میهمان و میهمانی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'آشکار' به 'آشکار') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[میهمان و میهمانی در قرآن]] - [[میهمان و میهمانی در معارف و سیره نبوی]] - [[میهمان و میهمانی در معارف و سیره فاطمی]] - [[میهمان و میهمانی در جامعه‌شناسی اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | |||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[میهمان و میهمانی در قرآن | |||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
داشتن دستی گشاده، سفره‌ای گشوده و عطایی پیوسته و میهمانداری و [[میهمان‌نوازی]] از [[نشانه‌ها]] و جلوه‌های [[روحیه]] [[جوانمردی]] است که در [[آموزه‌های دینی]] ما خصلتی [[شایسته]] و [[پسندیده]] به شمار می‌آید<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۱.</ref>. | |||
== [[تشویق]] به میهمان‌پذیری == | == [[تشویق]] به میهمان‌پذیری == | ||
[[میهمان‌نوازی]] و [[پذیرایی]] از میهمان از ویژگی‌های بارزی است که در [[سیره رسول خدا]] {{صل}} بسیار بر آن تأکید شده است. [[پیامبر خدا]] {{صل}} میهمان را راهنمای [[بهشت]]<ref>تاج الدین شعیری، جامع الاخبار، ج ۱، ص ۱۳۶ و محدث نوری، مستدرک الوسائل، ج ۱۶، ص ۲۵۷.</ref> و هدیه ارزشمند [[الهی]] معرفی کرده و فرموده است: "هرگاه [[خداوند]] برای قومی خیر [[اراده]] بکند، به سویش هدیه می‌فرستد"؛ گفتند: "آن هدیه چیست؟" فرمود: "میهمان؛ میهمانی که روزی را نازل می‌کند و [[گناه]] اهل خانه را می‌برد"<ref>المتقی الهندی، کنزالعمال، ج ۹، ص ۲۴۲؛ ورام بن ابی‌فراس، مجموعه ورام، ج ۱، ص ۶ و جامع الاخبار، ص ۱۳۶.</ref> | |||
همچنین از ایشان [[روایت]] شده است که فرمود: "تا وقتی که امتم، [[دوستی]] خود را بر یکدیگر آشکار و [[امانت]] را ادا کنند و از [[حرام]] [[خدا]] بپرهیزند و از میهمان، [[پذیرایی]] کنند و [[نماز]] را به پا دارند و [[زکات]] دهند، خیر و [[برکت]] از ایشان گرفته نمی‌شود و اگر جز این باشد، به [[خشکسالی]] [[مبتلا]] می‌شوند"<ref>شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج ۲۴، ص ۳۱۸ و جامع الاخبار، ص ۱۳۶.</ref>. | |||
آن [[حضرت]]، [[پذیرایی]] از میهمان را [[کفاره گناهان]] [[مؤمن]] شمرده است<ref>ملا محسن فیض کاشانی، المحجة البیضاء، ج ۳، ص ۳۲ و وسائل الشیعه، ج ۱۲، ص ۵۹.</ref>. [[نقل]] شده است، روزی مردی به [[رسول خدا]] {{صل}} گفت: "[[پدر]] و مادرم فدایت! برنامه زندگی‌ام این است که وضو را به طور کامل انجام می‌دهم، [[نماز]] می‌خوانم، [[زکات]] مالم را هم به موقع می‌پردازم و از میهمان با آغوش باز و برای [[رضای خدا]] [[پذیرایی]] می‌کنم"؛[[حضرت]] به او فرمود: "آفرین، آفرین، آفرین بر تو [[باد]]! [[جهنم]] راهی به سوی تو ندارد اگر چنین باشی؛ [[خداوند]] تو را از هرگونه [[بخل]] [[پاک]] ساخته است"<ref>حمیری قمی، قرب الاسناد، ص ۳۶ و وسائل الشیعه، ج ۲۴، ص ۲۸۰.</ref>. | |||
