←چارپایان
| خط ۷۸: | خط ۷۸: | ||
قرار دادن [[همسران]] و فرزندانی برای [[انسان‌ها]]، از بزرگ‌ترین و آشکارترین نعمت‌های خداست؛ زیرا [[حفظ]] و بقای [[اجتماع بشری]] بر این اساسِ [[تکوینی]] مبتنی است و [[قرآن]]، [[ناسپاسی]] در برابر این نعمت‌ها را [[نکوهیده]] است: {{متن قرآن|وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا وَجَعَلَ لَكُمْ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ بَنِينَ وَحَفَدَةً وَرَزَقَكُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ أَفَبِالْبَاطِلِ يُؤْمِنُونَ وَبِنِعْمَتِ اللَّهِ هُمْ يَكْفُرُونَ}}<ref>«و خداوند از خودتان برای شما همسرانی آفرید و برای شما از همسرانتان فرزندان و فرزندزادگانی پدید آورد و از چیزهای پاکیزه روزیتان داد؛ آیا باز هم آنان به باطل ایمان می‌آورند و به نعمت‌های خداوند ناسپاسی می‌ورزند؟» سوره نحل، آیه ۷۲.</ref>.<ref>المیزان، ج۱۲، ص۲۹۷.</ref> چنان‌که مرد و زنی را که هنگام بارداری [[زن]]، با خدا شرط می‌کنند که اگر به آنان فرزند شایسته‌ای عطا کند، از [[شکرگزاران]] خواهند بود، ولی پس از تولد [[فرزندی]] سالم، شریکانی برای خدا قرار می‌دهند [[سرزنش]] کرده است: {{متن قرآن|هُوَ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَجَعَلَ مِنْهَا زَوْجَهَا لِيَسْكُنَ إِلَيْهَا فَلَمَّا تَغَشَّاهَا حَمَلَتْ حَمْلًا خَفِيفًا فَمَرَّتْ بِهِ فَلَمَّا أَثْقَلَتْ دَعَوَا اللَّهَ رَبَّهُمَا لَئِنْ آتَيْتَنَا صَالِحًا لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرِينَ}}<ref>«اوست که شما را از تنی یگانه آفرید و از (خود) او همسرش را پدید آورد تا بدو آرامش یابد و چون با او آمیزش کرد، همسرش باری سبک برگرفت آنگاه (چندی) با او به سر آورد تا چون گرانبار شد، خداوند- پروردگارشان- را خواندند که: اگر به ما (فرزند) شایسته‌ای بدهی به یقین از سپاسگزاران خواهیم بود» سوره اعراف، آیه ۱۸۹.</ref>، {{متن قرآن|فَلَمَّا آتَاهُمَا صَالِحًا جَعَلَا لَهُ شُرَكَاءَ فِيمَا آتَاهُمَا فَتَعَالَى اللَّهُ عَمَّا يُشْرِكُونَ}}<ref>«پس چون به آنان (فرزند) شایسته‌ای داد در آنچه به آنها بخشیده بود برای وی شریک‌هایی تراشیدند و فرابر ترا که خداوند است از آنچه (بدو) شرک می‌ورزند» سوره اعراف، آیه ۱۹۰.</ref>.<ref>التفسیر الکاشف، ج۳، ص۴۳۴ - ۴۳۵.</ref> البته اگر مقصود از مرد و [[زن]] یادشده، [[آدم]] و [[حوا]]{{ع}} باشد،<ref>جامع البیان، ج۹، ص۹۷ - ۱۰۲.</ref> [[شریک]] قرار دادن آنان برای [[خدا]] به معنای توجه به اسباب [[تکوینی]] خواهد بود؛ به گونه‌ای که با کمال [[اخلاص]] و توجه کامل به خدا منافات داشته باشد.<ref>المیزان، ج۸، ص۳۷۶.</ref> ابراهیم{{ع}} نیز خدا را بر [[نعمت]] اعطای فرزندانش اسماعیل و [[اسحاق]]{{ع}} ستود: {{متن قرآن|الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي وَهَبَ لِي عَلَى الْكِبَرِ إِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ إِنَّ رَبِّي لَسَمِيعُ الدُّعَاءِ}}<ref>«سپاس خداوند را که با پیری، اسماعیل و اسحاق را به من بخشید به راستی پروردگارم شنوای دعاست» سوره ابراهیم، آیه ۳۹.