شکرگزاری در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

[[خداوند]] [[انسان]] را به راه [[حق]] [[راهنمایی]] کرده است و [[انسان]] با [[اختیار]] خویش، یا [[شکرگزاری از خدا]] و اعتراف به نعمت‌هایش را برمی‌گزیند یا [[کفران نعمت]] و [[انکار]] [[احسان]] او را: {{متن قرآن|إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا}}<ref>«ما به او راه را نشان داده‌ایم خواه سپاسگزار باشد یا ناسپاس» سوره انسان، آیه ۳.</ref>.<ref>الکافی، ج۱، ص۱۶۳؛ التبیان، ج۱۰، ص۲۰۷؛ المیزان، ج۲۰، ص۱۲۲.</ref> از اسم فاعل بودن «[[شاکر]]» و صیغه [[مبالغه]] بودن «کَفور» برمی‌آید که شمار شاکران اندک و تعداد ناسپاسان بسیار است.<ref>تفسیر قاسمی، ج۹، ص۳۷۴.</ref> به این مطلب در آیاتی تصریح شده است، چنان‌که در آیه‌ای، [[خداوند]] شمار اندکی از [[بندگان]] خود را [[شکور]] خوانده است: {{متن قرآن|وَقَلِيلٌ مِنْ عِبَادِيَ الشَّكُورُ}}<ref>«و اندکی از بندگان من سپاسگزارند» سوره سبأ، آیه 13.</ref> «شکور» کسی است که پیوسته در حال [[شکرگزاری]] است و این جمله یا در صدد بیان والا بودن [[مقام]] [[اهل]] [[شکر]] است؛ زیرا گروه اندکی به این [[منزلت]] رفیع باریافته‌اند، یا بیانگر تعلیل است؛ یعنی چون انسان‌های شکور بسیار اندک‌اند، بکوشید با شکرگزاری خود شمار آنان را افزایش دهید.<ref>المیزان، ج۱۶، ص۳۶۳.</ref> در [[آیات]] متعددی نیز با صراحت بیان شده که بیشتر [[مردم]] ناسپاس‌اند: {{متن قرآن|وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَشْكُرُونَ}}<ref>« اما بیشتر مردم سپاس نمی‌گزارند» سوره بقره، آیه ۲۴۳.</ref> در توضیح [[شاکر]] نبودن بیشتر مردم گفته شده [[کافران]] هرگز شکر نمی‌کنند و [[مؤمنان]] نیز به درجه نهایی شکر نمی‌رسند؛<ref>تفسیر بغوی، ج۱، ص۳۳۰.</ref> همچنین [[نکوهش]] [[اکثریت]] غیر شاکر، به منزله [[ستودن]] گروه اندک [[شکرگزار]] دانسته شده است.<ref>التفسیر الوسیط، زحیلی، ج۲، ص۱۳۴۲ - ۱۳۴۳.</ref> در آیاتی به اسباب [[ناسپاس]] بودن بیشتر [[انسان‌ها]] اشاره شده است:

ابلیس که خود در برابر پروردگارش بسیار ناسپاس است: {{متن قرآن|إِنَّ الْمُبَذِّرِينَ كَانُوا إِخْوَانَ الشَّيَاطِينِ وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِرَبِّهِ كَفُورًا}}<ref>«که فراخ رفتاران یاران شیطانند و شیطان به پروردگارش ناسپاس است» سوره اسراء، آیه ۲۷.</ref> و هر نعمتی را که [[خدا]] به وی داده در راه [[گناه]] و [[فساد]] و [[گمراه کردن]] دیگران به کار می‌برد،<ref>روح المعانی، ج۸، ص۶۲.</ref> پس از [[اخراج]] از منزلتش به سبب [[سرپیچی]] از [[سجده]] برای [[آدم]]{{ع}}و پس از مهلت گرفتن از خدا {{متن قرآن|وَلَقَدْ خَلَقْنَاكُمْ ثُمَّ صَوَّرْنَاكُمْ ثُمَّ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ لَمْ يَكُنْ مِنَ السَّاجِدِينَ قَالَ مَا مَنَعَكَ أَلاَّ تَسْجُدَ إِذْ أَمَرْتُكَ قَالَ أَنَاْ خَيْرٌ مِّنْهُ خَلَقْتَنِي مِن نَّارٍ وَخَلَقْتَهُ مِن طِينٍ قَالَ فَاهْبِطْ مِنْهَا فَمَا يَكُونُ لَكَ أَن تَتَكَبَّرَ فِيهَا فَاخْرُجْ إِنَّكَ مِنَ الصَّاغِرِينَ قَالَ أَنظِرْنِي إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ قَالَ إِنَّكَ مِنَ الْمُنظَرِينَ}}<ref>«و به راستی شما را آفریدیم و شما را چهره‌نگاری کردیم سپس به فرشتگان گفتیم: برای آدم فروتنی کنید! همه فروتنی کردند جز ابلیس که از فروتنان نبود. (خداوند) فرمود: آنگاه که به تو فرمان دادم. چه چیز تو را از فروتنی بازداشت؟ گفت:من از او بهترم! مرا از آتش و او را از گل آفریده‌ای. فرمود: از آن (جایگاه که داری) فرود آی، تو را نرسد که در آن خود را بزرگ بینی، بیرون رو که تو از خرد پایگانی!  گفت: به من تا روزی که (همه) برانگیخته می‌شوند مهلت ده! فرمود: تو از مهلت‌یافتگانی» سوره اعراف، آیه ۱۱-۱۵.</ref> اعلام کرد که بر [[صراط مستقیم]] خواهد نشست و سپس از همه جوانب به سوی انسان‌ها آمده، بیشتر آنان را از مسیر شکرگزاری [[منحرف]] خواهد کرد: {{متن قرآن|قَالَ فَبِمَا أَغْوَيْتَنِي لَأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِرَاطَكَ الْمُسْتَقِيمَ}}<ref>«گفت: پس از آنجا که مرا بیراه نهادی  بر سر راه راست تو، به کمین آنان می‌نشینم» سوره اعراف، آیه ۱۶.</ref>، {{متن قرآن|ثُمَّ لَآتِيَنَّهُمْ مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ وَمِنْ خَلْفِهِمْ وَعَنْ أَيْمَانِهِمْ وَعَنْ شَمَائِلِهِمْ وَلَا تَجِدُ أَكْثَرَهُمْ شَاكِرِينَ}}<ref>«آنگاه از پیش و پس و راست و چپ آنان به سراغشان خواهم رفت و بیشتر آنان را سپاسگزار نخواهی یافت» سوره اعراف، آیه ۱۷.</ref>، پس [[شاکر]] نبودن بیشتر [[مردم]] نتیجه [[راهزنی]] [[شیطان]] از آنان در [[صراط مستقیم]] است<ref>المیزان، ج۸، ص۳۲.</ref>.