از دلایلی که بعضی [[مردم]] را از پذیرفتن میهمان بازداشته، [[ترس]] از مخارج مهمانی است؛ اما [[رسول خدا]] {{صل}} مهمان را باعث خیر و [[برکت]] معرفی می‌کرد و می‌فرمود: "خیر و [[برکت]] به خانه‌ای که در آن [[اطعام]] می‌شود، سریع‌تر از فرو رفتن تیغ در کوهان شتر، می‌رسد"<ref>کلینی، الکافی، ج ۴، ص ۵۱؛ احمد بن محمد بن خالد برقی، المحاسن، ج ۲، ص ۲۹۰ و قطب الدین راوندی، الدعوات، ص ۱۵۰.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص 631-632.</ref>. | |||
== [[نکوهش]] خانه بی‌میهمان== | == [[نکوهش]] خانه بی‌میهمان== | ||
[[پیامبر خدا]] {{صل}} خانه بی‌مهمان را [[دوست]] نداشت و می‌فرمود: "در خانه‌ای که میهمان وارد نمی‌شود، [[ملائکه]] هم فرود نمی‌آیند"<ref>جامع الاخبار، ص ۱۳۶ و المستدرک الوسائل، ج ۱۶، ص ۲۵۸.</ref> و کسانی را که از قبول مهمان شانه خالی می‌کردند، [[سرزنش]] می‌کرد و می‌فرمود: "در کسی که میهمان نمی‌پذیرد، خبری نیست"<ref>احمد بن حنبل، مسند احمد، ج ۴، ص ۱۵۵؛ الهیثمی، مجمع الزوائد، ج ۸، ص ۱۷۵؛ جلال الدین سیوطی، الجامع الصغیر، ج۲، ص۷۴۷ و المحجة البیضاء، ص ۳۲.</ref>. و نیز می‌فرمود: {{متن حدیث| بئس القوم لا ینزلون الضیف}}؛ بد قومی‌اند کسانی که میهمان به خانه نمی‌آورند<ref>کنزالعمال، ج۹، ص ۲۴۴ و الجامع الصغیر، ج ۱، ص ۴۹۱.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۲.</ref>. | |||
== مهمان‌دوستی؛ [[لطف خداوند]] به [[بندگان]] == | == مهمان‌دوستی؛ [[لطف خداوند]] به [[بندگان]] == | ||
[[رسول اکرم]] {{صل}} مهمان‌دوستی و مهمان‌نوازی را از [[الطاف خداوند]] به [[بندگان]] خاصش می‌دانست و می‌فرمود: "جز [[مؤمن]] [[پرهیزگار]]، کسی [[پذیرایی]] از میهمان رادوست ندارد و از او [[پذیرایی]] نمی‌کند"<ref>وسائل الشیعه، ج ۲۴، ص ۲۳ و حمیری قمی، قرب الاسناد، ص ۳۶.</ref>. [[نقل]] شده است، روزی، [[پیامبر خدا]] {{صل}} از کنار مردی گذشت که [[صاحب]] گاو و شتر بود و [[پیامبر]] {{صل}} را میهمان نکرد؛ اما وقتی از کنار زنی عبور کرد که او تنها چند بره داشت، او یکی از بره‌ها را برای [[خاتم انبیا]] {{صل}} سر برید. پس [[پیامبر]] {{صل}} به [[اصحاب]] فرمود: "به این دو نفر بنگرید؛ به [[راستی]] که این قبیل خصلت‌ها به دست خداست و به هر کس که بخواهد، [[خوی]] [[نیک]] می‌دهد"<ref>المحجة البیضاء، ص ۳۲.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۲-۶۳۳.</ref>. | |||