</ref>. | قرار دادن [[همسران]] و فرزندانی برای [[انسان‌ها]]، از بزرگ‌ترین و آشکارترین نعمت‌های خداست؛ زیرا [[حفظ]] و بقای [[اجتماع بشری]] بر این اساسِ [[تکوینی]] مبتنی است و [[قرآن]]، [[ناسپاسی]] در برابر این نعمت‌ها را [[نکوهیده]] است: {{متن قرآن|وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا وَجَعَلَ لَكُمْ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ بَنِينَ وَحَفَدَةً وَرَزَقَكُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ أَفَبِالْبَاطِلِ يُؤْمِنُونَ وَبِنِعْمَتِ اللَّهِ هُمْ يَكْفُرُونَ}}<ref>«و خداوند از خودتان برای شما همسرانی آفرید و برای شما از همسرانتان فرزندان و فرزندزادگانی پدید آورد و از چیزهای پاکیزه روزیتان داد؛ آیا باز هم آنان به باطل ایمان می‌آورند و به نعمت‌های خداوند ناسپاسی می‌ورزند؟» سوره نحل، آیه ۷۲.</ref>.<ref>المیزان، ج۱۲، ص۲۹۷.</ref> چنان‌که مرد و زنی را که هنگام بارداری [[زن]]، با خدا شرط می‌کنند که اگر به آنان فرزند شایسته‌ای عطا کند، از [[شکرگزاران]] خواهند بود، ولی پس از تولد [[فرزندی]] سالم، شریکانی برای خدا قرار می‌دهند [[سرزنش]] کرده است: {{متن قرآن|هُوَ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَجَعَلَ مِنْهَا زَوْجَهَا لِيَسْكُنَ إِلَيْهَا فَلَمَّا تَغَشَّاهَا حَمَلَتْ حَمْلًا خَفِيفًا فَمَرَّتْ بِهِ فَلَمَّا أَثْقَلَتْ دَعَوَا اللَّهَ رَبَّهُمَا لَئِنْ آتَيْتَنَا صَالِحًا لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرِينَ}}<ref>«اوست که شما را از تنی یگانه آفرید و از (خود) او همسرش را پدید آورد تا بدو آرامش یابد و چون با او آمیزش کرد، همسرش باری سبک برگرفت آنگاه (چندی) با او به سر آورد تا چون گرانبار شد، خداوند- پروردگارشان- را خواندند که: اگر به ما (فرزند) شایسته‌ای بدهی به یقین از سپاسگزاران خواهیم بود» سوره اعراف، آیه ۱۸۹.</ref>، {{متن قرآن|فَلَمَّا آتَاهُمَا صَالِحًا جَعَلَا لَهُ شُرَكَاءَ فِيمَا آتَاهُمَا فَتَعَالَى اللَّهُ عَمَّا يُشْرِكُونَ}}<ref>«پس چون به آنان (فرزند) شایسته‌ای داد در آنچه به آنها بخشیده بود برای وی شریک‌هایی تراشیدند و فرابر ترا که خداوند است از آنچه (بدو) شرک می‌ورزند» سوره اعراف، آیه ۱۹۰.</ref>.<ref>التفسیر الکاشف، ج۳، ص۴۳۴ - ۴۳۵.</ref> البته اگر مقصود از مرد و [[زن]] یادشده، [[آدم]] و [[حوا]]{{ع}} باشد،<ref>جامع البیان، ج۹، ص۹۷ - ۱۰۲.</ref> [[شریک]] قرار دادن آنان برای [[خدا]] به معنای توجه به اسباب [[تکوینی]] خواهد بود؛ به گونه‌ای که با کمال [[اخلاص]] و توجه کامل به خدا منافات داشته باشد.<ref>المیزان، ج۸، ص۳۷۶.</ref> ابراهیم{{ع}} نیز خدا را بر [[نعمت]] اعطای فرزندانش اسماعیل و [[اسحاق]]{{ع}} ستود: {{متن قرآن|الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي وَهَبَ لِي عَلَى الْكِبَرِ إِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ إِنَّ رَبِّي لَسَمِيعُ الدُّعَاءِ}}<ref>«سپاس خداوند را که با پیری، اسماعیل و اسحاق را به من بخشید به راستی پروردگارم شنوای دعاست» سوره ابراهیم، آیه ۳۹.</ref>. | ||
