافیة فی السیرة النبویة''']] | # [[پرونده:IM010527.jpg|22px]] [[عاتق بن غيث بلادی|بلادی، عاتق بن غيث]]، [[معجم المعالم الجغرافیة فی السیرة النبویة (کتاب)|'''معجم المعالم الجغرافیة فی السیرة النبویة''']] | ||