== [[تشویق]] افراد به پذیرفتن [[دعوت]] [[مؤمن]] == | == [[تشویق]] افراد به پذیرفتن [[دعوت]] [[مؤمن]] == | ||
پذیرفتن [[دعوت]] [[مسلمانان]] از سنت‌های [[رسول خدا]] {{صل}} است که در [[سیره]] و گفتار آن [[حضرت]]، به شدت به آن توجه و تأکید شده بود. آن [[حضرت]]، خطاب به تمامی [[مسلمان]] می‌فرمود: "به حاضر و [[غایب]] [[امت]] خود سفارش می‌کنم که [[دعوت]] [[مسلمانان]] را اگرچه به فاصله پنج میل هم باشد، بپذیرند که این عمل از [[دیانت]] است"<ref>الکافی، ج ۶، ص ۲۷۶؛ شیخ طوسی، التهذیب، ج ۹، ص ۹۴ و المحاسن، ج ۲، ص۴۱۱.</ref> او نپذیرفتن [[دعوت]] [[مؤمنان]] را به دور از [[ادب]] می‌دانست<ref>قرب الاسناد، ص۷۴ و وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۱۴۵.</ref> و می‌فرمود: "اگر مؤمنی مرا به خوردن پاچه گوسفندی [[دعوت]] کنند، می‌پذیرم و این، جزو [[دین]] است"<ref>الکافی، ج ۶، ص ۲۷۴ و المحاسن، ج ۲، ص۴۱۱.</ref>. | |||
البته نکته مهم آن است که [[پیامبر]] {{صل}} از نپذیرفتن [[دعوت]] شخص [[مؤمن]] داشت؛ و گرنه به فرموده خود ایشان، [[مسلمانان]] از پذیرش [[دعوت]] [[منافقان]] و [[فاسقان]] منع شده‌اند؛ چنانکه آن [[حضرت]] به [[ابوذر]] چنین توصیه فرموده بود: {{متن حدیث| لَا تَأْكُلْ طَعَامَ الْفَاسِقِينَ!}}<ref>شیخ طوسی، الامالی، ص۵۳۵؛ حسن بن فضل طبرسی، مکارم الاخلاق، ص ۴۶۶ و حسن بن ابی الحسن دیلمی، اعلام الدین، ص۱۹۸.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۳.</ref>. | |||
== رعایت [[رضای الهی]] در میهمانی‌ها == | == رعایت [[رضای الهی]] در میهمانی‌ها == | ||
به مهمانی رفتن و پذیرش مهمان باید تنها برای [[رضای خدا]] و برای [[تکریم]] و بزرگداشت [[برادر]] [[مؤمن]] صورت گیرد و به [[دلیل]] [[ریا]]، [[طمع]] ورزی و... ؛ [[رسول خدا]] {{صل}} نیز در توصیه‌های خود به [[ابوذر]] فرمود: "ای [[ابوذر]]! به کسی که او را برای [[رضای خدا]] [[دوست]] داری، از غذای خود بخوران و از غذای کسی که برای [[خدا]] تو را [[دوست]] دارد، بخور!"<ref>امالی طوسی، ص ۵۳۵؛ اعلام الدین، ص ۱۹۸ و مکارم الاخلاق، ص ۶۶.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۳-۶۳۴.</ref>. | |||
== [[آداب]] [[میهمان‌نوازی]] == | == [[آداب]] [[میهمان‌نوازی]] == | ||
[[روایات]] بسیاری از [[رسول خدا]] {{صل}} درباره [[تکریم]] و تعظیم [[شأن]] میهمان [[نقل]] شده و در [[حدیثی]] آمده است: "هر که به [[خدا]] و [[روز قیامت]] [[ایمان]] دارد، باید میهمانش را گرامی بدارد"<ref>الکافی، ج ۲، ص ۶۶۷؛ جامع الاخبار، ص ۱۳۶؛ مسند احمد، ص ۳۱ و بخاری، صحیح، ج ۷، ص ۱۰۴.</ref>. | |||