==== | ====چارپایان==== | ||
[[تسلط]] [[انسان]] بر چارپایان و انتفاع او از آنها در مرکب، [[خوراک]]، [[پوشاک]] و دیگر [[منافع]]، نعمت‌هایی هستند که [[قرآن کریم]] [[مؤمنان]] را به [[شکرگزاری]] از آنها [[مکلف]] می‌داند: {{متن قرآن|أَوَلَمْ يَرَوْا أَنَّا خَلَقْنَا لَهُمْ مِمَّا عَمِلَتْ أَيْدِينَا أَنْعَامًا فَهُمْ لَهَا مَالِكُونَ}}<ref>«آیا ندیده‌اند که ما با دست‌های خود برای آنان چارپایانی آفریده‌ایم که از آن آنهاست؟» سوره یس، آیه ۷۱.</ref>، {{متن قرآن|وَذَلَّلْنَاهَا لَهُمْ فَمِنْهَا رَكُوبُهُمْ وَمِنْهَا يَأْكُلُونَ}}<ref>«و آنها را برای ایشان رام کرده‌ایم و از برخی از آنها سواری می‌گیرند و از (گوشت) برخی می‌خورند» سوره یس، آیه ۷۲.</ref>، {{متن قرآن|وَلَهُمْ فِيهَا مَنَافِعُ وَمَشَارِبُ أَفَلَا يَشْكُرُونَ}}<ref>«و آنان را در آنها سودها و (از شیر آنها) آشامیدنی‌هاست، آیا سپاس نمی‌گزارند؟» سوره یس، آیه ۷۳.</ref>، {{متن قرآن|وَالَّذِي خَلَقَ الْأَزْوَاجَ كُلَّهَا وَجَعَلَ لَكُمْ مِنَ الْفُلْكِ وَالْأَنْعَامِ مَا تَرْكَبُونَ}}<ref>«و آنکه همه گونه‌ها را آفرید و برای شما از کشتی و از چارپایان چیزی پدید آورد که سوار می‌شوید» سوره زخرف، آیه ۱۲.</ref>، {{متن قرآن|لِتَسْتَوُوا عَلَى ظُهُورِهِ ثُمَّ تَذْكُرُوا نِعْمَةَ رَبِّكُمْ إِذَا اسْتَوَيْتُمْ عَلَيْهِ وَتَقُولُوا سُبْحَانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنَا هَذَا وَمَا كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ}}<ref>«تا بر پشت آن قرار گیرید سپس نعمت پروردگارتان را هنگامی که بر آن قرار گرفتید یاد کنید و بگویید: پاکا آن (خداوند) که این را برای ما رام کرد و ما را توان آن نبود» سوره زخرف، آیه ۱۳.</ref> [[تسخیر]] شتر برای سواری و بهره‌گیری از شیر یا گوشت آن<ref>تفسیر ابن کثیر، ج۵، ص۳۷۸.</ref> و همچنین برای [[قربانی]] در [[حج]] <ref>بیان السعاده، ج۳، ص۷۷ - ۷۸.</ref> نیز از نعمت‌های شایان [[سپاسگزاری]] است:{{متن قرآن|وَالْبُدْنَ جَعَلْنَاهَا لَكُمْ مِنْ شَعَائِرِ اللَّهِ لَكُمْ فِيهَا خَيْرٌ فَاذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهَا صَوَافَّ فَإِذَا وَجَبَتْ جُنُوبُهَا فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْقَانِعَ وَالْمُعْتَرَّ كَذَلِكَ سَخَّرْنَاهَا لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ}}<ref>«و (قربانی) شتران تنومند را برای شما از نشانه‌های (بندگی) خداوند قرار داده‌ایم، شما را در آنها خیری است پس نام خداوند را بر آنها در حالی که بر پا ایستاده‌اند ببرید (و آنها را نحر کنید) و چون پهلوهاشان به خاک رسید (و جان دادند) از (گوشت) آنها بخورید و به مستمند خواهنده و خویشتندار بخورانید؛ بدین‌گونه آنها را برای شما رام کرده‌ایم باشد که سپاس گزارید» سوره حج، آیه ۳۶.