از مصادیق [[تکریم]] میهمان، [[غذا]] خوردن همراه میهمان است؛ [[رسول خدا]] {{صل}} در این باره می‌فرمود: "هر کس [[دوست]] دارد که [[خدا]] و رسولش او را [[دوست]] بدارند، پس با مهمانش [[غذا]] بخورد"<ref>مجموعه ورام، ج ۲، ص ۱۱۶ و مستدرک الوسائل، ج ۱۶، ص ۲۶۰.</ref>. همچنین فرموده است: "هر کس غذای خود را با میهمانش بخورد، میان او و پروردگارش هیچ پرده‌ای (حجابی) نخواهد بود"<ref>مجموعه ورام، ج ۲، ص ۱۱۶.</ref>. | |||
[[خاتم انبیا]] {{صل}} میزبان را از [[روزه]] گرفتن مستحبی [[نهی]] کرده؛ زیرا ممکن است باعث شود که میهمان خجالت بکشد و زودتر از [[غذا]] خوردن دست بردارد<ref>شیخ صدوق، علل الشرایع، ج ۲، ص ۳۸۴؛ الکافی، ج ۴، ص ۱۵۱ - ۱۵۲ و شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۱۵۴ - ۱۵۵.</ref>. همچنین [[رسول خدا]] {{صل}} میزبان را از اموری که باعث زحمت افتادن میهمان می‌شود بازداشته است<ref>المحجة البیضاء، ص ۳۱.</ref> و می‌فرماید: "میهمان را به زحمت و [[سختی]] نیندازید تا اینکه او را عصبانی کنید؛ پس اگر او را عصبانی کنید، به تحقیق که [[خدا]] را عصبانی کرده‌اید و کسی که [[خدا]] را عصبانی کند، [[خدا]] بر او [[خشم]] می‌گیرد"<ref>همان، ص ۳۱ - ۳۲.</ref>. به [[خدمت]] گرفتن میهمان هم از امور دیگری است که [[رسول خدا]] {{صل}} به شدت از آن [[نهی]] کرده است؛ آن بزرگوار به [[خدمت]] گرفتن میهمان را [[دلیل]] سبکی [[عقل]] می‌دانست و از آن [[نهی]] می‌کرد<ref>الجامع الصغیر، ج ۲، ص ۵۰ و کنزالعمال، ج ۹، ص ۲۴۸.</ref>. | |||
تهیه خلال دندان میهمان، یکی از [[حقوق]] میهمان بر میزبان است و این مطلب، از دیگر نکات جالب توجه در مهمانی‌هاست که [[رسول خدا]] {{صل}} بدان اشاره می‌فرماید<ref>من لا یحضره الفقیه، ج ۳، ص ۳۵۷، الکافی، ج ۶، ص ۲۸۵ و المحاسن، ج ۲، ص ۵۶۴.</ref>. آن حضرت، بدرقه میهمان را هم از [[حقوق]] مهمان بر میزبان دانسته است و می‌فرماید: "از [[حقوق]] میهمان، این است که او را تا در منزل بدرقه کنی"<ref>شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا {{ع}}، ج ۲، ص ۷۰؛ ابن سلامة، مسند الشهاب، ج ۲، ص ۱۸۴ و ابن ماجه، سنن، ج۲، ص۱۱۱۴.</ref>.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۴-۶۳۵.</ref>. | |||
== [[آداب]] میهمانی == | == [[آداب]] میهمانی == | ||
میهمانی، دو طرف دارد: میهمان و میزبان و میهمان نیز در قبال میزبان، وظایفی دارد که [[پسندیده]] است آن را به [[بهترین]] وجه رعایت کند. از اموری که [[شایسته]] مهمانی نیست این است که میهمان [[روزه]] بگیرد و [[رسول خدا]] {{صل}} میهمانان را از گرفتن [[روزه]] [مستحبی] مگر با اجازه میزبان برحذر داشته، آن را باعث هدر رفتن زحمات میزبان می‌دانست<ref>علل الشرایع، ج ۲، ص ۳۸۴، الکافی، ج ۴، ص ۱۵۱ - ۱۵۲ و من لایحضره الفقیه، ص ۱۵۴ - ۱۵۵.</ref>. | |||
[[نقل]] شده است، روزی آن [[حضرت]] به خانه یکی از [[یاران]] خویش رفت و هنگامی که سفره [[غذا]] گسترده شد، یکی از حاضران از خوردن [[غذا]] خودداری ورزید و گفت: "من روزه‌ام"؛ پس [[پیامبر خدا]] {{صل}} به او فرمود: "[[برادر]] [[مسلمان]] تو، برای [[پذیرایی]] از تو زحمت کشیده است و تو می‌گویی [[روزه]] هستی؟! روزه‌ات را [که مستحبی است] افطار کن و به جای آن روز دیگری [[روزه]] بگیر"<ref>المحجة البیضاء، ص ۳۵ - ۳۶ و محمدحسن نجفی، جواهر الکلام، ج ۲۹، ص ۵۰.</ref>. از موارد دیگری که [[رسول خدا]] {{صل}} میهمانان را از آن بر حذر می‌داشتند، همراه بردن [[فرزندان]] خود در مهمانی‌هاست. [[رسول خدا]] {{صل}} در این باره فرموده است: "هر گاه به مهمانی [[دعوت]] شدید، [[فرزندان]] خود را [که [[دعوت]] نشده‌اند] همراه نبرید که این، کاری [[حرام]] و عملی غاصبانه است"<ref>المحاسن، ج ۲، ص ۴۱۱ و الدعوات، ص ۱۴۲.</ref>.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۵.</ref> | |||
== حد میهمانی == | == حد میهمانی == | ||
[[پیامبر اکرم]] {{صل}} میهمانی را سه روز می‌دانست و می‌فرمود: "مهمانی، سه روز است و افزون بر آن، [[حق]] نیست؛ بلکه صدقه‌ای است که صاحب‌خانه می‌پردازد"<ref>{{متن حدیث| الضِّيَافَةُ أَوَّلَ يَوْمٍ وَ الثَّانِيَ وَ الثَّالِثَ وَ مَا بَعْدَ ذَلِكَ فَإِنَّهَا صَدَقَةٌ تُصُدِّقَ بِهَا عَلَيْهِ}}؛ الکافی، ج ۶، ص ۲۸۳ و شیخ صدوق، الخصال، ج ۱، ص ۱۴۹.</ref> در روایتی از [[رسول خدا]] {{صل}} [[نقل]] شده است: "هیچ مسلمانی [[حق]] ندارد نزد برادرش تا زمانی بماند که او را به [[گناه]] بیندازد" گفتند: "چگونه او را به [[گناه]] می‌اندازد؟" فرمود: "آن [[قدر]] در خانه میزبان بماند که او دیگر چیزی نداشته باشد که برای میهمان خود [[انفاق]] کند"<ref>مسلم نیشابوری، صحیح، ج ۵، ص ۱۳۸ و مسند احمد، ج ۴، ص ۳۱.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۶.</ref>. | |||
== به [[سختی]] نیفتادن در مهمانی == | == به [[سختی]] نیفتادن در مهمانی == | ||
از سفارش‌های مهم [[رسول خدا]] {{صل}}، به [[سختی]] نیفتادن میهمان و میزبان در مهمانی است. در [[سیره]] آن بزرگوار، میزبان تا آنجا که به [[سختی]] نیفتد، موظف است وسایل [[آسایش]] میهمان را تأمین کند<ref>کنز العمال، ج ۹، ص ۲۴۸ و الجامع الصغیر، ج ۲، ص ۷۵۴.