</ref>. | [[تسلط]] [[انسان]] بر چارپایان و انتفاع او از آنها در مرکب، [[خوراک]]، [[پوشاک]] و دیگر [[منافع]]، نعمت‌هایی هستند که [[قرآن کریم]] [[مؤمنان]] را به [[شکرگزاری]] از آنها [[مکلف]] می‌داند: {{متن قرآن|أَوَلَمْ يَرَوْا أَنَّا خَلَقْنَا لَهُمْ مِمَّا عَمِلَتْ أَيْدِينَا أَنْعَامًا فَهُمْ لَهَا مَالِكُونَ}}<ref>«آیا ندیده‌اند که ما با دست‌های خود برای آنان چارپایانی آفریده‌ایم که از آن آنهاست؟» سوره یس، آیه ۷۱.</ref>، {{متن قرآن|وَذَلَّلْنَاهَا لَهُمْ فَمِنْهَا رَكُوبُهُمْ وَمِنْهَا يَأْكُلُونَ}}<ref>«و آنها را برای ایشان رام کرده‌ایم و از برخی از آنها سواری می‌گیرند و از (گوشت) برخی می‌خورند» سوره یس، آیه ۷۲.</ref>، {{متن قرآن|وَلَهُمْ فِيهَا مَنَافِعُ وَمَشَارِبُ أَفَلَا يَشْكُرُونَ}}<ref>«و آنان را در آنها سودها و (از شیر آنها) آشامیدنی‌هاست، آیا سپاس نمی‌گزارند؟» سوره یس، آیه ۷۳.</ref>، {{متن قرآن|وَالَّذِي خَلَقَ الْأَزْوَاجَ كُلَّهَا وَجَعَلَ لَكُمْ مِنَ الْفُلْكِ وَالْأَنْعَامِ مَا تَرْكَبُونَ}}<ref>«و آنکه همه گونه‌ها را آفرید و برای شما از کشتی و از چارپایان چیزی پدید آورد که سوار می‌شوید» سوره زخرف، آیه ۱۲.</ref>، {{متن قرآن|لِتَسْتَوُوا عَلَى ظُهُورِهِ ثُمَّ تَذْكُرُوا نِعْمَةَ رَبِّكُمْ إِذَا اسْتَوَيْتُمْ عَلَيْهِ وَتَقُولُوا سُبْحَانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنَا هَذَا وَمَا كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ}}<ref>«تا بر پشت آن قرار گیرید سپس نعمت پروردگارتان را هنگامی که بر آن قرار گرفتید یاد کنید و بگویید: پاکا آن (خداوند) که این را برای ما رام کرد و ما را توان آن نبود» سوره زخرف، آیه ۱۳.</ref> [[تسخیر]] شتر برای سواری و بهره‌گیری از شیر یا گوشت آن<ref>تفسیر ابن کثیر، ج۵، ص۳۷۸.</ref> و همچنین برای [[قربانی]] در [[حج]] <ref>بیان السعاده، ج۳، ص۷۷ - ۷۸.</ref> نیز از نعمت‌های شایان [[سپاسگزاری]] است:{{متن قرآن|وَالْبُدْنَ جَعَلْنَاهَا لَكُمْ مِنْ شَعَائِرِ اللَّهِ لَكُمْ فِيهَا خَيْرٌ فَاذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهَا صَوَافَّ فَإِذَا وَجَبَتْ جُنُوبُهَا فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْقَانِعَ وَالْمُعْتَرَّ كَذَلِكَ سَخَّرْنَاهَا لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ}}<ref>«و (قربانی) شتران تنومند را برای شما از نشانه‌های (بندگی) خداوند قرار داده‌ایم، شما را در آنها خیری است پس نام خداوند را بر آنها در حالی که بر پا ایستاده‌اند ببرید (و آنها را نحر کنید) و چون پهلوهاشان به خاک رسید (و جان دادند) از (گوشت) آنها بخورید و به مستمند خواهنده و خویشتندار بخورانید؛ بدین‌گونه آنها را برای شما رام کرده‌ایم باشد که سپاس گزارید» سوره حج، آیه ۳۶.</ref>. | ||