</ref>؛ چنانکه از [[سلمان فارسی]] [[نقل]] شده است: {{متن حدیث| انَّ لَا نَتَكَلَّفُ لِلضَّيْفِ مَا لَيْسَ عِنْدَنَا وَ انَّ نقدم اليه مَا حَضَرٍ}}<ref>بخاری، التاریخ الکبیر، ج ۲، ص ۳۸۶؛ خطیب، بغدادی ج۸، ص۴۶؛ ۴۶؛ جلال الدین سیوطی، الدر المنثور، ج ۵، ص ۳۲۱؛ الطبرانی، المعجم الکبیر، ج۶، ص۲۳۵ و حاکم نیشابوری، المستدرک، ج ۴، ص ۱۲۳.</ref>. میهمان نیز باید که با رویی گشاده، [[پذیرایی]] هر چند مختصر میزبانش را بپذیرد. در این باره از [[پیامبر خدا]] {{صل}} چنین [[نقل]] شده است: "از [[بزرگواری]] مرد، آن است که آن‌چه برادرش نزد او می‌گذارد، بپذیرد و سختگیری نکند"<ref>الکافی، ج ۵، ص ۱۴۳؛ فضل اللّه راوندی، النوادر، ص ۱۱ و المحاسن، ج ۲، ص ۴۱۵.</ref>. | |||
همچنین [[نقل]] شده است که [[پیامبر اکرم]] {{صل}} فرمود: "برای میزبان همین [[گناه]] بس که غذایی را که پیش [[برادران]] خود می‌گذارد، کم شمارد و برای میهمانان نیز همین [[گناه]] بس که آن‌چه را برادرشان در برابرشان می‌گذارد، کم بشمارند"<ref>وسائل الشیعه، ج ۲۴، ص ۲۷۷ و المحاسن، ج ۲، ص ۴۱۴.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۶.</ref>. | |||
== مهمان‌دوستی [[خاتم انبیا]] {{صل}} == | == مهمان‌دوستی [[خاتم انبیا]] {{صل}} == | ||
نقل شده است، [[پیامبر خدا]] {{صل}} در یکی از سفرها به [[خواندن نماز]] مشغول بود که عده‌ای سواره آمدند و حال [[رسول اکرم]] {{صل}} را از [[یاران]] آن [[حضرت]] پرسیدند و آن [[حضرت]] را ستودند و گفتند: "اگر [[عجله]] نداشتیم [[منتظر]] آن [[حضرت]] می‌ماندیم؛ [[سلام]] ما را به او برسانید". آنها این سخنان را گفتند و رفتند؛ وقتی [[پیامبر]] {{صل}} از [[خواندن نماز]] فارغ شد، غضبناک شد و فرمود: عده‌ای نزد شما می‌آیند و حال مرا می‌پرسند و به من [[سلام]] می‌فرستند؛ اما شما آنها را [[دعوت]] نمی‌کنید که پایین بیایند و چیزی بخورند و از آنها [[پذیرایی]] نمی‌کنید... ؟"<ref>الکافی، ج ۶، ص ۲۷۵؛ المحاسن، ج ۲، ص ۴۱۶ - ۴۱۷ و وسائل الشیعه، ج ۲۴، ص ۲۷۳.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۷.</ref>. | |||
== مهمان‌نوازی در [[سیره نبوی]] {{صل}} == | == مهمان‌نوازی در [[سیره نبوی]] {{صل}} == | ||
عادت آن [[حضرت]] این بود که با [[خانواده]] و خادمان خانه‌اش [[غذا]] می‌خورد؛ اما با آمدن میهمان، غذایش را همراه میهمان می‌خورد<ref>مکارم الاخلاق، ص ۲۶ - ۲۷ و وسائل الشیعه، ج ۲۴، ص ۲۶۴.</ref> و دوست‌داشتنی‌ترین [[غذا]] برای ایشان غذایی بود که با مهمان و همراه او می‌خورد<ref>المستدرک الوسائل، ج ۱۶، ص ۲۳۱ و مکارم الاخلاق، ص ۲۷.</ref>. | |||
[[نقل]] شده است که هرگاه برای آن [[حضرت]] میهمان می‌رسید و همراه میهمان [[غذا]] می‌خورد، به سفره دست دراز نمی‌کرد تا اینکه نخست، میهمان، خوردن را آغاز کند و دست از [[غذا]] نمی‌کشید تا میهمان دست از [[غذا]] بکشد (تا میهمان خجالت نکشد)<ref>وسائل الشیعه، ج ۲۴، ص ۳۲۰ و الکافی، ج ۶، ص ۲۸۶.</ref>؛ اگر هم در میان جمعی [[غذا]] می‌خورد، پیش از همه شروع می‌کرد و آخر از همه، از [[غذا]] دست می‌کشید تا اینکه همه [[غذا]] خورده باشند <ref>الکافی، ج ۶، ص ۲۸۵؛ المحاسن، ج ۲، ص ۴۴۸ و علی بن جعفر {{عم}}، مسائل، ص ۳۴۱.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۷.</ref>. | |||
== روایاتی درباره [[آداب]] مهمانی [[پیامبر]] {{صل}} == | == روایاتی درباره [[آداب]] مهمانی [[پیامبر]] {{صل}} == | ||
[[نقل]] شده است، [[رسول خدا]] {{صل}} با [[فروتنی]] تمام، [[دعوت]] همگان را می‌پذیرفت. ایشان بارها [[دعوت]] کسانی را پذیرفته بود که گاه غذای سفره‌شان نانی جو و دنبه‌ای بو گرفته بود<ref>ابوعیسی ترمذی، الشمائل المحمدیه، ص ۱۹۰؛ ابن سید الناس، عیون الاثر، ج ۲، ص ۴۰۲ و ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج ۴، ص ۱۲۰.</ref>؛ اما ایشان با رویی گشاده در این مهمانی‌ها شرکت می‌کرد و می‌فرمود: "اگر مرا به خوردن استخوان شانه و سردستی هم [[دعوت]] کنند، خواهم پذیرفت"<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج ۱، ص ۲۷۹ - ۲۸۰؛ مسند احمد، ج ۲، ص ۴۲۴ و نهج الفصاحه، ص ۳۹۳.</ref>. سختگیری در [[سیره]] حضرتش جایی نداشت و می‌فرمود:{{متن حدیث| لَا أُحِبُ الْمُتَكَلِّفِينَ}}<ref>المحاسن، ج ۲، ص ۴۱۵؛ نعمان بن محمد تمیمی مغربی، دعائم الاسلام، ج ۲، ص ۳۲۶ و الکافی، ج ۶، ص ۲۷۶.</ref>. | |||
# '''اجازه گرفتن از میزبان برای میهمان بی‌دعوت :''' [[روایت]] شده است، روزی گروهی از ساکنان [[مدینه]] [[پیامبر خدا]] {{صل}} را همراه پنج نفر از [[اصحاب]] آن [[حضرت]] به میهمانی [[دعوت]] کردند. [[پیامبر اکرم]] {{صل}} هم [[دعوت]] آنها را پذیرفت و به میهمانی رفت. [[پیامبر]] {{صل}} در بین راه شخص دیگری را دیدند که او هم از [[اصحاب]] ایشان بود و آن شخص نیز همراه [[رسول خدا]] {{صل}} و یارانش به راه افتاد تا اینکه به نزدیکی خانه میزبان رسیدند. پس در این هنگام، [[پیامبر خاتم]] {{صل}} به آن شخص فرمود: "این گروه، شما را [[دعوت]] نکرده‌اند؛ اینجا بمان تا ما حضور شما را به آنها یاد آوری کنیم و اجازه بگیریم..."<ref>مکارم الاخلاق، ص ۲۲ و المستدرک الوسائل، ج ۱۶، ص ۲۰۷.</ref>. | # '''اجازه گرفتن از میزبان برای میهمان بی‌دعوت :''' [[روایت]] شده است، روزی گروهی از ساکنان [[مدینه]] [[پیامبر خدا]] {{صل}} را همراه پنج نفر از [[اصحاب]] آن [[حضرت]] به میهمانی [[دعوت]] کردند. [[پیامبر اکرم]] {{صل}} هم [[دعوت]] آنها را پذیرفت و به میهمانی رفت. [[پیامبر]] {{صل}} در بین راه شخص دیگری را دیدند که او هم از [[اصحاب]] ایشان بود و آن شخص نیز همراه [[رسول خدا]] {{صل}} و یارانش به راه افتاد تا اینکه به نزدیکی خانه میزبان رسیدند. پس در این هنگام، [[پیامبر خاتم]] {{صل}} به آن شخص فرمود: "این گروه، شما را [[دعوت]] نکرده‌اند؛ اینجا بمان تا ما حضور شما را به آنها یاد آوری کنیم و اجازه بگیریم..."<ref>مکارم الاخلاق، ص ۲۲ و المستدرک الوسائل، ج ۱۶، ص ۲۰۷.</ref>. | ||
# '''[[پاداش]] دادن به میزبان:''' از [[جابر بن عبدالله انصاری]] [[نقل]] شده است: روزی ابوالهیثم [[انصاری]] غذایی تهیه و [[پیامبر خدا]] {{صل}} و [[یاران]] آن [[حضرت]] را به خوردن آن [[دعوت]] کرد. وقتی [[یاران پیامبر]] {{صل}} از خوردن [[غذا]] فارغ شدند، [[رسول اکرم]] {{صل}} به همراهان فرمود: "به [[برادر]] میزبان خود [[پاداش]] و [[ثواب]] برسانید!" گفتند: "چگونه به او [[ثواب]] برسانیم؟" فرمود: "هنگامی که میهمان، به خانه میزبان وارد شود و غذایش را بخورد و نوشیدنی‌هایش را بنوشد، برای او [[دعای خیر]] بکند که همین [[دعای خیر]] باعث [[پاداش]] برای میزبان خواهد بود"<ref>ابن اشعث، سنن ابی داوود، ج ۲، ص ۲۱۸؛ محیی الدین النووی، المجموع، ج ۱۶، ص ۴۰۴ - ۴۰۵ و ابن‌الاثیر الجزری، جامع الاصول من احادیث الرسول {{صل}}، ج ۵، ص ۱۰۱.</ref>. | # '''[[پاداش]] دادن به میزبان:''' از [[جابر بن عبدالله انصاری]] [[نقل]] شده است: روزی ابوالهیثم [[انصاری]] غذایی تهیه و [[پیامبر خدا]] {{صل}} و [[یاران]] آن [[حضرت]] را به خوردن آن [[دعوت]] کرد. وقتی [[یاران پیامبر]] {{صل}} از خوردن [[غذا]] فارغ شدند، [[رسول اکرم]] {{صل}} به همراهان فرمود: "به [[برادر]] میزبان خود [[پاداش]] و [[ثواب]] برسانید!" گفتند: "چگونه به او [[ثواب]] برسانیم؟" فرمود: "هنگامی که میهمان، به خانه میزبان وارد شود و غذایش را بخورد و نوشیدنی‌هایش را بنوشد، برای او [[دعای خیر]] بکند که همین [[دعای خیر]] باعث [[پاداش]] برای میزبان خواهد بود"<ref>ابن اشعث، سنن ابی داوود، ج ۲، ص ۲۱۸؛ محیی الدین النووی، المجموع، ج ۱۶، ص ۴۰۴ - ۴۰۵ و ابن‌الاثیر الجزری، جامع الاصول من احادیث الرسول {{صل}}، ج ۵، ص ۱۰۱.</ref>. | ||
| خط ۵۵: | خط ۶۴: | ||
== [[احترام و تکریم مهمان]] == | == [[احترام و تکریم مهمان]] == | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
{{مدخل وابسته}} | {{مدخل وابسته}} | ||
| خط ۶۶: | خط ۷۶: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
#[[پرونده:152259.jpg|22px]] [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|'''فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||